Εκπαίδευση ή Παιδεία;

Το ακόλουθο κείμενο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Κηφισιά στο φύλλο της 30ης Μαΐου 2008

Δυο είναι τα στοιχεία που πάντα θεωρούσα κυρίαρχα στην ζωή του ανθρώπου, η παιδεία και το περιβάλλον που εν συνεχεία θα μπορούσα να ισχυριστώ οτι είναι έκφραση της παιδείας και επομένως καταλήγω σε ένα και μοναδικό στοιχείο που αξίζει να αναφερόμαστε... στην Παιδεία.

Στη χώρα μας η Παιδεία ταυτίσθηκε με την εκπαίδευση και μάλιστα την αποστηθιστική εκπαίδευση... Έτσι καταλήξαμε να διαβάζουμε στα blogs ερωτήματα με την ορθογραφία και διατύπωση που ακολουθεί: «εχω ενα προβλημα οσο αναφορα στην αποστηθηση θεωριτικων μαθηματων, και και τυπων στη φυσικη και μαθηματικα... εχω ξοδεψει πολλεσ ωρες και ... στυλους γραφοντας τα σε τετραδια κ διαβαζοντας τα δεκαδες φορες, τα μαθαινω και την αλλη μερα δεν τα θυμαμαι...Μηπως ειναι δυσλεκτικο προβλημα;»

Η αγωνία του συγκεκριμένου μαθητή που ετοιμάζεται για τις Πανελλήνιες είναι έκδηλη... Φοβάται μην είναι δυσλεξικός ενω είναι γνωστό οτι η δυσλεξία είναι αδυναμία έκφρασης και οχι απομνημόνευσης... Οι δυσλεκτικοί μάλιστα είναι συχνότατα υπερεφυείς διότι είναι ιδιαίτερα παρατηρητικοί.

Και όμως, παρά την έκδηλη πλέον αγωνία των μαθητών, αγνοείται οτι εκείνο που λείπει από το εκπαιδευτικό μας σύστημα, είναι η παραστατική γνώση, η απεικόνιση δηλαδή της γνώσης με την άσκηση, το πείραμα και τον παραλληλισμό με όσα συμβαίνουν γύρω μας.

Θυμάμαι τις ασκήσεις στις εξετάσεις εφαρμοσμένων μαθηματικών στο Αγγλικό Πανεπιστήμιο που φοίτησα... Ποτέ δεν τις είχα ξαναντιμετωπίσει. Για την ακρίβεια δεν ήταν ακριβώς ασκήσεις αλλά καθημερινά πρακτικά προβλήματα επιχειρηματικής δραστηριότητας και πως θα μπορούσε να βελτιωθεί...

Επρόκειτο για ερωτήματα πραγματικής γνώσης που οχι μόνο έπρεπε να κατανοήσουμε αλλά και να απαντήσουμε ακολουθώντας πολλούς διαδρόμους κάθε ένας απο τους οποίους δήλωνε ένα διαφορετικό επίπεδο κατανόησης ενω καμιά απάντηση δεν αποτελούσε θέσφατο για λυσάρι ή για δημοσίευση σε σελίδες εφημερίδων... Οι πολλές όμως και διαφορετικές αντιμετωπίσεις ολοκλήρωναν την γνώση του συγκεκριμένου προβλήματος.

Έχουν περάσει πολλά χρόνια απο τότε και ασφαλώς τα Πανεπιστήμια της αλλοδαπής έχουν εν τω μεταξύ βελτιώσει περαιτέρω τις εκπαιδευτικές τεχνικές τους ενω διατηρούν την βασική πανεπιστημιακή εκπαίδευση στα 3 χρόνια (Υπεραρκετά αν ληφθεί υπ’οψιν η εντατική δουλειά που ακολουθεί τις υποχρεωτικές διαλέξεις και η μετεκπαιδευτική εργασία, ανάλογα με την εξειδίκευση του πτυχίου που ακολουθείται)

Εδώ μάθαμε εκτός απο την παπαγαλία, που συνεχίζουμε να τηρούμε με ευλάβεια, μέσω του μονού συγγράμματος που υποτίθεται οτι καταργήθηκε ως διδακτική τακτική, να δίνουμε τόση λίγη αξία στις πολλαπλές παραστάσεις γνώσης και στα εργαστήρια ώστε οι αγωνιούντες για την καριέρα τους μαθητές και φοιτητές να εξασφαλίζουν θέσεις ουραγού σε μια Ευρώπη που γίνεται καθημερινά ανταγωνιστικότερη.

Αν κάποιοι τα καταφέρνουν είναι διοτι αυτοί έχουν το χάρισμα αλλά και την επιμονή να αποκτούν το επιπλέον είτε στην γενικότερη γνώση είτε στην παραστατικοποίησή της με συστηματική παρακολούθηση των διαλέξεων και των εργαστηρίων υπό την προϋπόθεση οτι καταφέρνουν να βρουν τον εργαστηριακό βοηθό παρόντα και τα όργανα σε κατάσταση λειτουργίας.

Οι υπόλοιποι γίνονται θύματα ενός κακώς εννοούμενου προοδευτισμού, συνήθως αριστερών αποχρώσεων, που επιμένει στην προκρούστια λογική του υποβιβασμού της ποιότητας χάριν της ποσότητας. Είναι τέτοια η υπερβολή των προοδευτικών δυνάμεων της εκπαιδευτικής μας κοινότητας, που κατάφεραν να εξασφαλίσουν την «δημοκρατία» με την συσχέτιση δυνάμεων μεταξύ της ψήφου των φοιτητών και των πανεπιστημιακών για την εκλογή των πρυτανικών αρχών στο απίθανο 80/100 ενω στα Αγγλοσαξονικά πανεπιστήμια η σχέση παραμένει στο 20/100...

Ποιός καθηγητής θα τολμήσει να λειτουργήσει ως πραγματικός δάσκαλος σε ένα τόσο τραγελαφικό σύστημα και τι θα αποκομίσει; ποια ευχαρίστηση; ποιο κύρος και ποιο σεβασμό;

Οι ακραίοι αριστεριστές, στα πλαίσια του «δημοκρατικού» φρονήματος που τους διακρίνει, έφτασαν στο σημείο να ρίξουν τις κάλπες εκλογής των πρυτανικών αρχών στα δοχεία απορριμμάτων διότι δεν μπόρεσαν να περάσουν τη δική τους μπαχαλέικη γραμμή στην απομένουσα πλειοψηφική σπουδαστική κοινότητα...

Αναρωτιέται κανείς σε ποιο λεξικό οι τραμπουκισμοί αυτοί θεωρούνται δημοκρατικές εκφράσεις και με ποιά λογική η συντήρησή των αριστεριστών θεωρείται προοδευτική;

Δεν απαιτείται περίπλοκη συλλογιστική για να καταλήξει ο κάθε σκεπτόμενος άνθρωπος στο ότι και με το 15% του ΑΕΠ η ποιότητα δεν θα άλλαζε δραματικά στο Ελληνικό Πανεπιστήμιο, διότι δεν είναι ακριβώς οικονομικό το κυρίαρχο πρόβλημα της σημερινής εκπαίδευσης αλλά συνειδησιακό, για το ποια ακριβώς πρέπει να είναι η μορφή της εκπαίδευσης σε ένα εξαιρετικά ανταγωνισμό περιβάλλον.

Η επιπλέον χρηματοδότηση θα μας δώσει ισως καλλίτερη εκπαίδευση αλλά είναι αμφίβολο εάν θα κάνει τους νεαρούς μαθητές έτοιμους για την πανεπιστημιακή μόρφωση και τους πανεπιστημιακούς φοιτητές έτοιμους για την εφαρμογή όσων έμαθαν στο «σεμινάριο» των πανεπιστημιακών τους χρόνων...

Μόνο αν δούμε την πανεπιστημιακή περίοδο ως ένα εκτεταμένο σεμινάριο και την υπόλοιπη ζωή σαν το πεδίο εφαρμογής αλλά και συνεχούς επιμόρφωσης, θα επανέλθουμε στην πορεία του ανταγωνισμού.

Μόνο αν ανασυγκροτήσουμε τα Πανεπιστημιακά προγράμματα σύμφωνα με τις ανάγκες της πλειοψηφίας χωρίς να αγνοείται και να προσβάλλεται η χαρισματική προσφορά των ολίγων, θα αποφύγουμε την πορεία του συνεχούς υποβιβασμού μας στην ευρωπαϊκή κοινότητα.

Μόνο εάν κατανοήσουμε ότι οι ιδεολογικές παρεκτροπές των μειονοτήτων, οχι μόνο δεν αναβαθμίζουν το εκπαιδευτικό μας σύστημα αλλά υποσκάπτουν τις δυνατότητές μας να σταθούμε ισχυροί μεταξύ εκείνων που ξεκίνησαν μεν αργά αλλά διαθέτουν ισχυρότερη θέληση επικράτησης και επιβολής απο εμάς... όπως συμβαίνει με όλους τους γειτονικούς μας λαούς.

Μόνο εάν αντιληφθούμε οτι δεν έχουμε ανάγκη απλά καλλίτερης εκπαίδευσης αλλά και αναβαθμισμένης παιδείας σε όλες τις εκφράσεις της ζωής μας, θα κατορθώσουμε να γυρίσουμε την πλάστιγγα υπέρ των συμφερόντων της χώρας και του λαού μας, δηλαδή όλων μας.