To Stage or not to Stage;

(Το ακόλουθο κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Κηφισιά την 6η Νοεμβρίου 2009)

Παραφράζοντας τον Σαίξπηρ, θεωρώ ότι η πρόσφατη στεϊζολογία ή σταζεολογία ξεπέρασε κάθε όριο σεμνότητας ή πολιτικαντισμού, ανάλογα με το σε ποιον αναφερόμαστε, σε εργαζόμενο βάσει του συγκεκριμένου προγράμματος ή σε πολιτικό που θεώρησε ότι ξαφνικά βρήκε βάθρο να ανέβει και να εντυπωσιάσει.

Τα προγράμματα stage (Η λέξη κατ΄ άλλους προέρχεται από την γαλλική γλώσσα και προφέρεται σταζ, που σημαίνει πρόσκαιρη κατάσταση, μαθητεία, εξάσκηση -- Stagiaire είναι ο μαθητευόμενος -- και κατ’ άλλους από την αγγλική βάθρο, θεατρική σκηνή που σημαίνει ότι εκείνος που κάνει χρήση του προγράμματος μαθητείας βοηθείται να ανέβει στο επίπεδο της εργασιακής ετοιμότητας) είχαν ένα πολύ καθαρό στόχο.

Δημιουργήθηκαν για να βοηθήσουν τους χιλιάδες ανέργους να εκπαιδευτούν σε πραγματικές εργασιακές συνθήκες ώστε να αυξήσουν τις πιθανότητές τους να βρουν μελλοντική εργασία στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα.

Στη χώρα μας βέβαια, εδώ και χρόνια, υλοποιήθηκε μια φαεινή ιδέα που ανέδειξε τον δημιουργό της σε επίπεδο εθνικού ευεργέτη...

Ο πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ Αναστάσιος Πεπονής, είχε την επινόηση να δημιουργηθεί ένα Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού λειτουργώντας κυρίως ως εξεταστικό σώμα με αρμοδιότητες και χαρακτηριστικά ανεξάρτητης αρχής (μετά το 2001 λειτουργεί ως διακομματική) γνωστότερο ως ΑΣΕΠ, ώστε να διαμορφώνονται κριτήρια επιλεξιμότητας μη επιδεχόμενα αμφισβήτησης εφ’οσον θα διασφαλίζονται από το αδιάβλητο των εξετάσεων.

Αυτό πίστευε ο κύριος Πεπονής ξεχνώντας ή αγνοώντας τις όποιες αρνητικές παραμέτρους δημιουργεί ένα τέτοιο εξεταστικό σώμα ενηλίκων μακριά από τα σπουδαστικά θρανία για χρόνια.

Ίσως το σημαντικότερο από τα ελαττώματα μιας εξέτασης που κρίνει ενηλίκους για τη θέση τους στο δημόσιο να είναι ότι δεν μπορείς με εξετάσεις επί γενικής και κάποιας ειδικής ύλης να κρίνεις διαφορετικά άτομα που ακολούθησαν διαφορετικές διαδρομές πριν ευθυγραμμισθούν με την πολυπόθητη πορεία για το δημόσιο.

Δεν μπορεί η εξέταση σε μία και μόνη εξεταστική περίοδο να κρίνει εξεταζόμενους με διαφορετικές εμπειρίες.

Σε χώρες με σοβαρότερη εκπαιδευτική κουλτούρα δεν διαμορφώνονται εξεταστικές πλατφόρμες για όλους διότι όλοι δεν είναι όμοιοι άλλα ένα σύστημα πρακτικής εκπαίδευσης / άσκησης μετά τις πτυχιακές εξετάσεις που συνήθως είναι απαιτητικότερο των πανεπιστημιακών σχολών.

Όσοι πετυχαίνουν ακολουθούν τον τομέα και το επάγγελμα που αξίζουν. Οι άλλοι απομένουν να ψάχνουν σε ότι απέμεινε και έτσι ξεχωρίζει η ήρα από το σιτάρι.

Έτσι βρίσκουν εργασία οι λογιστές, οι τραπεζικοί, και ασφαλώς οι γιατροί και οι δικηγόροι για τους οποίους αντίστοιχα αλλά υποδεέστερα συστήματα ισχύουν και στη χώρα μας.

Στις χώρες που σέβονται τον εαυτό τους οι εξετάσεις κατά κλάδο γίνονται σε στάδια παράλληλα με την άσκηση. Δεν μπορείς π.χ. να δώσεις εξετάσεις για να γίνεις λογιστής αν δεν απασχολείσαι σε σοβαρό και οργανωμένο λογιστήριο. Δεν μπορείς να δώσεις εξετάσεις για να γίνεις τραπεζικός υπάλληλος αν δεν εργάζεσαι ταυτόχρονα σε τράπεζα ασκούμενος διαδοχικά σε κάθε πιθανή αρμοδιότητα ώστε να αποκτήσεις ολική αντίληψη των τραπεζικών εργασιών.

Αν δεν δουλεύεις δεν μπορείς στις περισσότερες περιπτώσεις να λάβεις μέρος στις επαγγελματικές εξετάσεις του κλάδου σου ή δεν αποκτάς τα φόντα εκείνων που ακολουθούν κορυφαία καριέρα.

Δεν είναι μόνο αυτό αλλά επιπλέον όσοι εμπλέκονται στα καθιερωμένα επαγγέλματα είναι συχνά υποχρεωμένοι να ανανεώνουν το γνωστικό τους αντικείμενο. Πρακτικά, ή είσαι ενημερωμένος ή εκπίπτεις του εργασιακού θρόνου.

Ακόμα και στα επαγγέλματα του λεγόμενου μπλε κολάρου, τα εργατοτεχνικά δηλαδή, υπάρχουν εξετάσεις μαζί με την περίοδο μαθητείας και όχι ξέχωρα από αυτήν.

Όμως στην χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας πρωτοτυπήσαμε και φτιάξαμε τον ογκόλιθο του ΑΣΕΠ, προσπαθώντας οι ίδιοι να χαλιναγωγήσουμε τους εαυτούς μας ή σαν να λέμε στήσαμε παγίδες στον δρόμο μας για να ελέγξουμε την δεξιοτεχνία μας αντί να μάθουμε να οδηγούμε καλά όταν παίρναμε μαθήματα οδήγησης.

Τα προγράμματα stage είχαν επομένως το στοιχείο μιας προσπάθειας διόρθωσης του ελλείμματος της θεωρητικής κατάρτισις από τα πανεπιστήμια κυρίως για χώρες με τριτοκοσμική διάρθρωση σπουδών όπως η δική μας.

Είχαν σαν στόχο να γεφυρώσουν το έλλειμμα εκπαίδευσης πολλών ως επί το πλείστον νέων αποφοίτων σε αντικείμενα της επιλογής τους ώστε μαζί με το πτυχίο τους να αυξήσουν τις πιθανότητες εύρεσης μόνιμης εργασίας.

Έλα όμως που οι ξένοι που σχεδίασαν τα stage δεν είχαν προβλέψει τον ΑΣΕΠ και έτσι ήλθε η πρώτη σύγκρουση των συστημάτων.

Μα αυτοί υποβλήθηκαν στο πρόγραμμα μαθητείας, γιατί να δώσουν και στον ΑΣΕΠ είπαν αρκετοί και αναθάρρησαν με την λογικοφάνεια του επιχειρήματός τους.

Δεν τους κατηγορώ αν σκέφτηκαν έτσι διότι τα Stage δεν φτιάχτηκαν για να δώσουν λόγο σε κανέναν εμπνευστή του ΑΣΕΠ και σε κανένα τριτοκοσμικού επιπέδου εξαναγκαστικό φίλτρο εισόδου για την πολυπόθητη εργασία στον υπερπλήρη δημόσιο τομἐα.

Τους ελέγχω όμως για το θράσος τους να επιμένουν να διοριστούν με σχεδόν αυτόματες διαδικασίες λες και η μαθητεία ισούται με διορισμό.

Ο ερώτημα που προκύπτει είναι αν η ευθύνη και η επίκριση αφορά τους μαθητευόμενους ή τον επινοητή του ΑΣΕΠ.

Η γρήγορη απάντηση είναι ότι την μεγαλύτερη ευθύνη την έχουν οι υποσχεσιολόγοι πολιτικοί που συστηματικά υπέσχοντο ότι κάθε μαθητευόμενος θα εἰχε εξαιρετικές πιθανότητες να διοριστεί δίνοντας τροφή σε ένα ψηφοθηρικό αλισβερίσι.

Πέντε χιλιάδες άνθρωποι σε όλη τη χώρα μπορούσαν έτσι να εξασφαλίσουν την πολυπόθητη εργασιακή μονιμότητα αγνοώντας τον ΑΣΕΠ και ταυτόχρονα μη εκπαιδευόμενοι διότι τα προγράμματα μαθητείας ήταν από σπαργανώδη έως ανύπαρκτα. Οι εντασσόμενοι απλά καταλάμβαναν κενές θέσεις εργαζομένων εξασφαλίζοντας φτηνό κόστος για τις εργασιακές ανάγκες της πολιτείας και ευκαιρία για τις ρουσφετολογικές αναζητήσεις των κεντρικών και τοπικών αρχόντων.

Το σύστημα ξεκίνησε με τις καλύτερες των προϋποθέσεων για τους τυχερούς αλλά χωρίς τον ξενοδόχο που ήταν η επελθούσα οικονομική κρίση.

Τότε μόνο οι υποσχεσιολόγοι πολιτικοί έκαναν πίσω αναμασώντας τα λόγια τους για την επικείμενη μονιμοποίηση και ρίχνοντας λάδι στη φωτιά του εργασιακού αναβρασμού.

Τότε οι εξαπατημένοι μαθητευόμενοι, προσποιούμενοι αφέλεια και με επιχείρημα την ανειλημμένη υποχρέωση του πολιτικού παρασκηνίου για την μονιμοποίησή τους, ξεκίνησαν τον ανένδοτο αγώνα για την ανατροπή των πάντων και πρωτίστως της κοινής λογικής.

Τότε οι εξαπατημένοι εργαζόμενοι, με το δίκιο και το άδικο των επιχειρημάτων τους μπλεγμένα σε ένα κουβάρι και με το θράσος να διαδέχεται την δίκαιη απαίτηση εκπλήρωσης των δοσμένων υποσχέσεων, ξεκίνησαν τις απανωτές διαδηλώσεις και συγκεντρώσεις υπέρ του ιερού τους στόχου, της μονιμοποίησης δηλαδή στο δημόσιο!!!

Όπως συμβαίνει πάντα στη χώρα μας, οι κυβερνήσεις, ιδιαίτερα σε στιγμές αλλαγών πανικοβάλλονται και πράττουν αναλόγως...

Ο πανικόβλητος στρατιώτης προσβάλλεται εκ των όπισθεν διότι τρέχει άτσαλα να βρει προκάλυμμα.

Ο πανικόβλητος πολιτικός ακολουθεί τη μέθοδο “πονάει χέρι κόβει κεφάλι...” Mα τον πέθανες τον άρρωστο είναι το εύλογο σχόλιο... Δεν πειράζει, τώρα δεν θα τον πονάει ποια, είναι η απάντηση!

Ναι δεν θα ξαναπονέσει πλέον το χέρι του συχωρεμένου ούτε θα ξαναπονοκεφαλιάσουν, από τις αντιδράσεις των εμπαιχθέντων για μονιμοποίηση, οι παράγοντες του πολιτικαντισμού.

Το κόψανε και αυτό το κεφάλι και μαζί την δυνατότητα εκπαίδευσης ατόμων που πλέον θα διοριστούν ανειδίκευτα μέσω του ΑΣΕΠ, εξασφαλίζοντας την εγκυροποίηση ανούσιας γνώσης, άσχετης με το αντικείμενο της μελλοντικής εργασίας τους.

Αλλά βλέπετε μάθαμε στο “ότι είναι νόμιμο είναι και ηθικό” και στην προκειμένη περίπτωση επεκτείναμε στο “ότι είναι ανελαστικό αλλά διασφαλίζει μια ψευδεπίγραφη ισότητα είναι και αποδεκτό”.

Μα αφού πέρασε στις εξετάσεις του ΑΣΕΠ θα αξίζει λένε πολλοί αλλά δεν σκέπτονται ότι στις εξετάσεις συμετἐχουν μαζί οι τελειόφοιτοι και οι παλιοκαραβάνες που επί χρόνια αλώνιζαν άνεργοι ή σε υποτυπώδη εργασιακά περιβάλλοντα.

H κατάργηση των προγραμμάτων μαθητείας Stage δείχνει ακόμα μια φορά αφενός την ευθυνοφοβία των πολιτικών μας και αφετέρου το μέγεθος της παραποίησης ενός προγράμματος και κατ’επέκταση ολόκληρου του θεσμού της μαθητείας.

Δείχνει το παράδοξο των υποσχέσεων για διορισμούς στον δημόσιο τομέα για τον οποίο καθημερινά ακούμε ότι έχει χιλιάδες κενές οργανικές θέσεις και αναλογιζόμαστε πως είναι αυτό δυνατόν να συμβαίνει αυτό όταν ο δημόσιος τομέας της χώρας είναι ο μεγαλύτερος αναλογικά στην Ευρώπη.

Ποιοι άραγε είναι αυτοί οι ανεγκέφαλοι που κρατούν τα οργανογράμματα σε εποχές τουρκοκρατούμενης Ελλάδας όταν οι σημερινές αυτοματοποιήσεις στον διοικητικό μηχανισμό με τις δυνατότητες της πληροφορικής δεν ήταν καν στην πληθωρική φαντασία του Ιουλίου Βερν.

Πως είναι δυνατόν να υπάρχουν οργανικές θέσεις κενές ενώ θα έπρεπε να υπάρχουν υπερπληρωμένες θέσεις ώστε να ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση των μειώσεων των θέσεων εργασίας στο δημόσιο.

Όσον αφορά τον ιδιωτικό τομέα η υποκρισία περισσεύει.