(Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΚΗΦΙΣΙΑ στις 13 Φεβρουαρίου 2009)
δεν είναι δηλαδή η ανάγκη της εξ αρχής θεώρησης* των θεμάτων που βασανίζουν την εκπαιδευτική κοινότητα και το σύστημα που την διέπει.
Οι αναγνώστες του προηγούμενου άρθρου μου «Περί φιλομαθείας και μάθησης» θα θυμούνται την διατύπωση ότι η μάθηση διαμορφώνεται σε δυο στάδια απο τα οποία στο πρωτο ωριμάζει και ασκείται η αντίληψη για το περιβάλλον ενω στο δεύτερο διαμορφώνεται η δυνατότητα επίδρασης επάνω σε αυτό το περιβάλλον ώστε η ζωή του ανθρώπου να αλλάξει και να βελτιωθεί διότι ο άνθρωπος δεν προορίζεται για να μιμείται αλλά για να δημιουργεί...
Ακούγοντας επομένως την περί της εξ αρχής θεώρησης των θεμάτων της εκπαιδευτικής κοινότητας κατά την εισαγωγή των νέων στην τρίτη βαθμίδα, εξεπλάγην όχι λόγω της καλής προαίρεσης του νέου και συμπαθέστατου υπουργού κυρίου Σπηλιωτόπουλο αλλά λόγω του τεραστίου έργου που αναλαμβάνει...
Αν υπήρχε μια συμβουλή προς τον κύριο Υπουργό θα ήταν η ανάγκη συνειδητοποίησης του τι σημαίνει να ξεκινά κάποιος απο την αρχή, αγνοώντας την τεράστια εμπειρία και γνώση που έχει ήδη συσσωρευτεί απο τις συνεχείς προσπάθειες αναβάθμισης του υπάρχοντος συστήματος εισαγωγικών εξετάσεων και τις αιτίες που όλες ανεξαιρέτως οι προηγούμενες αναβαθμίσεις έληξαν με υποβάθμιση...
Αναμφίβολα οι κύρια πάσχοντες ήσαν οι γενιές των εκπαιδευθέντων αλλά δεν μπορώ να φανταστώ πως μόνο αυτοί έπασχαν σε μια σχέση που συμπεριλαμβάνει και τους διδάσκοντες.
Δεν μπορώ να αντιληφτώ πως οι σημερινοί εκπαιδευτικοί της μεσαίας και της ανώτατης βαθμίδας δεν υποφέρουν εξίσου, ζώντας καθημερινά την αποτυχία ενός συστήματος του οποίου οι ίδιοι αποτελούν την κινητήρια δύναμη...
Το να πάσχει όμως κάποιος και μάλιστα επι μακρόν σημαίνει ότι διαμορφώνει μια τεράστια εμπειρία που με την λειτουργία της νόησης προσφέρει την γνώση για τα αίτια του κακού (πρώτη βαθμίδα της μάθησης) αλλά και τον τρόπο που τα αιτία του κακού, του αναποτελεσματικού δηλαδή μηχανισμού των σημερινών εισαγωγικών εξετάσεων, θα αντιμετωπιστούν (δεύτερη βαθμίδα της μάθησης όπου ο άνθρωπος ενεργεί για να βελτιώσει το περιβάλλον του)
Και όμως μόνο αν διαβάσει κανείς τις απόψεις της ΟΛΜΕ, του βασικού δηλαδή συνδικαλιστικού οργάνου των Εκπαιδευτικών της μέσης εκπαίδευσης απορεί με τις θέσεις και τη λογική της...
Τελευταία, όταν ερωτώνται, έχουν την τάση να επαναλαμβάνουν... Μα εμείς κάναμε τις προτάσεις μας, ότι είχαμε να πούμε το καταθέσαμε και δεν εισακουσθήκαμε... λες και θα ήταν ιδιαίτερα κοπιώδες να επαναδιατυπώσουν τις προτάσεις τους χάριν ενός ευρύτερου κοινού ώστε να τις πληροφορηθούμε και εμείς που δεν έχουμε παρά ρόλο ενδιαφερόμενου γονέα ή απλού παρατηρητή στα όσα συμβαίνουν στην εκπαιδευτική κοινότητα.
Φαίνεται ότι ο λαός, ο λαουτζίκος κατά την ΟΛΜΕ, δεν πρέπει να γνωρίζει τα εσωτερικά των προσθέσεών της για την βελτίωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος...
Η ΟΛΜΕ επομένως δεν προσφέρει πλατφόρμα ούτε για το πρώτο στάδιο μάθησης, αφού δεν ενδιαφέρεται να επικοινωνήσει την αναγκαία γνώση και εμπειρία των προβληματισμών που εκείνη διέγνωσε και εξετέθη μαζικά και επι σειρά δεκαετιών ως συλλογικό όργανο των εκπαιδευτικών.
Βλέπουμε λοιπόν ένα πρώτο δείγμα ακραίων τοποθετήσεων... Απο την μια, δια στόματος του Υπουργού, προτείνεται η εξ’αρχής διαμόρφωση των θέσεων που θα ολοκληρώσουν το πρωτο επίπεδο μάθησης, σε ότι δηλαδή θα συνίσταται η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και απο την άλλη οι επαΐοντες αρνούνται να συνεισφέρουν σε αυτό, αφού ήδη το προσέφεραν αλλά ατυχώς καταχωρήθηκε ατελέσφορα στα σκοτεινά κιτάπια του Υπουργείου Παιδείας...
Η προσκόλληση σε εμμονές ήταν στο παρελθόν η κύρια αιτία πολώσεων αφού διατηρούσε τους συνομιλητές μακράν της εκάστοτε τραπέζης των συζητήσεων. Η αδιαλλαξία των εμπλεκομένων απέτρεπε απο το να φτιαχτεί ένα σύστημα εξετάσεων που θα ανεξαρτοποιούσε το Λύκειο απο το Πανεπιστήμιο. Ενα ευέλικτο σύστημα εξετάσεων που θα επέτρεπε στον καθένα να παρακολουθεί την προπαρασκευαστική διαδικασία κατά βούληση, ακόμα και αν είχε αφήσει επι μακρόν το λύκειο για την βιοπάλη και αποφάσιζε ξαφνικά οτι μόνο με την Πανεπιστημιακή μόρφωση θα καλυτέρευε τη ζωή του.
Αλλά ας δούμε και ἐνα άλλο δείγμα ακραίων θέσεων και εμμονών...
Απο τη μια έχουμε τον εξαίρετο κατά τα άλλα καθηγητή και συγγραφέα Θάνο Βερέμη, πρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (ΕΣΥΠ) και απο την άλλη τον γλυκομίλητο επίσης καθηγητή, γνωστότερο για τα λεξικά της Ελληνικής Γλώσσας κύριο Μπαμπινιώτη που πρόσφατα ανέλαβε την ευθύνη του εξ αρχής διαλόγου για το Νέο Λύκειο και το εξεταστικό σύστημα εισαγωγής στα Πανεπιστήμια.
Ο κύριος Βερέμης διατυμπανίσει οτι θέλει τις εξετάσεις μέσα στο Λύκειο, κάτι σαν το διεθνές δίπλωμα ΙΒ δηλαδή, γνωστό και ως International Baccalaureate.
Ο κύριος Μπαμπινιώτης επιμένει στο να τα αλλάξει όλα κάνοντας το σημερινό σύστημα αγνώριστο..., δανειζόμενος στοιχεία απο το βρετανικό σύστημα εισαγωγής όπου οι ενδιαφερόμενοι για την ανώτατη εκπαίδευση αποκτούν σε ανεξάρτητα εκπαιδευτικά κέντρα τα λεγόμενα Γενικά Αποδεικτικά Σπουδών πρώτης βαθμίδας ή General Certificates of Education (GCE) Α level, ανεξάρτητα με το πότε ολοκλήρωσαν την βασική τους εκπαίδευση.
Είναι κατόπιν έργο και ευθύνη ενός κεντρικού εξεταστικού σώματος, απόλυτα ανεξάρτητου απο τα Πανεπιστήμια, να διενεργεί τις τακτικές εξετάσεις για τα GCE και οι ενδιαφερόμενοι να συμμετέχουν σε οσα μαθήματα αιτούνται ή αντέχουν, προσμένοντας σε καλλίτερη κατάταξη στα επιλεγόμενα Πανεπιστήμια.
Σε αντίθεση, το ΙΒ είναι ολιγότερο ευέλικτο δημιουργώντας εξ αντικειμένου δυσκολίες σε όσους άφησαν την βασική εκπαίδευση και δεν έχουν την ευχέρεια να επανέλθουν σε λυκειακού τύπου εκπαιδευτική ρουτίνα για την απόκτηση της επιλεγόμενης δέσμης μαθημάτων.
Οι θέσεις των δυο καθηγητών φαίνεται εξ αντικειμένου ότι διίστανται ενώ οι πομπώδεις αντεγκλήσεις για τα καθήκοντα του καθενός..., «Είμαι ο Καραμανλής του ΕΣΥΠ και ο Μπαμπινιώτης ο Υπουργός Παιδείας...» δηλώνει αυτάρεσκα ο κύριος Βερέμης, διαμορφώνουν κλίμα έλλειψης συνεργασίας.
Φαίνεται πως δεν είναι δυνατόν να ξεκινάς παραγωγικό διάλογο για την αναβάθμιση της παιδείας είτε απο μηδενική βάση είτε απο έμμονα κατοχυρωμένες τοποθετήσεις...
Θα ήταν προτιμότερο αν η συζήτηση ξεκινούσε απο εκείνο το επίπεδο γνώσεων και εμπειριών που προσφέρουν άλλες χώρες χωρίς αυτές να αποτελούν θέσφατα μιας ανελαστικής και αντιπαραγωγικής διελκυστίνδας τοποθετήσεων.
Δεν είναι όμως μόνο το σύστημα εξετάσεων που χωλαίνει αλλά και ο περιβάλλον χώρος που αν δεν βελτιωθεί, το νεο σύστημα θα έχει την τύχη μιας εξωμήτριου σύλληψης, υψηλό δηλαδή ποσοστό αποτυχίας.
Σε άλλες χώρες τα συστήματα εξετάσεων στηρίζονται στην ελευθερία των Πανεπιστημιακών να ορίζουν τον αριθμό των εισαγομένων, με τα Υπουργεία Παιδείας να σέβονται και να απέχουν αυτών των αποφάσεων. Δεν είναι δυνατόν το κάθε υπουργείο να έχει πατερναλιστικό ρόλο σε θέματα που δεν γνωρίζει ως απλός διοικητικός μηχανισμός.
Στο παρελθόν υπήρξαν υπερβολές και συστηματικές παρεμβάσεις στα εσωτερικά των Ελληνικών πανεπιστημίων που σε καμία περίπτωση δεν θεωρούνται ανεξάρτητα και αυτοδιοικούμενα όπως θα έπρεπε...
Οι Πανεπιστημιακοί δεν είναι δυνατόν να διατηρούν ρόλο αποδέκτη κάθε υπόδειξης ενός γραφειοκρατικού Υπουργείου Παιδείας. Θα πρέπει να έχουν την ευχέρεια και την ευθύνη των αποφάσεών τους ώστε ο προσδιορισμός π.χ. του αριθμού των θέσεων και της εξ αυτού ποιότητας των σπουδών να τους αφορά και να τους βαρύνει.
Η δεύτερη βαθμίδα της μάθησης θα πρέπει να γίνει επομένως το απόλυτο κτήμα οχι μόνο των εκπαιδευομένων αλλά και των εκπαιδευτών αν προσδοκάμε να αλλάξει η παιδεία μας με τις γνώσεις που αυτοί απέκτησαν και δίδαξαν.
Με το να απαγορεύεται ή να εμποδίζεται θεσμικά η άσκηση του δεύτερου σταδίου μάθησης, οι εκπαιδευτικοί μας και δη οι Πανεπιστημιακοί, υποβιβάζονται σε υπαλλήλους με στείρα αντίληψη για την παιδεία που σε καμία συζήτηση απο tabula rasa δεν θα μπορέσει να εξυγιανθεί και να πρωτοπορήσει...
* Σημείωση:
Η μεσαιωνική λατινική έκφραση «tabula rasa» σημαίνει αδιαμόρφωση σκέψης πριν την έκθεση σε παραστάσεις ή την απόκτηση εμπειριών οπότε το μυαλό είναι άγραφος χάρτης.
Το πρόβλημα της παιδείας δεν είναι tabula rasa (tab•u•lae ra•sae)
Περί φιλομαθείας και μάθησης...
(Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΚΗΦΙΣΙΑ στις 6 Φεβρουαρίου 2009)
«Ο προστιθείς γνώσιν προσθήσει άλγημα» δηλαδή «Όποιος έρχεται να μας προσθέσει γνώση θα μας προσθέσει πόνο» Εκκλησιαστής Π.Δ. (Α18)
Είμαστε αναλογικά πρώτοι στην Ε.Ε. σε αριθμό φοιτητών αλλά και στη φοιτητική μετανάστευση στο εξωτερικό. Σε απόλυτο αριθμό, οι φοιτητές εξωτερικού υπολογίζονται σε 60.000, που έρχονται να προστεθούν στις 220.000 φοιτητές εσωτερικού. Άλλοι 20.000 έφηβοι σπουδάζουν σε ιδιωτικά Κολέγια. Τέλος, περί τις 68.000 νέοι σπουδάζουν στα 400 και πλέον προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών που λειτουργούν στα ελληνικά πανεπιστήμια.
Η «φιλομάθεια» φαίνεται οτι είναι το αποτέλεσμα της ανασφάλειας σε μια χώρα, όπως η δική μας, που δεν διαθέτει παραγωγή και δομές ώστε να απορροφά αποτελεσματικά το ανθρώπινο δυναμικό της. Επομένως οι ολοένα και περισσότερες σπουδές των νέων γίνονται το εμπόρευμα ανταλλαγής με μια θέση εργασίας και ασφάλειας στον δημόσιο τομἐα.
Από τα κοινοτικά στοιχεία προκύπτει ότι όσο πιο ανεπτυγμένη είναι μια χώρα – μέλος, τόσο μεγαλύτερο ποσοστό από τα παιδιά της βρίσκεται σε κάποια βαθμίδα εκπαίδευσης. Πώς εξηγείται η παράδοξη αυτή φιλομάθεια στη χώρα μας, ουραγό, όχι μόνο στην ανάπτυξη, αλλά και στην έρευνα και στην καινοτομία, ακόμη και στην ανάγνωση εφημερίδων και βιβλίων;
Μια πρώτη σκέψη μας οδηγεί στα δικά μας αίτια της φιλομάθειας, στο οτι δηλαδή η φιλομάθεια υπήρξε επι πολλά χρόνια το ανταλλάξιμο προϊόν εξασφάλισης ενός μέλλοντος σε θέσεις εργασίας σίγουρες και άκοπες για εκείνους που κατάφερναν να τις καταλάβουν στο δημόσιο. Αλλιώς δεν θα είχε νόημα ο μεγάλος καυγάς για τα «επαγγελματικά δικαιώματα». Ο ιδιωτικός τομέας αδιαφορεί παντελώς αν είσαι απόφοιτος ΑΕΙ ή ΤΕΙ και ποιας ειδικότητας, εάν γνωρίζεις να κάνεις τη ζητούμενη δουλειά. Δεν εξασφαλίζει όμως την πολυπόθητη ασφάλεια.
Μια προσεκτικότερη σκέψη μας οδηγεί στο να εξετάσουμε το τι ακριβώς εννοούμε με τον όρο φιλομάθεια, πρόκειται άραγε για πραγματική αγάπη προς την μάθηση ή για άσκηση στην τεχνική εισόδου στο «μαντρί των εξασφαλισμένων».
Τα πανεπιστήμιά μας, με το τρέχον εκπαιδευτικό σύστημα, έχουν διαμορφώσει ένα αυστηρό σύστημα εισαγωγής που παρά τις συνεχείς μεταλλάξεις δεν κατέφερε να είναι παρά ένας φράκτης που δεν έχει σημασία πως θα τον υπερπηδήσεις αρκεί να βρεθείς στο γήπεδο εκείνων που επιδιώκουν την τελική εξασφάλιση...
Δεν είναι φράκτης που τον ξεπερνούν τα δημιουργικά μυαλά. Οι έφοροι του αθλήματος δεν εξετάζουν την τεχνική υπερπήδησης παρά μόνο το γεγονός. Η απεικόνιση σε χαρτί, του καταχωρημένου στον ανάλογο τομέα μιάς ασκημένης φωτογραφικής μνήμης υλικού, είναι αρκετή ακόμα και για το άριστα.
Για αυτή τη φωτογραφική μνήμη ασκούνται οι νέοι μας, για αυτή την φωτογραφική μνήμη δαπανούν οι γονείς τους πολλά περισσότερα απο εκείνα των βορειοευρωπαίων γονιών.
Το περίεργο είναι ότι ελάχιστοι διαμαρτύρονται γι’ αυτόν τον πνευματικό ευνουχισμό των παιδιών μας. Η ρήτρα της αδιάφθορης «αντικειμενικής» διαδικασίας του συστήματος εξετάσεων ήταν η μόνη που βάρυνε έναντι της ρήτρας της κριτικής σκέψης.
Είναι επομένως αναμενόμενο οτι δεν πρόκειται για φιλομάθεια που σχετίζεται με την μάθηση αλλά για μια τραβεστί ερμηνεία του όρου.
Η πραγματική μάθηση διακρίνεται απο το οτι ο άνθρωπος την επιδιώκει για να αποκτήσει αρχικά την αναγκαία προσαρμοστικότητα στο φυσικό και ιστορικό του περιβάλλον και αμέσως μετά για να γίνει ικανός στην απόκτηση των μέσων που θα αλλάξουν τούτο το ίδιο το περιβάλλον, πλουτίζοντάς το και αναμορφώνοντάς το ώστε να ικανοποιεί καλύτερα τις ανάγκες του και τις φιλοδοξίες του.
Η μάθηση είναι το διακριτικό στοιχείο του ανθρώπου που όσο και αν αρχικά υποτάσσεται στους όρους του φυσικού και ιστορικού κόσμου, επιδιώκει πάντα να αφήνει την σφραγίδα του σε αυτόν.
Οταν ένας άνθρωπος αποδέχεται ένα περιβάλλον που τον αποκόπτει απο ένα σύστημα παιδείας προς την πραγματική μάθηση, τότε δεν διαφέρει απο έναν οργανισμό που αρρωσταίνει ή φυτοζωεί διότι δεν βρίσκει στο φυσικό του περιβάλλον τις ουσίες που χρειάζεται για να συντηρηθεί και να ευδοκιμήσει.
Με την πραγματική μάθηση ο άνθρωπος εγκαινιάζει μια άλλη αντίληψη των πραγμάτων, άλλες ευαισθησίες, άλλα ηθικά μέτρα και άλλες κοσμολογικές αλήθειες μεταβαλλόμενος ο ίδιος αρχικά σε σχέση με τον φυσικό και ιστορικο του κόσμο αλλά και μεταβάλλοντας τον φυσικό και ιστορικό κόσμο σε σχέση με αυτόν.
Με την πραγματική μάθηση ο άνθρωπος γίνεται διερευνητικός και αμφισβητεί ακόμα και το χρυσό κλουβί της γνώσης, την περιχαράκωση δηλαδή που του επιβάλλεται απο την στιγμή που γεννιέται και έρχεται σε επαφή με τον κόσμο, διαμορφώνοντας ένα συνειδησιακό καθεστώς που δύσκολα μπορεί να απορρίψει. Συχνά ζει σε αυτό το φρούριο αιχμάλωτος χωρίς επίγνωση της αιχμαλωσίας του, αρκούμενος σε οτι άλλοι φρόντισαν και αξιολόγησαν, σε οτι άλλοι διαμόρφωσαν με ευαισθησία ή και φροντίδα για αυτόν. Προς τι λοιπόν η αντίδρασή του; Προς τι η απόδρασή του με το γκρέμισμα της βολικής του ειρκτής; Προς τι η απόρριψη του «έτσι γίνεται», «έτσι λέγεται» και «έτσι αποτιμάται» (της αόριστης αντωνυμίας “on” κατά τον Jean Paul Sartre)
Με το τρίτο ενικό πρόσωπο του παθητικού ρήματος ( - εται / - αται) εκφράζεται μια πολυπροσωπία συνώνυμη της ανωνυμίας. Εκφράζεται η απόδοση στα κοινά μέτρα που αφορούν όλους...
Όποτε κάποιος αποφασίζει να κάνει την μικρή ή την μεγάλη ανταρσία του, βλέπει τους κήνσορες των παραδόσεων (τους φρουρούς του κατεστημένου κοινωνικού σώματος) να ξεσηκώνονται κραυγάζοντας... Δεν γίνεται αυτό... Μα γιατί δεν γίνεται; Γιατί έτσι σκέπτονται όλοι, έτσι ομιλούν όλοι, έτσι μετρούν όλοι... Είναι δυνατόν να αποτελέσεις εσύ την εξαίρεση;
To πως μπαίνει και φυλακίζεται στον κλειστό χώρο της απρόσωπης πολυωνυμίας ο νεοφερμένος άνθρωπος το λεει ο Αριστοτέλης: Μπαίνει μέσω της μίμησης, δηλαδή της πρώτης μορφής μάθησης.
«Το γαρ μιμείσθε σύμφυτον τοις ανθρώποις εκ παίδων εστί. Και τούτο διαφέρουσι των άλλων ζώων οτι μιμητικώτατόν εστι και τας μαθήσεις ποιείται δια μιμήσεως τα πρώτας» (Περί ποιητικής IV 1448 b, 2-4)
Σε αυτή την κατώτερη μορφή μάθησης, την ετερόφωτη μάθηση, που δεν σηκώνει το βάρος της ευθύνης, έχουν τη ρίζα τους οι προλήψεις, οι δεισιδαιμονίες και οι τετριμμένες αλήθειες που είναι βαθιά ριζωμένες στη νόηση και στο θυμικό μας με μόνη συνειδησιακή τους εκδήλωση τις τύψεις που αισθανόμαστε όταν συλλαμβάνουμε τον εαυτό μας να λοξοδρομεί σε κάτι ανεπίτρεπτο.
Το φαινόμενο τούτο, (η αγκύλωση του πνεύματος κατά τον Ludwig Wittgenstein) μας οδηγεί συχνά στο να ειρωνευόμαστε κάθε άτομο που καινοτομεί χαρακτηρίζοντάς το ακόμα και ανισόρροπο.
Η ετερόφωτη μιμητική μάθηση επομένως, στερούμενη πνεύματος, ευκινησίας και ελαστικότητας συμπιέζεται σε παραμορφωμένα στερεότυπα ενώ ο χρόνος βύθισε στο υποσυνείδητο κάθε αιτία και μηχανισμό διαμόρφωσής τους.
Έτσι δεν είναι περίεργο που κάθε φορά που εμφανίζονται σπάνιοι και εκλεκτοί άνθρωποι, μεγάλοι πρωτοπόροι για τους οποίους λέγεται ὀτι ήλθαν πριν την ώρα τους στο περιβάλλον που βιώνουν, κάθε φορά που επιχειρούν χάρη στην πρωτοπορία τους να φέρουν τα αγκυλωμένα μέλη μας στη αρχική τους κατάσταση, μας προκαλούν πόνο τόσο ώστε να τους θεωρούμε επικίνδυνους «Ο προστιθείς γνώσιν προσθήσει άλγημα» δηλαδή «Όποιος έρχεται να μας προσθέσει γνώση θα μας προσθέσει πόνο» διαβάζουμε στον Εκκλησιαστή της Π.Δ. (Α18)
Η μάθηση που έρχεται να δώσει ελευθερία στο πνεύμα μας και να το αποδεσμεύσει από τις προλήψεις, τις δεισιδαιμονίες και τις έτοιμες αλήθειες, δεν είναι ευχάριστη και γίνεται δεκτή με έκπληξη, αμηχανία, φόβο και οδύνη...
Απέναντί της έχει ο άνθρωπος την αίσθηση οτι αφήνεται να κολυμπήσει σε βαθιά νερά, αβοήθητος και αναγκασμένος να κουνήσει τα αδρανή μέλη του για να μη πνιγεί...
Αυτή ακριβώς είναι η αιτία της ψευδεπίγραφης φιλομάθειας και αυτή η ευθύνη όσων φρόντιζαν να παραμένει η εκπαιδευτική διαδικασία της χώρας στο στάδιο του μιμητισμού και της “στοργής” των άλλων ώστε να διαμορφώνονται άτομα χωρίς ικανότητες στο κλείσιμο του κύκλου της πραγματικής μάθησης, χωρίς ικανότητες για την ετοιμασία της αλλαγής σε όσα γαλουχήθηκαν αφού έτσι μόνο θα καταφέρουν να ελέγξουν την δική τους μοίρα και το δικό τους μέλλον, το μέλλον που θα θέλαμε για τη χώρα και τον λαό μας.
Σημείωση:
Ο αρθρογράφος έγραψε το κείμενο υπό την επήρεια των σκέψεων του αείμνηστου δασκάλου Ε. Παπανούτσου για την Μάθηση.
Δεν ήταν δυο, δεν ήταν τρείς αλλά ούτε χίλιοι δεκατρείς...
(Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΚΗΦΙΣΙΑ, την 30h Ιανουαρίου 2009)
... Ήταν πάνω απο τριάντα χιλιάδες οι εθελοντές, ξεπερνώντας κατά έξι τουλάχιστον φορές τις προβλέψεις των οργανωτών της μεγάλης γιορτής δενδροφύτευσης του Πεντελικού Όρους, στις παρυφές των δήμων Κηφισιάς και Πεντέλης.
Ήταν πραγματικά εντυπωσιακό να βλέπει κανείς τις χιλιάδες των νέων και των παιδιών, με γονείς ή μεσω οργανώσεων, σωμάτων οδηγών, προσκόπων και σχολείων, να ανηφορίζουν πολύ πριν τις δέκα, το πρωινό της Κυριακής 25ης Ιανουαρίου, στις πλαγίες του Πεντελικού για να συμμετάσχουν σε αυτό που επιτέλους αρχίζει να γίνεται συνείδηση των Ελλήνων και κυρίως των Αθηναίων πολιτών, στην ανάγκη δηλαδή να διατηρούμε το πράσινο και να μην επεκτείνουμε τις πόλεις μας άναρχα, χωρίς δομές και λειτουργικότητα στις παρυφές και στα απόκρημνα των βουνών, όπως κάναμε δεκαετίες τώρα με την ανοχή της πολιτείας και λόγω έλλειψης δασολογίου.
Ασφαλώς, δεν είναι μόνο αυτή η αιτία που τα βουνά μας κατακλύσθηκαν απο οικισμούς αλλά και η ξεδιαντροπιά πολλών απο τους συνανθρώπους μας να κερδοσκοπούν στην κυριολεξία ιδιοποιούμενοι τη γη που δεν τους ανήκε, ανεξάρτητα του σε ποιον θα μπορούσε να ανήκει...
Άλλωστε, οτι δεν διαθέτει τίτλους ιδιοκτησίας θεωρείται δημόσια περιουσία και ανήκει σε όλους μας.
Εκείνο που παραμένει αξιοσημείωτο στην αλλαγή νοοτροπίας, είναι ότι και πάλι η ιδιωτική πρωτοβουλία έκανε το θάμα της ενώ οι κομματικοί μηχανισμοί και η πολιτεία παρέμεναν παγεροί θιασώτες περιμένοντας να ακολουθήσουν όταν θα διέκριναν προς τα που κείται το χρήμα ή οι ψήφοι... αφού μόνο αυτά ενδιαφέρουν...
Έστω, κάλιο αργά παρά ποτέ, με τους κρατικούς φορείς και τις κομματικές οργανώσεις να αμιλλώνται επιτέλους στο ευγενές άθλημα βελτίωσης των συνθηκών ζωής των πόλεων που προσφέρει το περιαστικό πράσινο.
Τα 1500 στρέμματα που φυτεύτηκαν, αν και αρκετά, είναι λίγα μπροστά στα 9500 που κάηκαν «άθελα...» στην καταστροφική φωτιά της 16ης Αυγούστου του 2007, όταν οι μηχανισμοί του κράτους βρίσκονταν στην κορυφή της καλοκαιρινής ραστώνης.
Ναι, έχουν μυαλό οι πυρομανείς και οι άθλιοι καταπατητές των δασών... έχουν ευφυία, την ευφυία του κακού που πάντα θα βρίσκουμε μπροστά μας αν δεν είμαστε έτοιμοι να το αντιμετωπίσουμε με νύχια και με δόντια αλλά και με συστηματικό προγραμματισμό, προνοώντας και αφήνοντας στην άκρη τις ιδιοτελείς μας αντιπαραθέσεις.
Δεν χωρά κομματολαγνεία ούτε το φύγε εσύ έλα εσύ διότι η αύξηση του περιαστικού πρασίνου είναι πραγματικά θέμα ζωής και θανάτου, ιδιαίτερα για τα μικρά παιδιά που μεγαλώνουν μέσα στην αθλιότητα του αστικού ιστού του Αττικού λεκανοπεδίου.
Το επόμενο βήμα θα είναι μια ακόμα δενδροφύτευση, σε επόμενο τμήμα του καμένου δάσους του Πεντελικού Όρους, χωρίς να αφαιρεθούν οι όμορες με τις οικιστικές περιοχές ζώνες λες και πρόκειται για νεκρές ζώνες μεταξύ ποιων άραγε αντιμαχομένων;
Oσοι συμμετείχαν στην δενδροφύτευση θα παρατήρησαν με απορία οτι υπήρξαν νεκρές ζώνες, οι κοντινότερες δηλαδή στα όρια του Δήμου Κηφισιάς που δεν δενδροφυτεύθηκαν... ενω δεν έλειψαν και οι μικροσυμπλοκές μεταξύ των συνεργείων ανοίγματος των λάκκων και των περίεργων εκφραστών συμφερόντων της περιοχής τις μέρες που προηγήθηκαν της φύτευσης.
Όμως το περιαστικό πράσινο δεν αρκεί για να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης μέσα σε μια πόλη...
Η Αθήνα, είπε ο αρχιτέκτων Ρέντσο Πιάνο, που σχεδίασε τη Νέα Εθνική Λυρική Σκηνή και τη Νέα Εθνική Βιβλιοθήκη, χάρις στην ευγενική χορηγία του ιδρύματος Νιάρχου, ομοιάζει με ένα λατομείο μαρμάρου απο ψηλά...
Όσο και αν της δίνει χαρακτήρα δεν της δίνει ζωή ένα λατομείο μαρμάρου. Το μάρμαρο ήταν πάντα το παγερό υλικό των νεκροταφείων και των μεγάλων μνημείων που οι Αρχαίοι Ελληνες χρωμάτιζαν, αναγνωρίζοντας την παγερότητα του βασικού υλικού.
Θα πρἐπει επομένως το δάσος να έλθει μέσα στην πόλη και για μας, στην Κηφισιά, αυτό είναι το βασικότερο μέλημά μας.
Ξεκινήσαμε ως κηπούπολη και παρά τις κραυγές ορισμένων ειδικών περί τα πολεοδομικά και την αρχιτεκτονική, οτι τάχα η αστικοποίηση δεν είναι κακό φαινόμενο αφού δημιουργεί πολιτισμό (Δεν θα το αρνηθώ αυτό αλλά το ερώτημα παραμένει γιατί δεν φέρνει πρώτα πολιτισμό στα κορυφαία δείγματα αστικοποίησης όπως οι συνοικίες της Κυψέλης, του Παγκρατίου ή ακόμα και των Εξαρχείων...) θα πρέπει να παραμείνει κηπούπολη.
Το διακύβευμα της ανάπτυξης μέσα απο την αστικοποίηση ως γεννήτριας πολιτισμού είναι ευτελές και ψευδεπίγραφο.
Η Αθήνα έχει τεράστιες περιοχές που χρήζουν ριζικής αναμόρφωσης με ανατροπή των κατεστημένων οικιστικών επιλογών που ριζώνουν στα βάθη του μεσαίωνα και που δυστυχώς ενστερνίσθηκε ο αγροτικός και ο ξενόφερτος πληθυσμὀς που κατέκλυε το αττικό λεκανοπέδιο απο το 1922 και μετά.
Η μεγάλη καταστροφή του 1955 – 1965 και πάλι επι δικτατορίας και ακόμη την περίοδο 1985 -1995 δεν ήταν έργο των απλών ανθρώπων αλλά των ευφυών αρχιτεκτόνων και πολιτικών μηχανικών που ενεργούσαν ασύστολα υπερ των εμπορικών συμφερόντων, δικών τους ή των εργοδοτών τους.
Σήμερα, καλούμεθα να ανατρέψουμε το σημερινό αστικό Status Quo, και να δούμε τις πόλεις μας ως κέντρα πραγματικής δημιουργίας και πολιτισμού αντι για κέντρα εξανδραποδισμού των κατοίκων τους.
Τι να τις κάνουμε τις Λυρικές Σκηνές, θα λέμε σε μερικά χρόνια, όταν θα πεθαίνουμε απο την ανεξέλεγκτη χρήση των αυτοκινήτου που ενσωματώθηκε ως νοοτροπία στο DNA του Ελληνα σε βαθμό που να θεωρεί τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς ποταπά και ρυπαρά, κατάλληλα μόνο για τους νεόδουλους (οικονομικούς μετανάστες). Μυρίζουν «αυτοί» μου έλεγε πρόσφατα ένας αστός φίλος... και δεν τους μπορώ... δεν τους αντέχω... γιαυτό παίρνω το αυτοκίνητό μου και ας μένω εκατό μέτρα απο τον σταθμό του ΜΕΤΡΟ!
Θα πρέπει ακόμα να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας στον μαζικό εθελοντισμό για μια πράσινη πόλη, για μια πράσινη για πάντα Κηφισιά.
Η κυρία Γουλανδρή, ακούραστη όπως πάντα, διεμήνυσε στην έναρξη των δραστηριοτήτων της ΜΚΟ Green Belt, www.greenbelt.gr , ότι ο Δήμος μας θα πρἐπει να διαμορφώσει και να υλοποιήσει ένα συστηματικό πρόγραμμα δενδροφύτευσης με την επίβλεψη ειδικών γεωπόνων και επαρκή φροντίδα για τους πεζούς και κυρίως εκείνους με ειδικά κινητικά προβλήματα.
Το Υπουργείο οικονομικών έχει ήδη ανακοινώσει ένα πρόγραμμα «Πράσινης Ζωής στην Πόλη» που χρηματοδοτείται απο το ΕΣΠΑ 2007-2013 και απομένει στους δήμους να το χρησιμοποιήσουν χωρίς καμία καθυστέρηση διαμορφώνοντας τις κατάλληλες μελέτες.
Το πρόγραμμα αυτό είναι συμβατό με τα προγράμματα εθελοντικών, Μη Κερδοσκοπικών Οργανώσεων όπως της Green Belt, αλλά και των δυνατοτήτων του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας -- Γουλανδρή, που μπορεί να συνδράμει με τους ειδικούς επιστήμονες που διαθέτει στην διαμόρφωση των αναγκαίων μελετών και στην επικύρωση των παρεμβάσεων ώστε να μην καταλήξουμε για ακόμα μια φορά σε κομματικές ή λαϊκίστικης έμπνευσης αντεγκλήσεις με ψευδεπίγραφα κίνητρα σωτηρίας του πρασίνου ή της δήθεν φροντίδας για τους κορμοράνους του περιπαθούς Αττικού Ελαιώνα.
Επιπλέον, η ΜΚΟ EcoCity, www.ecocity.gr διερευνά την ευαισθησία των αρχών της τοπικής αυτοδιοίκησης, προσφέροντάς τους ένα πρόγραμμα εθελουσίας συμμετοχής στις καλλίτερες ενέργειες για το περιβάλλον, τις οποίες επιβραβεύει κάθε χρόνο, την 5η Ιουνίου, ως την ημέρα του περιβάλλοντος.
Τα βραβεία Οικόπολις περιμένουν τον δήμο Κηφισιάς αλλά και τους ιδιώτες, τις εταιρείες και κάθε φορέα πρωτοβουλιών που θα συνεισέφερε στην διαμόρφωση δραστηριοτήτων και στον προγραμματισμό / υλοποίηση έργων για μια φιλικότερη περιβαλλοντικά πόλη. Η συμμετοχή είναι ανοιχτή με καταληκτική ημερομηνία την 31η Μαρτίου 2009. Πληροφορίες θα βρουν οι ενδιαφερόμενοι στον ιστότοπο της οργάνωσης.
