Και μετά ήλθαν οι περιβαλλοντολόγοι...

ή πώς το θρίλερ της «Μαΐλλης ΑΕΒΕ» εξελίχθηκε σε ένα απίστευτο... λουκέτο.

(Το ακόλουθο άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Κηφισιά στις 2 Ιουλίου 2010)

Toν τελευταίο καιρό γίνεται μάχη για την ανάπτυξη... ή τουλάχιστον έτσι μας λένε...

Δεν είμαι αφελής αλλά το είχα πιστέψει. Άλλωστε έγινε σε όλους ξεκάθαρο ότι αν περιοριστούμε στις περικοπές σε μισθούς και συντάξεις για να αντιμετωπίσουμε το έλλειμμα, μάλλον ανάπηροι θα μείνουμε στο τέλος και από έναν ανάπηρο δεν μπορείς να περιμένεις πολλά.

Όσοι τα καταφέρνουν είναι επειδή τους χαρακτηρίζει το σφρίγος της νιότης και η καινοτόμος σκέψη που μπορεί να οδηγήσει σε νέες δυνατότητες και ανταγωνιστικές παραγωγικές διαδικασίες. Τα φρέσκα μυαλά των νέων, με τις όποιες εξαιρέσεις εκείνων που παραμένουν νέοι και στα γεράματα παρά την φθορά του χρόνου, είναι τα μόνα από τα οποία εξαρτάται το μέλλον της χώρας μας, καθότι οι πιέσεις από την διεθνή ανακατανομή πλούτου θα γίνονται ολοένα και ποιό ισχυρές.

Δεν θα επιβιώσουμε παρά μόνο αν αγαπήσουμε αυτό που κάνουμε ενσωματώνοντας στην κάθε μας προσπάθεια εφευρετικότητα και ζήλο ώστε να γίνουμε ανταγωνιστικοί.

Έχοντας αυτά ως βάση του σκεπτικού μου δεν πίστευα αυτά που διάβαζα στην Κυριακάτικη Καθημερινή για τις περιπέτειες ενός από τους πλέον σφριγηλούς και πετυχημένους βιομηχάνους που έδωσε πολλά σε αυτή τη χώρα ενώ όσοι είχαν την τύχη να πιάσουν στα χέρια τους τις μετοχές της εταιρείας του ένιωθαν σαν τον Βασιλιά Μίδα που μέταλλο ακουμπούσε και σε χρυσάφι το γυρνούσε.

Πολλοί, μα πάρα πολλοί φτωχοί έγιναν πλούσιοι ως μέτοχοι της εταιρείας Μαϊλης A.E.Β.Ε.

Επί περισσότερο από δυο δεκαετίες ήταν το διαμάντι του Ελληνικού χρηματιστηρίου. Και ήταν διαμάντι πραγματικό διότι δεν επρόκειτο για κερδοσκοπία πάνω σε ανύπαρκτες και φρούδες ελπίδες αλλά σε δυναμική ανάπτυξη με στόχο τις εξαγωγές.

Η εταιρεία εξελίχτηκε με γρήγορους ρυθμούς και έφτασε να εξάγει στη δυτική Ευρώπη βιομηχανικά προϊόντα αξίας 100.000.000 Ευρώ ετησίως! Ήταν μια θαυμάσια πηγή συναλλάγματος για τη χώρα μας και ένας αδιαφιλονίκητος λύτης του προβληματικού ισοζυγίου εμπορικών συναλλαγών. Ήταν μια εταιρεία προς μίμηση.

Και όμως, αυτή η εταιρεία πέρασε ένα πραγματικό εφιάλτη και κινδύνεψε να βάλει μόνιμα λουκέτο, επί κυβερνήσεως του νέου ΠΑΣΟΚ του οποίου ο Πρόεδρος και Πρωθυπουργός της χώρας Γεώργιος Παπανδρέου φωνάζει ότι δεν θα μπορέσουμε να βγούμε από την κρίση χωρίς παράλληλη ανάπτυξη.

Κινδύνεψε να βάλει μόνιμα λουκέτο ενώ η υπουργός περιβάλλοντος κυρία Μπιρμπίλη ισχυρίζεται ότι αντιμετωπίζει αποτελεσματικά όσα προβλήματα παρουσιάζονται σε τομείς που άπτονται μεν του περιβάλλοντος αλλά αφορούν την ανάπτυξη της χώρας.

Όμως, ας δούμε τα πράγματα της απίθανης αυτής ιστορίας με τη σειρά τους:

Ο Όμιλος Μαϊλλη, ιδρύθηκε το 1968 με αντικείμενο την παραγωγή και διανομή ολοκληρωμένων βιομηχανικών λύσεων σε μηχανήματα και υλικά συσκευασίας όπως μεταλλικές και πλαστικές ταινίες περίδεσης, θερμοσυρρικνούμενο φιλμ και ταινίες χαρτοκιβωτίων, μηχανές περιτύλιξης και μηχανές θερμοσυρρίκνωσης, καλύπτοντας όλες τις ανάγκες συσκευασίας της βαριάς και ελαφριάς βιομηχανίας.

Η εφαρμογή τεχνολογιών αιχμής αποτελούσε βασική προτεραιότητα του Ομίλου Μαϊλλη με στόχο τα παραγόμενα υλικά και οι μηχανές που χρησιμοποιούνται για την ασφαλή αποθήκευση και μεταφορά των προϊόντων να χαρακτηρίζονται από ευκολία χρήσης και χαμηλό κόστος.

Ακριβώς αυτός ο συνδυασμός ευκολίας και χαμηλού κόστους των προϊόντων της επέτρεψε στην Μαΐλλης Α.Ε.Β.Ε. να αποκτήσει παρουσία και πελάτες σε περισσότερες από 52 χώρες ανά τον κόσμο μέσα από ένα εκτεταμένο δίκτυο 27 θυγατρικών εταιρειών και με περισσότερους από 350 ανεξάρτητους διανομείς.

Ερχόμαστε τώρα στο χρονολόγιο των γεγονότων από το 2007 μέχρι σήμερα:

• Στις 13.11.2007 η εταιρία Μ. Ι. Μαΐλλης ΑΕΒΕ υποβάλλει αίτηση ανανέωσης της υπάρχουσας Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) για τη μονάδα της στα Οινόφυτα Βοιωτίας που έληγε τον Μάρτιο 2008. Το ΥΠΕΧΩΔΕ απορρίπτει το αίτημα, ζητώντας την έκδοση νέας ΑΕΠΟ λόγω επέκτασης του μηχανολογικού εξοπλισμού.
• Στις 11.3.2008 η εταιρεία υποβάλλει στη Διεύθυνση Ελέγχου Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης και Θορύβου (ΕΑΡΘ) την Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΠΠΕ).
• Στις 18.4.2008 η εταιρεία υποβάλλει στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος αίτηση έκδοσης Αδείας Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων. Προαπαιτείται η ΑΕΠΟ.
• Στις 26.3.2009 η εταιρεία υποβάλλει στην ΕΑΡΘ τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) ενώ στις 5.8.2009 η ΕΑΡΘ αποστέλλει την ΜΠΕ στους αρμόδιους φορείς για γνωμοδότηση. Η Νομαρχία Ανατολικής (Ν.Α.) Βοιωτίας γνωμοδοτεί αρνητικά (2/11/2009) αλλά η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος γνωμοδοτεί θετικά (7/12/2009).
• Παρά ταύτα στις 31.12.2009 η Ν.Α. Βοιωτίας αποφασίζει το σφράγισμα του εργοστασίου λόγω απουσίας Αδείας Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων. Η απόφαση εκτελείται στις 14/1/2010 και το εργοστάσιο βάζει λουκέτο.
• Στις 20.1.2010 το ΣτΕ αναστέλλει την εκτέλεση της απόφασης της Ν.Α. Βοιωτίας ενώ στις 3.6.2010 η ΕΑΡΘ γνωστοποιεί στο ΣτΕ ότι έχει ολοκληρωθεί η σύνταξη της ΑΕΠΟ και έχει προωθεί για υπογραφή στην πολιτική ηγεσία.

Γιατί άραγε όλη αυτή η οδύσσεια και πόση αλήθεια υπάρχει στις αποφάσεις της γραφειοκρατίας στα στάδια που αναφέρθηκαν;

Όταν ο εφιάλτης του επιχειρηματία έγινε πραγματικότητα στις 14/1/2010, η μεγαλύτερη μονάδα παραγωγής χαλυβδοταινιών στην Ευρώπη, είχε εξαγωγές περίπου 100 εκατομμυρίων Ευρώ ετησίως και απασχολούσε 230 άτομα. Ο λόγος που έβαλε «λουκέτο» ήταν ότι δεν διέθετε άδεια διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων σύμφωνα με σχετική ομόφωνη απόφαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου Βοιωτίας.

Όμως η πραγματικότητα, που ηθελημένα αγνοούσε η γραφειοκρατία, ήταν πολύ διαφορετική διότι η εταιρεία είχε υποβάλει σχετική αίτηση έκδοσης της άδειας 21 μήνες πριν και δεν την είχε λάβει...! Πέρα όμως από την καθυστέρηση (πρώτη διακοπή λειτουργίας), το κωμικοτραγικό είναι ότι η επιχείρηση δεν χρειαζόταν την άδεια διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων διότι τα όποια απόβλητα δημιουργούσε, παραλαμβάνονταν από αδειοδοτημένο φορέα (Envirochem), ο οποίος τα επεξεργαζόταν όπως εξήγησε ο μηχανικός της επιχείρησης κ. Γ. Λέντζας. Παραταύτα, για να «έχει το κεφάλι της ήσυχο», η εταιρεία υπέβαλε αίτηση έκδοσης άδειας διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων τον Απρίλιο του 2008 που αργούσε να εκδοθεί, διότι προαπαιτείται η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (ΑΕΠΟ) από το Υπουργείο Περιβάλλοντος (ΥΠΕΚΑ). Η συγκεκριμένη απόφαση, παρά το γεγονός ότι η αίτησή της είχε υποβληθεί από τον Μάρτιο του 2008, δεν έχει ακόμα εγκριθεί διότι περιμένει έγκριση από την πολιτική ηγεσία δηλαδή, την υπουργό Περιβάλλοντος κυρία Μπιρμπίλη.

Ως συνέπεια, το εργοστάσιο στα Οινόφυτα τυπικά λειτουργούσε στις αρχές του έτους παράνομα.

Αρχικά το αδιέξοδο αντιμετώπισε η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που έξη ημέρες μετά το κλείσιμο του εργοστασίου κατ εντολή της Ν. Α. Βοιωτίας, δικαίωσε την προσφυγή της επιχείρησης και διέταξε την αναστολή της εκτέλεσής της για 40 ημέρες. Παράλληλα διέταξε την πραγματοποίηση αυτοψίας στη μονάδα για να διαπιστωθεί τυχόν μόλυνση του Ασωπού Ποταμού, όπως επίσης και να αποφανθούν οι αρχές επί των αιτημάτων της εταιρείας. Όμως, εδώ είναι το περίεργο και το εξωφρενικό, τίποτε απ’ αυτά δηλαδή τις εντολές του ΣτΕ δεν εκτελέστηκε, οπότε αυτό, με νέα απόφασή του (19/3/2010) διέταξε την έπ’ αόριστον αναστολή εκτέλεσης της απόφασης της Νομαρχίας Βοιωτίας, μέχρι να ικανοποιηθούν οι δύο όροι που τέθηκαν στην αρχική του απόφαση. Έτσι φτάσαμε στις αρχές Ιουνίου με τον φάκελο να βρίσκεται στο γραφείο της κυρίας υπουργού.

Ποιό είναι το παράδοξο της ιστορία αυτής;

Προφανώς, η υποκρισία και η κωλυσιεργία των αρχών, που συνεδριάζουν αργά και σκέπτονται νωχελικά επί θεμάτων τόσο μεγάλης σημασίας ενώ αδιαφορούν ακόμα και για την εκτέλεση των εντολών ενός ανώτατου δικαστηρίου της χώρας όπως το ΣτΕ.
Όμως ακόμα ποιο σημαντικό, από πλευράς ουσίας, είναι το μέρος της υπόθεσης που σχετίζεται με την άδεια περιβαλλοντικών επιπτώσεων και γιαυτό χρίζει ειδικής αναφοράς.

Ο επιχειρηματίας κ. Μαΐλλης διαβλέποντας την συνεχώς αυξανόμενη ευαισθησία του κοινού και των πολιτικών σε περιβαλλοντικά θέματα – ειδικά για την περιοχή του Ασωπού – ξεκίνησε το 2007 μια στρατηγική μετατροπής των μονάδων παραγωγής της «Μαΐλλης ΑEBΕ» σε «πράσινα εργοστάσια». Τον Μάρτιο του 2007 προσελήφθη η γερμανική εταιρεία URS προκειμένου να πραγματοποιήσει τον περιβαλλοντικό έλεγχο του ομίλου. Η ίδια πρότεινε για την παραγωγική μονάδα των Οινοφύτων τη δημιουργία μιας αντιρρυπαντικής μονάδας διαχείρισης υγρών αποβλήτων μηδενικής απόρριψης.
Eπένδυση 4.000.000 Ευρώ.

Η διοίκηση της «Μαΐλλης ΑEBΕ», παρά το γεγονός ότι η πρόταση της URS ήταν εκτός των απαιτήσεων που επιβάλλει η σημερινή περιβαλλοντική νομοθεσία, ενέκρινε τη νέα επένδυση ύψους άνω των 4 εκατομμυρίων Ευρώ.

Η νέα αντιρρυπαντική μονάδα μπορεί να ανακυκλώνει 48.000 τόνους υγρών αποβλήτων (παράγοντας περίπου 800 τόνους στερεών αποβλήτων) και ταυτόχρονα να εξοικονομεί 30.000 τόνους νερού ετησίως. Το υπόλοιπο νερό εξατμίζεται σε ειδικούς φούρνους, αφού εξουδετερωθούν χημικά οι βλαβερές ανόργανες ουσίες. Το στερεό απόβλητο που απομένει είναι αδρανές (βάσει μελέτης του ΕΜΠ) και το παραλαμβάνει εταιρεία διαχείρισης αποβλήτων.

Πρόκειται για μοναδική στην Ευρώπη μονάδα αντιρρυπαντικής τεχνολογίας που λειτουργεί στα Οινόφυτα. Εν τούτοις, αντί οι κρατικοί φορείς να δείξουν ενδιαφέρον και να πάρουν τεχνογνωσία από την συγκεκριμένη μονάδα ώστε να καταστεί ακόμη πιο «πράσινη» η παραγωγική διαδικασία των άλλων εταιρειών της περιοχής του Ασωπού αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας, αδιαφορούν επιδεικτικά ενώ επιπλέον καταγίνονται με το τύπο και όχι την ουσία της αντιρύπανσης που αποτελεί την καρδιά της όποιας περιβαλλοντικής συνείδησης.

Τα όσα τραγελαφικά παρατέθηκαν αποτελούν ένα εξαιρετικό παράδειγμα του πόσο υποκριτική είναι η επιδεικνυόμενη ευαισθησία από τους αρμόδιους φορείς στο πρόβλημα της ρύπανσης του Ασωπού.

Οι όποιοι ιθύνοντες, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών, παρά τις επιδειξιακές κορώνες, δείγματα ενός άκαρπου και ξεπερασμένου πολιτικαντισμού, περιορίζονται τελικά στην εκμετάλλευση του θέματος με αυστηρά ιδιοτελή και κομματικά κριτήρια.

Οι επανειλημμένες επισκέψεις εκπροσώπων όλων των κομμάτων και η όψιμη εμπλοκή της κυρίας Μπιρμίλη δεν φαίνεται να διαφοροποιούν το απαράδεκτο της υπάρχουσας κατάστασης. Ένα τέτοιο θέμα θα έπρεπε να είχε ήδη αποτελέσει στοιχείο μελέτης και αντιγραφής για πολλές άλλες περιοχές της χώρας όπου όχι μόνο δεν υπάρχουν μονάδες αντιρύπανσης με την τεχνολογία της URS αλλά ούτε άλλες υποδεέστερης τεχνολογίας.
Αντίθετα εκείνο που επικρατεί είναι η προσποίηση και ένα δήθεν περιβαλλοντικό ενδιαφέρον ώστε να καλλιεργούνται ψευδαισθήσεις ότι κάποιοι αγρυπνούν για να μας προστατέψουν...

Δυστυχώς το περιβάλλον στη χώρα μας είναι ο καθρέπτης της προσωπικότητας και του πολιτισμού μας.

Το να απορούμε με αυτό που βλέπουμε είναι τουλάχιστον περίεργο αλλά το να παραπονούμαστε ότι γιαυτό φταιει κάποιος άλλος είναι από φαιδρό έως και επικίνδυνο...