Δυστυχώς επτωχεύσαμεν...

(Το ακόλουθο κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημρίδα Κηφισιά την 13η Νοεμβριου 2009)

Δυστυχώς επτωχεύσαμεν ανέκραξε ο πρωθυπουργός Χαρίλαος Τρικούπης στην Ελληνική Βουλή, μετά τις επανειλημμένες προσπάθειές του να αναδιαρθρώσει την Ελληνική οικονομία, το 1893.

Ο Χαρίλαος Τρικούπης, είχε ήδη νικήσει στις εκλογές του Μάη του 1892 αλλά δεν κατάφερε να συνάψει νέο εξωτερικό δάνειο και παραιτήθηκε.

Ο προκάτοχός του Δηλιγιάννης, που είχε διαδεχτεί από προηγουμένη θητεία τον Χαρίλαο Τρικούπη το 1885, δεν είχε καταφέρει ν' ανταποκριθεί στους όρους των δανείων που είχε ήδη συνάψει για λογαριασμό του Ελληνικού δημοσίου ο Τρικούπης.

Άφησε επομένως βαριά κληρονομιά στον επανακάμψαντα στην πρωθυπουργία Τρικούπη καθιστώντας την συνέχιση της δημοσιονομικής εξυγίανσης που είχε ξεκινήσει την περίοδο 1882 - 1885 ανέφικτη. Το γεγονός ότι ο όρος δημοσιονομική εξυγίανση περιελάμβανε την συνολική "αναμόρφωση του δημοσιονομικού και διοικητικού οργανισμού της χώρας μαζί με την εκβιομηχάνιση και την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας" άφησε την σφραγίδα του στα πράγματα της εποχής και παρά την παραίτησή του οι διάδοχοί του στο κυβερνητικό σχήμα, Ράλλης και Σωτηρόπουλος, επαναπαραχώρησαν τη θέση τους στον Τρικούπη.

Ήταν τότε που το μαγικό ραβδί του Τρικούπη, όσο και αν έδωσε γη και ύδωρ στους δανειοδότες της εποχής δεν τους έπεισε εγκαταλείποντας μετά τον θάνατό του την ελληνική οικονομία σε ολοκληρωτικό μαρασμό που βρήκε αποκούμπι στην υποσχεσιολογία ενός εθνικιστικού πολιτικαντισμού με αποκορύφωμα τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 που εξελίχτηκε σε οδυνηρή ήττα.

Μετά την ήττα του 1897 εφαρμόστηκαν ακόμα αυστηρότερα μέτρα οικονομικού ελέγχου από την διεθνή επιτροπή των ξένων και ντόπιων πιστωτών (ΔΟΕ), γνωστών και ως “ομολογιούχων”.

Η πίεση στην Ελληνική κοινωνία και ο συνεχής και αδιέξοδος πολιτικαντισμός της εποχής οδήγησε στη συνειδητοποίηση της τραγικότητας των περιστάσεων από μερίδα αξιωματικών που ηγήθηκε της επανάστασης του 1909 και έφερε στην εξουσία τον Βενιζέλο.
Ο Βενιζέλος υπήρξε πραγματικός αναμορφωτής της παραπαίουσας στρατιωτικής και διοικητικής μηχανής, αφήνοντας σε μας, παρά τα λάθη του, την Ελλάδα που απολαμβάνουμε σήμερα.

Η παραπάνω αλληλοδιαδοχή γεγονότων και μεθόδων πολιτικής και ιδιαίτερα οι μεταπτώσεις της Ελληνικής οικονομίας με τις πιέσεις των ξένων που βοηθούσαν κατά το συμφέρον τους τις κυβερνήσεις των Δηλιγιαννικών ρεμπεσκέδων, αποτελεί ένα καλό υπόβαθρο στο να κατανοήσουμε και την σημερινή οικονομική κρίση.
Για εμάς, για την Ελλάδα, η κρίση δεν είναι προϊόν των πτωχεύσεων των αμερικανικών τραπεζών παρά σε πολύ μικρό ποσοστό.

Οι Ελληνικές τράπεζες, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων, δεν επένδυσαν με ενθουσιασμό σε ομόλογα ξένων χρηματοπιστωτικών οίκων και οι Έλληνες επενδυτἐς που άκουσαν τις σειρήνες του ξένου κεφαλαίου παρέμειναν περιορισμένοι σε αριθμό.

Η κρίση της Ελληνικής οικονομίας είναι δομική και προϋπήρχε αποτελώντας το βασικότερο κίνητρο του Κωνσταντίνου Καραμανλή να βάλει τη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Πίστευε τότε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ότι η μεγάλη οικογένεια θα εμφυσούσε και σε μας έναν άλλο αέρα και μια διαφορετική προοπτική, καλλιεργώντας ταυτόχρονα και μια συναντίληψη του πως λειτουργεί ο σύγχρονος καπιταλισμός.

Πολλοί αναμφίβολα αισθάνονται άσχημα στο άκουσμα της λέξης καπιταλισμός αλλά δυστυχώς αυτό το σύστημα κυριαρχεί σήμερα από Δύση σε Ανατολή επιβάλλοντας τα ήθη του ακόμα και στη λεγομένη Κομουνιστική Κίνα.

Η προοπτική εκείνου που λειτουργεί δυνητικά ελεύθερα σε μια καπιταλιστική κοινωνία είναι και η αιτία της επιβίωσης αυτού του συστήματος. Μόνο αν είσαι ελεύθερος να σκεφτείς και να δημιουργήσεις νιώθεις τις προοπτικές που σου ξανοίγονται και βάζεις τα δυνατά σου άλλως μετατρέπεσαι σε άβουλο ή πονηρό και διεφθαρμένο γραφειοκράτη.
Όμως η προοπτική της ελεύθερης δημιουργίας δεν ήταν ούτε έγινε το βασικότερο από τα γνωρίσματα του λαού μας.

Αν εξαιρέσουμε το εμπόριο σε κανέναν άλλο τομέα δεν διακριθήκαμε και ας κολακευόμαστε για το δαιμόνιο του Έλληνα στο εξωτερικό.

Η μικρές γειτονικές χώρες Τσεχία και Ουγγαρία έχουν πολλά περισσότερα Nobel από εμάς και μάλιστα σε επιστημονικούς κλάδους που αποδεικνύουν τον δυναμισμό αυτών των λαών που καταφέρνουν να στέκονται στα πόδια τους παρά τις εξωτερικές διαλυτικές παρεμβάσεις.

Εμείς προτιμήσαμε να ακολουθήσουμε το μοντέλο της εξωτερικής υποβοήθησης και το όνομα αυτής: “Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης”.

Καταφέραμε να ξεκοκαλίσουμε στην κυριολεξία τα χρήματα από τρία προγράμματα υποβοήθησης και σύγκλισης με τον μέσο Ευρωπαίο και τώρα που βρισκόμαστε στο τέταρτο γυρίσαμε ξανά στο σημείο μηδέν.

Καταφέραμε να βάλουμε άπειρα τουβλάκια σε πλατείες χωριών και κωμοπόλεων, να φτιάξουμε αναρίθμητους πεζόδρομους η ύπαρξη των περισσότερων από τους οποίους σήμερα αγνοείται και να στρώσουμε εκτάσεις επί εκτάσεων με πανάκριβα λευκά μάρμαρα για να “εκμεταλλευτούμε” τα Εοκικά χρήματα.

Και όταν αυτά τα έργα μας κούρασαν σωματικά ανοίξαμε τις πόρτες στο ξένο εργατικό δυναμικό για να μας ξεκουράσει.

Ξεκούραστοι λοιπόν και αραχτοί αλλά με ένα βιοτικό επίπεδο που έκανε τους κουτόφραγκους να συνοφρυώνονται μόλις το αντίκριζαν από κοντά, συνεχίσαμε να εισάγουμε πολυτελή τρακτέρ και να κτίζουμε παλάτια που δεν χρειαζόμαστε.

Η Ελληνική οικονομία πέρα από τον τουρισμό, τα εμβάσματα των ναυτικών και τις κάποιες επενδύσεις των Ελλήνων πλοιοκτητών, δεν είχε τίποτα άλλο αξιόλογο να αντιπαραθέσει.

Η ανάπτυξη όταν δεν κατέληγε σε ένα τεράστιο αριθμό βιλών και μεζονετών οδηγούσε σε χαμηλής αρχιτεκτονικής έμπνευσης και γεμάτα κακοτεχνίες αστικά διαμερίσματα για την μεσαία τάξη που ετοίμαζε έτσι τα αστικά της φέρετρα, λες και διαισθανόταν ότι ο θάνατος ήταν πλησιέστερα του προσδοκώμενου.

Και μετά ήλθαν η ΟΝΕ και οι Ολυμπιακοί.

Μεγάλη η προσπάθεια και ακόμα περισσότερες οι τεχνικές που σοφίστηκαν οι πολιτικοί μας με τα δημιουργικά λογιστικά τους τερτίπια όπως το βάλε --βγάλε των δαπανών των νοσοκομείων και της άμυνας ως συντελεστών του ελλείμματος.

Φτιάξαμε ένα έλλειμμα που δεν είναι δυνατόν να αποπληρώσουμε όχι μόνο διότι είμαστε σπάταλοι αλλά και διότι ποτέ δεν διαμορφώσαμε ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης όπως εκείνα που επεχείρησε ο Χαρίλαος Τρικούπης.

Υπἠρξαν μόνο αναφορές σε ζουνάρια και σφιξίματα μέσης που κατέληγαν σε παραπλανητικά τεχνάσματα απομύζησης των παραγωγικών τάξεων από μια σύγχρονη τάξη κηφηνιστών που απλώνονταν από τις ασφάλτινες ροές των Cayenne μέχρι τις γραφειοκρατικές τεχνικές των διαφθαρμένων εκφραστών της εξουσίας που θησαύριζαν πίσω από τα συντηρητικά νούμερα του μισθολογίου τους.

Φτιάξαμε μια εποχή δώρων και αντίδωρων.

Θα με αφήσεις να ιδιωτικοποιήσω τον ΟΛΠ και να βγάλω όσα μου λείπουν από την πώλησή του στο Χρηματιστήριο, έλεγαν οι κυβερνητικοί στους λιμενεργάτες και εσύ θα εξασφαλίσεις προνόμια που δεν ονειρευόσουν, αποσαθρώνοντας έτσι και αυτή την μερίδα του λαού ώστε τα ρετιρέ της εξουσίας να αδελφωθούν με εκείνα των μυημένων εργατοπατεράδων.

Η δημοσιονομικός ωχαδελφισμός μας κτυπήθηκε σαν από αστροπελέκι μόλις ακούσαμε τους εν χορώ πλέον επιτιθέμενους από την κοινότητα κριτές στα χάλια μας.

Τα μέτρα που ανακοινώνουν και λαμβάνουν θυμίζουν πολύ εκείνα της εποχής του Τρικούπη στα τέλη του δεκάτου ενάτου αιώνα.

Η χώρα μας έχει πλέον πολύ περισσότερους και πλουσιότερους Έλληνες αλλά δεν κατάφερε να έχει ούτε δράμι περισσότερη αξιοπιστία από τότε.

Είμαστε ξανά στην άθλια κατάσταση να αμυνόμαστε και να ψευδολογούμε όπως παρορμητικά κάνει ο κάθε αμυνόμενος που προσπαθεί να επιβιώσει.

Ίσως να μας δικαιολογούν μόνο για αυτό.

Ίσως να αισθάνομαι και εκείνοι άσχημα που μας βλέπουν να συρόμαστε δικαιολογώντας τα αδικαιολόγητα ενώ γνωρίζαμε από μια τουλάχιστον δεκαετία το ότι τους κοροϊδεύαμε.

Το θράσος μας όμως συχνά ξεπερνά κάθε όριο και η αυστηρή κριτική του κ. Σημίτη ενάντια στην Αλογοσκούφια αποκάλυψη για τα περίεργα μπες -- βγες των λογαριασμών του ελλείμματος απέδειξε ακριβώς αυτό.

Φανταστείτε να μην έκανε κιόλας σε μια κρίση ειλικρίνειας αυτήν την αποκάλυψη ο κ. Αλογοσκούφης πόσο ισχυρότερη θα ήταν η μήνη των συνεταίρων μας στην ΟΝΕ.

Η έκθεση κόλαφος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και οι αγωνιώδεις προσπάθειες του νέου Υπουργού κ Παπακωνσταντίνου ήταν επομένως αναμενόμενα από τον καληνυκτίζοντα Κώστα Καραμανλή. Η φαινομενικά ξαφνική αποχώρησή του οφειλόταν σε έναν ουσιαστικό και ακαταμάχητο σκόπελο. Κανένα ζουνάρι δεν θα τον βοηθούσε να τον ξεπεράσει και τα σφιξίματα στα ζουνάρια του ήταν απεχθή έτσι και αλλιώς...

Η εξουσία παρέδωσε λοιπόν στην εξουσία, ο Δηλιγιαννισμός στον Τρικουπισμό και ο Νεοκαραμανλισμός στον Νεοπαπανδρεϊσμο ενώ εμείς νομίζουμε ότι με την αλλαγή της σκυτάλης θα περάσουμε το βάρος σε κάποιον άλλο που αφελώς πιστεύει ότι διαθέτει τη μαγική λύση.

Δυστυχώς, αυτή τη φορά το τέχνασμα του να περνάμε την μπάλα σε άλλον δεν έχει ελπίδα και αν δεν σκύψουμε όλοι να συμμαζέψουμε τα χάλια μας ο πόλεμος που ακολουθεί ως τραγική τελευταία πράξη τις τραγωδίες της εθνοκαπηλείας, για να δώσει τάχατες διέξοδο στην κορύφωση των κοινωνικών εντάσεων, μπορεί να φἐρει μια νέα ήττα πολύ ποιο οδυνηρή εκείνης του 1987.