Η ιστορία του Ελληνικού Χρέους...

Γιατί τα σχολεία δεν μορφώνουν.


(Το ακόλουθο κείμενο δημοσιεύθηκε στην τοπική εφημερίδα ΚΗΦΙΣΙΑ, την 29/08/2008)

«Η κρίση στα σχολεία αντανακλά την ευρύτερη κοινωνική κρίση. Είναι προφανές ότι έχουμε χάσει την αίσθηση της ταυτότητάς μας. Μαντρώνουμε τα παιδιά και τους ηλικιωμένους και τους βγάζουμε εκτός του κοινωνικού γίγνεσθαι. Κανείς δεν τους απευθύνει πλέον τον λόγο. Όμως χωρίς τα παιδιά και τους ηλικιωμένους, μια κοινωνία δεν έχει ούτε παρελθόν αλλά ούτε και μέλλον...»

Τζον Τέϊλορ Γκατο


Αυτά είπε ο Τ. Τ. Γκάτο κατά την ομιλία βράβευσής του για τρίτη συνεχή χρονιά ως «ο δάσκαλος της χρονιάς της Νέας Υόρκης».

Ο Τ. Τ. Γκάτο δεν είναι ένας απλός δάσκαλος στο σύστημα υποχρεωτικής εκπαίδευσης των ΗΠΑ. Αποτελεί έναν απο τους σημαντικότερους εκφραστές της αγωνίας του παγκόσμιου εκπαιδευτικού συστήματος για το οποίο ακόμα και χώρες με την πολιτική και εκπαιδευτική ωρίμανση των ΗΠΑ, έχουν πολλά αδιέξοδα να διευθετήσουν.

Μελετώντας τις σκέψεις του Γκάτο αισθάνομαι οτι οι προβληματισμοί μας για το Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, που δεν προάγει την ελεύθερη και δημιουργική σκέψη αλλά αποσκοπεί στο να την περιορίζει σε ότι θεωρήθηκε κάποτε καταλληλότερο για την κοινωνική ένταξη των νέων και έκτοτε ουδέποτε αναθεωρήθηκε, σε τίποτα δεν διαφέρουν απο εκείνους που απασχολούν την σύγχρονη αμερικανική εκπαιδευτική κοινότητα.

Ο πυρήνας της σκέψης του Γκάτο αναφέρεται στα αδιέξοδα της σημερινής κοινωνίας με την απομόνωση απο την οικογένεια να οδηγεί σε αύξηση της παραβατικότητας και το κυριότερο σε αύξηση της αγραμματοσύνης των νέων εφ’οσον είναι ποσοστιαία περισσότεροι σήμερα εκείνοι και δεν μπορούν, παρά την ολοκλήρωση της βασικής εκπαίδευσής τους, να εκφραστούν διαμορφώνοντας συνεχή και νοήμονα λόγο ικανό να τους εντάξει σε μια απαιτητικά εξελισσόμενη κοινωνία.

Ο Γκάτο βλέπει ως αιτία των προβλημάτων της σημερινής νεολαίας την λογική που διέπει το εκπαιδευτικό μας σύστημα, το οποίο επιχειρεί να ‘μπουκώσει» τους νέους με γνώσεις αμφίβολης αξίας για την μετέπειτα εξέλιξή τους, αφαιρώντας τους έτσι τον πολύτιμο ελεύθερο χρόνο, χρονο αναγκαίο για να ζουν μαζί με τις οικογένειές τους.

Τα παιδιά που διδάσκω λέει:

Δείχνουν αδιαφορία για τον κόσμο των μεγάλων, δεν έχουν καμία περιέργεια για οτι συμβαίνει γύρω τους, δεν συγκεντρώνονται παρά με δυσκολία ακόμα και στα πράγματα που τους αρέσουν, δεν έχουν αίσθηση του μέλλοντος και πως αυτό θα συνδεθεί με το σήμερα που ήδη ζουν και νιώθουν, δεν ενδιαφέρονται για το πως το παρελθόν θα καθορίσει το παρόν διότι είναι ανιστόρητα, δείχνουν σκληράδα και επιθετικότητα απέναντι στα άλλα παιδία, δεν ξανοίγονται και δεν δημιουργούν ειλικρινείς σχέσεις μεταξύ τους και κρύβουν τα πραγματικά τους αισθήματα και τον πραγματικό τους εαυτό πίσω απο μία μάσκα που συχνά δανείζονται απο τα τηλεοπτικά τους πρότυπα ή απλά δημιουργούν τα ίδια για να ελέγχουν τους δασκάλους τους.

Τα παιδιά του σήμερα δεν επιδιώκουν στενές σχέσεις ακόμα και με μέλη της οικογένειάς τους διότι έτσι αναγκάζονται να ρίξουν την επίπλαστη μάσκα του χαρακτήρα τους και αυτό δεν τους αρέσει.

Τα παιδιά του σήμερα είναι υλιστές, με πρότυπα το χρήμα και τα καταναλωτικά αγαθά, ενω βαθμολογούν τους πάντες με κριτήριο το τι έχουν και όχι το τι είναι.

Τα παιδιά του σήμερα είναι φοβισμένα και δειλά στις νέες προκλήσεις αλλα καλύπτουν αυτή την παθητικότητά τους με ένα επίπλαστο «τσαμπουκά» ή θυμό που στην ουσία κρύβει την έλλειψη θάρρους.

Υπάρχει άραγε έστω μία απο τις διαπιστώσεις του Γκάτο για τα παιδιά της Νέας Υόρκης, που δεν συνταυτίζεται με τις εμπειρίες του Έλληνα δασκάλου και εκπαιδευτικού;

Θα έλεγα μετά βεβαιότητας οχι.

Το σημαντικό όμως, μετά τις κοινές διαπιστώσεις, είναι το πως μια κοινωνία και ένα εκπαιδευτικό σύστημα θα μπορέσει να βγει απο τα αδιέξοδα που το ίδιο διαμόρφωσε με την επιμονή του σε πρότυπα που δεν καλύπτουν τις ανάγκες της εποχής μας.

Η συνεχής απομάκρυνση απο την οικογένεια, λόγω των ωρών που αναλώνουν στο σχολείο, με τα αναρίθμητα και συνήθως άχρηστα απο πλευράς ουσιαστικής γνώσης μαθήματα, της τηλεόρασης, που έχει αποτελέσει το δεύτερο σχολείο διαμόρφωσης προτύπων μίας υπερκαταναλωτικής, επιπόλαιης και βίαιης κοινωνίας, της συχνά υπερβολικής ενασχόλησης με πρόσθετα μαθήματα και δραστηριότητες και ενός ελάχιστου πλην αναγκαίου χρόνου προετοιμασίας για την επόμενη μέρα, αφαιρούν απο τα παιδιά μας κάθε δυνατότητα ολοκλήρωσής τους ως ατόμων με αναζητήσεις προσανατολισμένες στην πνευματική, ηθική και γενικότερα ανθρώπινη ολοκλήρωση...

Τα παιδιά μας δεν προετοιμάζονται για να γίνουν ολοκληρωμένοι άνδρες και ολοκληρωμένες γυναίκες, ισχυρίζεται ο Γκάτο παρά αυτάρκεις ατομικιστές, χωρίς στοργή και τρυφερότητα για τον συνάνθρωπο και τον πλησίον τους.

Οι προεκτάσεις των παρατηρήσεων του μεγάλου αυτού δασκάλου αφορούν οχι μόνο το εκπαιδευτικό μας σύστημα αλλά και την σύγχρονη Ελληνική κοινωνία...

Ισχυριζόμαστε οτι τα παιδιά μας δεν μαθαίνουν αλλά κανείς δεν διερευνά τα σχεδόν προφανή αίτια που προέρχονται από την έλλειψη χρόνου και την αδιαφορία στο οτιδήποτε προάγει την παρατηρητικότητα και την εμπειρία της γνώσης.

Αν σε χώρες όπως οι ΗΠΑ με τα ανυπέρβλητα πανεπιστήμιά της και την τεράστια έρευνα σε νέες εκπαιδευτικές μεθόδους, έχουμε ακριβώς τα προβλήματα που ζούμε και στην Ελληνική κοινωνία, τότε πως θα πρέπει να λειτουργήσουμε εμείς και απο που να αρχίσουμε την αναθεώρηση ενός συστήματος που δεν είναι πλέον βιώσιμο.

Μάθαμε να επικεντρώνουμε την προσοχή μας στα δύο τελευταία έτη του λυκείου, λόγω των προβλημάτων που δημιουργεί στη λυκειακή μάθηση η προετοιμασία για τις εισαγωγικές εξετάσεις στις ανώτερες βαθμίδες εκπαίδευσης.

Όμως, η αρρώστια του συστήματος ξεκινά απο πολύ νωρίτερα, απο το δημοτικό που έχει ήδη φορτωθεί με ανυπέρβλητη ποσότητα ύλης, λες και εάν τα παιδιά του δημοτικού την κατανοήσουν θα γίνουν καλοί επιστήμονες ή απλά ολοκληρωμένοι άνθρωποι, χρήσιμοι στην κοινωνία.

Βάλαμε τόση ύλη απο τα χρόνια του δημοτικού και απομακρύναμε το σχολείο απο το να διεγείρει το ενδιαφέρον μέσα απο την παρατήρηση και την εξερεύνηση. Σε άλλες χώρες τουλάχιστον διαμόρφωσαν εκπαιδευτικές δομές ώστε τα παιδία πρώτα να παρατηρούν, μετά να δημιουργούν και τέλος να μαθαίνουν αποστηθίζοντας μόνο όπου είναι απόλυτα αναγκαίο.

Μια απο τις πλέον πετυχημένες προσπάθειες αυτού του είδος περικλείεται στο σύστημα Waldorf, που εστιάζει στην απόκτηση γνώσης μέσω της συμμετοχής και της παρατήρησης. Στα σχολεία που λειτουργούν με το σύστημα Waldorf, τα παιδιά μεγαλώνουν με την αίσθηση της συμμετοχής σε ότι συμβαίνει στον φυσικό κόσμο που τα περιβάλλει, αναλώνοντας σημαντικό μέρος της εκπαίδευσής τους με καλλιεργητές της γης, κτηνοτρόφους και ψαράδες, διαμορφώνοντας έτσι πλούσιες εικόνες και εμπειρίες για μια ζωή γεμάτη νόημα και όχι επίπλαστη καταναλωτική υπερβολή.

Ο Γκάτο που θαυμάζει το σύστημα Waldorf, επειδή επιδιώκει την ολοκλήρωση των νέων ανθρώπων μακριά απο τις υπερβολές της «εναίσιμης» και άχρηστης γνώσης, προχωρά ακόμα περισσότερο προτείνοντας στις κοινωνίες να αναλάβουν την ευθύνη της ενίσχυσης της οικογένειας με δυνατότητες που θα μεταφέρουν ένα σημαντικό ποσοστό της αποκτώμενης γνώσης πίσω στις πατροπαράδοτες μεθόδους της κατ’ οίκον εκπαίδευσης.

Ισχυρίζεται μάλιστα και το αποδεικνύει με αδιάψευστους αριθμούς, οτι τα παιδιά που ακολουθούν την κατ’οίκον εκπαίδευση στις ΗΠΑ ανέρχονται ήδη σε εκατομμύρια με το επίσημο σχολείο να έχει μόνο καθοδηγητικό ρόλο στη διαδικασία της μάθησης. Το αποτελέσματα δε του μικτού συστήματος Οικογένεια – Σχολείο φαίνεται να υπερτερούν στη διαμόρφωση ολοκληρωμένης προσωπικότητας στα παιδιά.

Στην Ελλάδα, επικεντρωνόμαστε στην αναδιάταξη του συστήματος των εισαγωγικών εξετάσεων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και αφήνουμε ελάχιστες φωνές όπως του προέδρου του ΕΣΥΠ κ. Βερέμη, να προσπαθούν μόνοι να εισάγουν τα καινά δαιμόνια του εκσυγχρονισμού, ενοποιώντας την βασική εκπαίδευση (Δημοτικό – Γυμνάσιο) και διαμορφώνοντας ένα σύστημα πραγματικά πρότυπων σχολείων που θα βοηθήσουν με την αποκτώμενη εμπειρία στην επιλογή των καταλληλότερων μεθόδων διδασκαλίας και εμπέδωσης της γνώσης.

Σταγονομαζέματα διαβολοποτίσματα...

Κύριοι του Σκάϊ, (του παρατηρητηρίου και των λοιπών εκπομπών και προγραμμάτων για το περιβάλλον...)

Καλή η προσπάθειά σας για το νερό αλλά θεωρώ ότι κάπου τα έχετε μπερδέψει και μάλιστα άσχημα...

Δεν θα χρειαστεί να πω πολλά για να γίνει αυτό απόλυτα σαφές...

Ζούμε σε μια απο τις αθλιότερες πόλεις του κόσμου... την Αθήνα...

Της κτίσαμε κάθε χωμάτινη επιφάνεια με τη λογική μιάς κακώς εννοούμενης ανάπτυξης...

Πρόκειται για στοιχείο υπανάπτυξης το να ζει κανείς σήμερα στα αστικά Αθηναϊκά διαμερίσματα που σε πολλές περιπτώσεις είναι κατάλληλα μόνο για εσταβλισμό ζώων...

Είναι δείγμα υπανάπτυξης να θεωρούμε οτι αυτό το πρότυπο θα συνεχίσει να υπάρχει αντι να αρχίσει άμεσα ένας μαζικός ανασχεδιασμός της πόλης με ριζικές κατεδαφίσεις ώστε η συμπυκνωμένη αστική δόμηση του 19 αιώνα με ρίζες απο τον μεσαίωνα, να δώσει τόπο σε μια σύγχρονη διάταξη ομάδων κτιρίων κάθε μια απο τις οποίες (ομάδες) θα έχει τον δικό της χαρακτήρα και θα εναρμονίζει τους στόχους ζωής με τις ανάγκες επικοινωνίας, μεταφοράς, διασκέδασης και εμπορίου / υπηρεσιών.

Είναι πολυ ανόητο ισως σχιζοφρενικό να υποστηρίζεται οτι δεν μπορούν να κτισθούν ουρανοξύστες στην Αθήνα...

Οι εκ του πονηρού αντιδρώντες, πολλοί εκ των οποίων και αρχιτέκτονες ή πολεοδόμοι, δεν έχουν το θάρρος αν βγούν μπροστά με προτάσεις που θα κάνουν την Αθήνα βιώσιμη πόλη...

Αν κάθε ένας απο τους κατά τα άλλα περιώνυμους αρχιτέκτονες έδινε τα προσχέδια ανάπτυξης μερικών τετραγώνων της πόλης που θα συνδύαζαν τον ουρανοξύστη με το μαγαζάκι της γειτονιάς... (ναι και αυτό θα μπορούσε να συνυπάρχει όπως και ο κήπος με έντονη βλάστηση που θα αρδευόταν απο τα ανακυκλωνόμενα νερά του κάθε συγκροτήματος) θα είχαμε πολυ σύντομα έναν μπούσουλα για να ξεκινήσουμε το γκρέμισμα της σημερινής αθλιότητας για την δημιουργία μιας ανθρώπινης πόλης...

Θα πρέπει να έλθει η στιγμή που η μανία δυο συνεχόμενων γενιών αρχιτεκτόνων και μπετατζήδων (που συνεχίζουν να λερώνουν τη φήμη του ΕΜΠ και άλλων ακαδημαϊκών ιδρυμάτων με τις πρακτικές τους...) θα αντικατασταθεί από άλλη, εκείνη της επανόρθωσης...

Είναι δυστυχώς αποτέλεσμα συστηματικοποίησης μιας ανέκδοτης υποκουλτούρας που θέλει την κάθε παράγκα στοιχείο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς χωρίς να νοιάζεται για την βιωσιμότητα της παράγκας σε μια σύγχρονη κοινωνία... αλλα ούτε και των λιγοστών μνημείων της πόλης...

Είναι στοιχείο της ίδιας υποκουλτούρας να επιμένουν ορισμένοι κατ’ ευφημισμόν αρχιτέκτονες να μετατρέψουν το τερατούργημα του ΦΙΧ σε Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και είναι δυστύχημα που δεν βρίσκεται ένας θαρραλέος βομβιστής να το τινάξει εκ θεμελίων πριν ολοκληρωθεί αυτή η ντροπή προς κάθε έννοια πολιτιστικής κληρονομιάς... σε Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης...

Και όμως μέσα σε αυτή την άθλια πόλη, χωρίς προοπτική και μέλλον, το μόνο στο οποίο επικεντρώνεται το ενδιαφέρον σας είναι οι σταλάδες του νερού που καταναλίσκεται απο την αστική διαβίωση...

Το οτι τεράστιες ποσότητες νερού απο την Ψυτάλλεια δεν επιστρέφουν στην Αττική για τις ανάγκες άρδευσης των πάρκων δεν το θίγεται η το θεωρείται δευτερεύον...

Το οτι οι σάχλες του Δημάρχου της Αθήνας για την κατασκευή κήπων στις τραγελαφικές οροφές των πολυκατοικιών (πολιτική σοβαρού ανθρώπου και δημάρχου της Αθήνας βλέπετε...) προκαλούν μόνο τη θυμηδία ή τον γέλωτα δεν φαίνεται να σας ανησυχεί...

Το οτι ο Εθνικός Κήπος είναι σε κατάσταση που με αναγκάζει να δακρύζω ή και να κλαιω βουβά κάθε φορά που τον επισκέπτομαι δεν σας συγκινεί... Ούτε το οτι τα περισσότερα μικροπάρκα του Δήμου της Αθήνας και των γύρω Δήμων ξεραίνονται λόγω έλλειψης νερού...

Το ότι το μικροκλίμα που δημιουργούν τα πάρκα θα έκανε την σιχαμένη σήμερα πόλη των Αθηνών βιώσιμη επίσης δεν σας απασχολεί...

Το ότι θα μπορούσαν να ξεκινήσουν άμεσα τα έργα επισκευής του ανεπαρκούς και κακοσυντηρημένου δικτύου της ΕΥΔΑΠ επίσης δεν φαίνεται να σας απασχολεί... (Αλήθεια έχετε δει τελευταία κάποιο έργο της ΕΥΔΑΠ για την ύδρευση...Οχι για την αποχέτευση... Όλα τα χρήματα πηγαίνουν στις τυχαίες επισκευές και την μισθοδοσία των υπαλλήλων...)

Το ότι σε παρά πολλά σημεία της Αθήνας οταν σκάβουν για νέες οικοδομές βρίσκουν νερό στα 6 ‘η 8 μέτρα και το ταπώνουν δεν σας έκανε να αναρωτηθείτε απο που προέρχεται...

Το οτι ενα μεγάλο ποσοστό απο τα νερά του λεκανοπέδιου σε περίπτωση βροχής εκχύνονται στη θάλασσα δεν σας προκαλεί ούτε σας θυμώνει... ούτε το οτι σε κάθε ρεματιά θα μπορούσαν να δημιουργηθούν πολλές μικρολίμνες με μικροφράγματα που θα ανάγκαζαν το νερό να βυθίζεται αργά...

Το οτι η έλλειψη πρασίνου, άρα νερού, στην Αθήνα γίνεται αφορμή του αφόρητου της ζωής αφού ο αριθμός των δένδρων συνεχώς μειώνεται απο τους αδιάφορους και εκδικητικούς συμπολίτες μας επίσης...

Το ότι περιοχές όπως η Κηφισιά χάνουν με εξαιρετικά γρήγορους ρυθμούς το πράσινο που διαθέτουν επίσης...

Με άλλα λόγια, κύριοι του ΣΚΑΙ, δεν ενδιαφέρεστε πραγματικά για το νερό και τα αποτελέσματά που αυτό θα είχε για την πόλη των Αθηνών ώστε αυτή να γίνει ανθρωπινότερη...

Δεν βλέπετε πως σε άλλες χώρες η τεχνολογία προστρέχει ως αρωγός στον εξανθρωπισμό των πόλεων όπως π.χ. στη νέα Υόρκη όπου σχεδιάζουν ουραξύστες αγρούς για την καλλιέργεια των φρέσκων λαχανικών που δεν θα μεταφέρονται πλέον απο μεγάλες αποστάσεις...

Δεν βλέπετε πως στο κέντρο της Αθήνας θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε ολόκληρη τεχνητή διώρυγα με ανακυκλούμενο νερό απο τους βιολογικούς σταθμούς, τις μικρολίμνες και την αφαλάτωση...

Το ότι η ΕΥΔΑΠ χρεώνει το νερό με 1.80 € το κυβικό πάνω απο τα 69 Μ3 την τετραμηνία δεν σας κτυπά κανένα καμπανάκι... οτι δηλαδή κανένας κήπος δεν συντηρείται με αυτό το κόστος νερού και οτι αυτό είναι το κόστος της αφαλάτωσης για νερό που πίνεται...

Ναι κύριοι του ΣΚΑΙ, εάν δίνω 1.80 € στην ΕΥΔΑΠ για κάθε κυβικό (χωρίς τα πρόσθετα τέλη αποχέτευσης και ΦΠΑ δηλαδή τον διπλασιασμό του...) γιατί να μην δίνω λιγότερα σε έναν ιδιώτη που θα πουλά αφαλατωμένο νερό...

Βλέπετε λοιπόν την κωμωδία του Ελληνικού κράτους και την χυδαιότητα μιας πολιτείας που ανέχεται την ΕΥΔΑΠ υπό αυτές τις συνθήκες με τη δικαιολογία ότι δεν έχουμε νερό...

Βλέπετε τι συντηρεί η προπαγάντα σας με τις σταγόνες...;

Την αθλιότητα και την ασυδοσία ενός ανεγκέφαλου κρατικού φορέα που δεν κάνει τίποτα για το αύριο...

Και ενω όλα αυτά συμβαίνουν εσείς επιμένετε να μιλάτε για σταγόνες...

Καλή μας τύχη λοιπόν αλλά στην επόμενη καμπάνια για την ενεργειακή συντήρηση προτείνω αντι για λαμπτήρες να προσφέρετε σταγονόμετρα...

Όμως κύριοι τα ανέκδοτα όταν είναι καθημερινά χάνουν τη χάρη τους και γίνονται μακάβρια αστεία...

Θα αντιλαμβάνεστε ασφαλώς οτι δεν αποζητώ την επιβράβευση με τα γραφόμενα μου αλλά το να προκαλέσω, ορισμένους τουλάχιστον, να σκεφθούν προς εκείνη την κατεύθυνση που θα φέρει λύσεις διοτι το σταγονομάζεμα είναι απο αδιέξοδο έως κωμικό...