Ο Θησαυρός του Γιαπωνέζου και η ευκαιρία που χάθηκε...

(Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΚΗΦΙΣΙΑ στις 19 Ιουνίου 2009)

Πολλοί θα θυμούνται την κορυφαία φράση της αλήστου μνήμης Μαλβίνας Κάραλη που σε τέσσερις λέξεις συνόψιζε τα αίτια των χαμένων ευκαιριών του λαού μας...

Όποτε πέφτουμε στα δύσκολα θυμόμαστε την Μαλβίνα διότι πως να ξεχάσουμε τον φταίχτη, την ατυχία μας δηλαδή. Η ατυχία μας φταίει για όλα, για το οτι οι ξένοι δεν μας καταλαβαίνουν, για το οτι η οικονομική ένδεια έρχεται σε στιγμές που δεν την περιμένουμε, ακόμα και για το οτι ο Γιαπωνέζος ξεκίνησε από λάθος χώρα με τις βαλίτσες του τίγκα στα Ομόλογα του Αμερικανικού Δημόσιου και στα περίφημα Ομόλογα Κένεντι, αξίας 96 δισεκατομμυρίων Ευρώ.

Το ποσό είναι ασύλληπτο, μεγαλύτερο απο το ένα τρίτο του δημόσιου χρέους της χώρας και βάσει των διεθνών συνθηκών περί ξεπλύματος του βρώμικου χρήματος, το πρόστιμο που θα μας αναλογούσε ως κρατικό έσοδο θα ήταν περίπου 38 δις. Ευρώ (περισσότερο απο ενάμιση ΕΣΠΑ). Έτσι, με μια σύλληψη, χωρίς κόπο, χωρίς γραφειοκρατία χάριν της τύχης που θα μας χτυπούσε την πόρτα..., θα βγάζαμε γλώσσα όχι μόνο στους λοιπούς Ευρωπαίους αλλά και στις πλουσιότερες χώρες της γής αφού αυτές είναι οι περισσότερο χρεωμένες με την ανατριχιαστική πρόβλεψη ότι το 78% του ΑΕΠ του 2007 θα γιγαντωθεί στο 114% του ΑΕΠ το 2014. Οι κυβερνήσεις δηλαδή των 10 πλουσιότερων χωρών του κόσμου θα χρωστάνε το 2014, 50.000 δολάρια για καθέναν από τους πολίτες τους.

Για σκεφτείτε ποιά και πόσα δημόσια έργα θα χρηματοδοτοτούσε μέχρι το 2014 το υπουργείο ανάπτυξης αφού τα εντυπωσιακά 3.34 δις. Ευρω που διέθεσε ο Σουφλιάς (βλέπε Τσακανίκας και Βασιλειάδης -- ΙΟΒΕ) σε χρόνο ομολογουμένως ρεκόρ για να αντιστρέψει το δυσμενές οικονομικό κλίμα απο την ιδιωτική επενδυτική άπνοια, δεν θα ήταν παρά ένα φτωχικό 10% των ξανοιγόμενων δυνατοτήτων...

Όμως είμαστε άτυχοι και αν είχα να διαλέξω σε ποιόν θα έδινα το βραβείο για την προβλεψιμότητα των μακροοικονομικών μεγεθών θα το αφιέρωνα στην Μνήμα της Μαλβίνας παρά στην υπερφίαλη παραδοξότητα του κυρίου Ρουμπίνι που μας τα έλεγε, λέει απο το 2006 αλλά ο ίδιος δεν τα εφάρμοζε στις προσωπικές του επενδύσεις, προσπαθώντας τώρα να ρεφάρει απο την δική του κακοδαιμονία με το να κινείται σε κασέ 100.000 - 200.000 Ευρω για κάθε του διάλεξη.

Ασφαλώς, στο πρόσφατο συνέδριο των Οικονομικών Διευθυντών που κάθε χρόνο οργανώνει η KPMG, δεν παρέλειψε να πει και το σοφότατο οτι δεν έχουμε άλλη επιλογή απο το δημοσιονομικό σιγύρισμα...

Τα άλλα, τα δημοσιονομικά τεχνάσματα των ελεύθερων σκοπευτών εκτός της ευρωζώνης δεν σας ανήκουν πλέον είπε. Ξέχασε βέβαια να θυμίσει οτι όταν δεν έχεις την δυνατότητα να αυξήσεις με υποτίμηση τον πληθωρισμό μειώνεις τους μισθούς... αλλά δεν ήθελε φαίνεται να αποκτήσει εχθρούς στις τάξεις των Ελλήνων μισθωτών... Ποιός άλλωστε θα πληρώσει για την επόμενη διάλεξή του στη χώρα μας αν χάσει την μέχρι τώρα αδιαπραγμάτευτη δημοφιλία του;

Κτυπημένοι λοιπόν απο την ατυχία του Γιαπωνέζου και την έλλειψη φαντασίας στις προτάσεις Ρουμπίνι, αναρωτήθηκα αν την σοφή λύση θα έδινε ο συντηρητικότερος πρώην οικονομικός σύμβουλος του Ρέιγκαν και πρόσφατα του Ομπάμα, Δρ Μάρτιν Φελστάιν. Και αυτός όμως ξεκίνησε απο το δημοσιοοικονομικό σιγύρισμα...

Βρε τι πάθαμε, σκέφτηκα, σε χρυσωμένους οικονομικούς συμβούλους ανατρέξαμε και σε νοικοκυρές καταλήξαμε... Δηλαδή αν διαθέταμε όλοι από ένα πτυχιάκι οικοκυρικών, θα είχαμε λύσει το οικονομικο πρόβλημα της χώρας και μάλιστα επάξια και σύμφωνα με ότι ποιο ευφυές έχει να προτείνει σήμερα η Οικονομική επιστήμη;

Άρα σκέφτηκα, όταν δεν μας κάθεται η τύχη πιάνουμε τα οικιακά και όπως οι νοικοκυρές της μεταπολεμικής περιόδου συμπληρώνουμε με σύνεση τις αράδες στο μπλοκάκι των αγορών.

Παει το τελευταίο μοντέλο εκείνης της Αλφα Ρομέο αλλά και εκείνη η χρυσοπράσινη τσαντούλα στην βιτρίνα των Luis Vuitton που τόσο καιρό λιμπιζόμαστε...

Οι τύχες τους τώρα είναι ξεκάθαρα, έξω απο τη λίστα μας...

Λέτε να σώσουμε έτσι την κατάσταση; Λέτε να σφίξουμε το ζωνάρι και μόλις ακουστεί εκείνος ο αποκρουστικός ήχος, όταν κτυπάς κόκαλο, να πούμε εδώ είμαστε, κουραστήκαμε αλλά φτάσαμε.

Θα ήταν απλό αλλά δυστυχώς τα ζωνάρια είναι κάπως ντεμοντέ στην εποχή μας και τα σφιξίματα δεν τα συνιστά η σύγχρονη ψυχιατρική που έγινε τελικά μέρος της καθημερινότητάς και στον τόπο μας... Ας όψεται ο Υάλομ για αυτή τη δημοφιλία.

Επιπλέον, δεν είναι μόνο η κακή διάθεση που δημιουργεί η απότομη συνειδητοποίηση της επικείμενης φτώχιας αλλά και όλες εκείνες οι παράπλευρες απώλειες μιας πεσμένης ψυχολογίας.

Να τα φάρμακα, να τα ηρεμιστικά, να οι αυξημένες επισκέψεις στον ψυχίατρο, θα ξεκινήσουμε να πάμε για καλό και να μας βγει σε κακό... σε πολυ κακό μάλιστα...

Συχνά, τέτοιες στιγμές θυμάμαι τα αμίμητα διδάγματα του Καζαντζάκη μέσα απο τις εμπειρίες ζωής ενός γνήσιου υποτίθεται Κρητικού όπως ο Ζορμπάς.

«Νάσαι καλά αφεντικό και αν δεν τα πήγαμε καλά με το ορυχείο δεν πειράζει, θα χορέψουμε και θα δεις πόσο όμορφα βλέπεις τη ζωή μέσα απο τον χορό...»

Και χόρευε ο Αλαν Μπεϊτς, στην ομώνυμη ταινία, αφήνοντας πίσω του το συντηρητισμό του Εγγλέζου που, όπως σε κάθε καλή νοικοκυρά, επέβαλε το «μπλοκάκι» γεμάτο με προσθέσεις και αφαιρέσεις.

Δεν πλούτισε απο την αποτυχημένη επένδυσή του στο ορυχείο ο Εγγλέζος αλλά έφυγε για τη χώρα του πλουσιότερος εσωτερικά, έχοντας αντικρίσει ένα διαφορετικό τρόπο ζωής που αντλεί απο την ανθρώπινη επικοινωνία και σαρκάζει την ψευδεπίγραφη χαρά του καταναλωτισμού.

Ναι αλλα εν τω μεταξύ, πως θα γίνει να κατεβάσουμε ταχύτητα τόσο απότομα, πως θα αλλάξουμε συνήθειες 30 χρόνων, πως θα ξεχάσουμε το όνειρο εκείνης της κατακόκκινης Αλφα Ρομέο, πως θα σιγάσουμε την παρόρμηση για το χρυσωμένο τσαντάκι των Luis Vuitton;

Δύσκολα πράγματα, και ευτυχώς που το κατάλαβε ο Δρ Φελστάϊν αφού τόνισε... «...Μην το παρακάνετε, νοικοκυρευτείτε χωρίς αυξήσεις φόρων που είναι ήδη απο τους υψηλότερους στον κόσμο...» (όσοι διάβασαν το προηγούμενο άρθρο θα είδαν ότι συναγωνιζόμαστε την Γερμανία στους φόρους ενώ ξεπερνάμε κατά πολύ και την Ιαπωνία σε ποσοστό του ΑΕΠ)

Για να είμαι ειλικρινής, πάντα έβλεπα την τεράστια σημασία που έχει μια καλή κινηματογραφική ταινία στον ψυχισμό ενός ξένου που αν δεν καταφέρει να έλθει σαν τουρίστας θα μας σιγοντάρει τουλάχιστον απο μακριά γνωρίζοντας απο που κρατάει η σκούφια των αντιλήψεών μας για την οικονομία. «...Οχι φόροι, επανέλαβε αυστηρά ο Δρ Φελστάϊν και ασφαλώς νοικοκύρεμα..., μη ξεχνώντας να προσθέσει, έχοντας πάρει τα μηνύματα του Ζορμπά, μην κάνετε τίποτα το δραματικό, μείνετε με το έλλειμμα που έχετε και σκεφτείτε νηφάλια ποια θα είναι τα καταλληλότερα μέτρα για το αύριο... Αυτά να επιλέξετε...» χωρίς λεξοτανίλ και χωρίς άγχη συμπληρώνω εγώ και σίγουρα η μέριμνα του Θεού για τους Ελληνες, που δεν είναι παρά μια μπουκιά παρά πάνω στον Μέγα Δείπνο των λαών, θα έλθει αρωγός.

Ισως αυτή η μπουκιά στον Δείπνο των Ευρωπαίων, το 2% του Ελληνικού ΑΕΠ σε αυτό της ευρωζώνης, να καθοδήγησε και τον Πρωθυπουργό Σημίτη στο να μας βάλει στην ΟΝΕ. Ποιος θα αντιδρούσε σε ένα φτωχικό 2%; Kαι στραβά να παει, θα σκεφτόταν, “χάθηκε η φοράδα στο αλώνι…”

Τελικά, αναλογιζόμενος όλα αυτά αναρωτήθηκα για ποιο λόγο κάνουμε τόση φασαρία;

Για ποιο λόγο έχει επικρατήσει τόσος φόβος για την οικονομική μας κακοτυχία, λες και όταν βγαίνουμε απο το καζίνο Λουτρακίου είμαστε δακρύβρεκτοι και με καταμουσκεμένο το Καλαματιανό μας μαντίλι.

Όσο και αν παίδευα τις σκέψεις μέσα στο μυαλό μου, το μόνο που κατάφερα ήταν να καταλήξω στο ότι εκείνο που μας λείπει πραγματικά είναι η ελπἰδα και αυτό είναι ακριβώς το πρόβλημά μας.

Δεν είναι το οτι αύριο μπορεί να μην έχουμε συντάξεις, αφού θα έχουμε προσαρμοστεί μέχρι τότε στην ήπια λογική των προτάσεων Φελστάιν και θα ζούμε με λιγότερα, ούτε είναι ότι δεν θα θέλουμε εξοχικά των 300 μ2 για χρήση δέκα πέντε ημερών ενώ τις υπόλοιπες θα σαπίζουν έρημα, αλλά το οτι δεν έχουμε ποιά την αισιοδοξία των παλιών καλών ημερών, όταν με ένα γλειφιτζούρι τα παιδιά ήταν χαρούμενα.

Θυμάμαι τη χαρά που ένιωσα μικρό παιδί, όταν μου αγόρασαν οι γονείς μου, ένα τόπι φτιαγμένο απο κόκκινη ζελατίνα και κρεμασμένο από ένα ελαστικό σπάγκο...

Σήμερα τα παιδιά μας θἐλουνε απο φορητό PSP και πάνω ενώ πριν προλάβει να ανθίσει το μούσι στα πρόσωπα των αγοριών, εκείνα σχεδιάζουν τις βόλτες με το κόκκινο GT που θα τους αγοράσει για αποκλειστική χρήση ο μπαμπάς. Δεν έχει σημασία αν δεν τους το υποσχέθηκε... Θα τους το υποσχεθεί διότι έτσι αποφάσισαν εκείνα...

Η ευκαιρία επομένως ίσως να είναι ακόμα εδώ, σε μια διαφοροποιημένη ψυχολογία που θα υποδεχτεί τον κόσμο που έρχεται επαναφέροντας την αισιοδοξία μαζί με τις μειωμένες προσδοκίες που πλέον θα είναι επιθυμητές.