Τα οικονομικά μέτρα και το τέχνασμα της βιονικότητας...

(Το ακόλουθο κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Κηφισιά την 22α Ιανουαρίου 2010)

Ζούμε ίσως την πιο σκληρή χρονιά μετά την μεταπολίτευση... Ποτέ πριν η ΕΚΤ και οι εταίροι μας δεν μας πίεσαν περισσότερο για να γίνουμε ειλικρινέστεροι με τους αριθμούς και πραγματιστές στα μέσα και στις τεχνικές με τις οποίες θα μειώσουμε το έλλειμμα σε ελεγχόμενο επίπεδο.

Πολλοί αγνοούν τους λόγους που πρέπει να μειώσουμε το έλλειμμα στο περιβόητο 3% του ΑΕΠ και συνεχίζουν να το θεωρούν αυθαίρετο εφεύρημα κάποιων άσπλαχνων Ευρωπαίων ιθυνόντων που θέλουν μόνο να μας ταλαιπωρούν...

Βλέπουν ίσως και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής ένωσης, ακόμα και της ομάδας της ΟΝΕ, να έχουν αντίστοιχα ελλείμματα και θεωρούν ότι πρόκειται για έκδηλη κακία των ισχυρών πάνω στη μικρή μας χώρα.

Αν όμως σκεφτούν λίγο περισσότερο θα καταλάβουν ότι εάν μια χώρα αυξάνει το έλλειμμα της π.χ. με 9% και μια άλλη με 3% αυτό σημαίνει ότι η χώρα με το 9% θα έχει ολοένα και περισσότερα να εξοφλήσει και άρα είτε θα πρέπει να αυξάνει κατά την διαφορά την παραγωγικότητά της είτε να βρει άλλους μαγικούς τρόπους κάλυψης.

Η μαγεία όμως, εξ όσων γνωρίζω, κτυπήθηκε άγρια από το όργανο της Καθολικής εκκλησίας, την Ιερά εξέταση και αφανίστηκε σε σημείο που δεν άφησε ικανές και υποσχόμενες τεχνικές σε μας τους σύγχρονους.

Από την άλλη, το ερώτημα γίνεται δυσκολότερο να απαντηθεί αν συλλογιστούμε ότι όχι μόνο πρέπει να μειώσουμε το έλλειμμα αλλά και να δημιουργήσουμε τις συνθήκες ώστε αυτό να βαίνει μειούμενο ή έστω να σταθεροποιηθεί από μια οικονομία που δεν διαθέτει δομές που αποσκοπούν σε αύξηση της παραγωγικότητας.

Αν τις διέθετε δεν θα υπήρχε έλλειμμα για να χρειάζονται έκτακτα μέτρα...

Γίνεται επομένως σαφές, με αυτόν τον απλούστατο συλλογισμό, ότι η μείωση του ελλείμματος δεν ξεκινά από αυθαίρετες επιταγές οργάνων του κακού καπιταλισμού όπως ισχυρίζεται με αρκετή αφέλεια και περισσή σκοπιμότητα η αριστερά...

Μπορεί το να τα πάρουμε ή να τα “φαμε” από τους πλουτοκράτες να ξυπνά κάποια επαναστατικά ένστικτα που έχουν επί μακρόν μείνει σε καταστολή αλλά εάν ξυπνήσουν η προσπάθεια θα είναι εκ προοιμίου καταδικασμένη σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία... Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που ένα σημαντικό μέρος της αριστεράς επιμένει στην απομάκρυνσή μας από την ομπρέλα της ΕΕ και κατ επέκταση της δύσης.

Μπορεί έτσι να γυρίσουμε σε επίπεδα αναπτυσσόμενης χώρας με πολλά δεινά για τον μέσο εργαζόμενο αλλά οι οπαδοί της αριστεράς θα αισθάνονται συγκριτικά καλλίτερα έχοντας αυξήσει την επιρροή τους σε μια καταβαραθρωμένη οικονομία που θα αποζητά στην μόνη απομένουσα ψευδαίσθηση την σανίδα σωτηρίας.
Τέτοια σενάρια είναι προφανές ότι βρίσκουν την πλειοψηφία απέναντί τους.

Τα τραγικά αποτελέσματα μια τέτοιας απομονωτικής εκτός Ευρώ προοπτικής τονίζει ο Γιάννης Στουρνάρας, θέτοντας μας “Επί των τύπων των ήλων” ισοδυναμούν με μίνι χρεωκοπία. Πρόκειται για έναν εφιάλτη που δεν θέλω ούτε να τον σκέπτομαι, κατέληξε.

Για να γίνει αυτό αντιληπτό θα πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι η έξοδος από το Ευρώ ώστε να έχουμε το πλεονέκτημα δήθεν της υποτίμησης σημαίνει ότι θα φορτωθούμε όλο το βάρος του υπάρχοντος χρέους και μάλιστα με υποχρέωση αποπληρωμής του από ένα ασθενέστερο νόμισμα όπως η νέα δραχμή.

Για να είμαστε συνεπείς στην αποπληρωμή του χρέους θα πρέπει ασφαλώς να ξαναδανειστούμε όπως σήμερα και να συνεχίσουμε να δανειζόμαστε για την αποπληρωμή του χωρίς να μπορεί κάποιος να προβλέψει την στάση των μελλοντικών δανειστών μας απέναντι σε μια χώρα που θα έχει ήδη χρεοκοπήσει και θα ζητά νέα δάνεια για να καλύψει τα παλαιά.

Αναμφίβολα το σημερινό υψηλό κόστος δανεισμού θα γίνει ακόμα απεχθέστερο έστω και αν λείπει το στοιχείο της άμεσης συγκρισιμότητας με την προφανή διαφορά του ανοίγματος (spread) του Ελληνικού επιτοκίου δανεισμού από το Γερμανικό στα εκδιδόμενα ομόλογα.

Οι οπαδοί της υποτίμησης ελπίζουν ότι με την υποτίμηση θα κάνουμε τα αγαθά που παράγουμε και τις υπηρεσίες που προσφέρουμε ελκυστικότερες στους ξένους που έτσι θα συρρεύσουν στη χώρα μας είτε για να επενδύσουν είτε για να απολαύσουν τις μέρες της σχόλης τους στα νησιά μας.

Δείτε όμως ότι και σήμερα το κόστος των διακοπών που φέρνει τους τουρίστες στη χώρα μας είναι υψηλότερο από εκείνο χωρών που έχουν το ίδιο νόμισμα με μας και μάλιστα σε τέτοιο επίπεδο διαφοράς που ακόμα και μια υποτίμηση της τάξης του 30% μόλις και μετά βίας θα μας έφερνε στα ίσια...

Προφανώς δεν μιλάμε για υποτίμηση υψηλότερη από αυτό το ποσοστό διότι τότε το παγόβουνο του υπάρχοντος χρέους θα μας πλακώσει όπως τα βράχια το οδόστρωμα της Εθνικής στα Τέμπη και δεν θα βρεθεί κανείς εργολάβος να τα αποσύρει χωρίς θλιβερές υποθήκες σε βάρος της εθνικής μας ανεξαρτησίας.

Αν πάρουμε την άλλη μεγάλη πηγή εισοδήματός μας, το ναυτιλιακό συνάλλαγμα, θα πρέπει να αναλογιστούμε ότι εκτός της κρίσιμης κατάστασης που βρέθηκε από το 2008 η ναυτιλία, την υποτίμηση θα ακολουθήσει έστω μερική προσαρμογή προς τα κάτω των μισθών των ναυτικών μας.

Το χειρότερο όμως που θα μας συμβεί σε μια τέτοια περίπτωση είναι άλλο, και είναι ατυχώς αυτό που συνέβη αρκετές φορές μετά την μεταπολίτευση, όταν είχαμε εμφανείς και αφανείς (διολισθήσεις) υποτιμήσεις

Αυτό που μας συνέβη είχε την αποτελεσματικότητα του ναρκωτικού υπό την επήρεια του οποίου μετατραπήκαμε σε ένα είδος ζόμπι που χασκογελούσε με την ανάσα που πήραν οι ελαστικές εξαγωγές μας χωρίς να σκέπτεται το πληθωριστικό αποτέλεσμα των ανελαστικών εισαγωγών, τις ακριβότερες πρώτες ύλες και την αδράνεια των βιομηχανικών μας μονάδων σε καινοτόμες υποδείξεις και τακτικές.

Τα εργοστάσια συνέχισαν έτσι να ικανοποιούν με κακή ποιότητα την εγχώρια ζήτηση ενώ ο ανταγωνισμός από ακόμα φτηνότερες και ποιοτικότερες εισαγωγές τα εξοβέλιζε αργά αλλά σταθερά. Ο εφησυχασμός επομένως της υποτίμησης γύρισε ως μπούμερανγκ και κατέστρεψε και τις τελευταίες ανάσες της βιομηχανικής μας προοπτικής.

Στη γεωργία ο εφησυχασμός συνδυάσθηκε με την ευκολία των παράλογων επιδοτήσεων τα αποτελέσματα των οποίων έφεραν τον άπληστο στις πόρτες εκείνων που πριν ελάχιστα χρόνια ζούσαν έντιμα και λιτά.

Τα χωριά της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας γέμισαν ως δια μαγείας από αγρότες εισοδηματίες που μαζί με τη λιτότητα άφησαν και τα τελευταία ψήγματα εντιμότητας, διπλασιάζοντας χωράφια και επιδοτήσεις χωρίς κανείς να βλέπει ή να έχει διάθεση να ελέγξει.

Το κλίμα του εύκολου πλουτισμού που διαμόρφωσαν από τη μια πλευρά οι υποτιμήσεις και από την άλλη οι ανεξέλεγκτες επιδοτήσεις αποκοίμισε τις συνειδήσεις διαμορφώνοντας τον χαρακτήρα του νεοέλληνα ωχαδελφιστή αγρότη που έπαυσε να αγωνιά για την αποδοτικότητα των καλλιεργειών του.

Άλλωστε, όποτε οι κυβερνήσεις φαίνονταν αργές στην εκπλήρωση τάχα των προεκλογικών τους υποσχέσεων τα τρακτέρ έκοβαν τη χώρα σε φέτες παραλύοντας την οικονομική δραστηριότητα. Έτσι οι αγρότες έβαζαν το μαχαίρι στο λαιμό των συνελλήνων τους και αποσπούσαν άκοπα ένα δυσανάλογο ποσοστό τρόμου.

Αλλά και στα νησιά η κατάσταση δεν ήταν καλύτερη... Εκεί η φαντασία των εργολάβων γέννησε πολλές χρυσές χήνες και άρχισε να τις ταΐζει με το θαυματουργό χόρτο της κερδοσκοπίας... Αγόραζε βράχια και έκτιζε “πανάκριβες” βίλες που υπό κανονικές συνθήκες δεν άξιζαν ούτε τα υλικά της κατασκευής τους αλλά τιμολογούνταν βασιλικά.

Και όταν ακόμα απέσχε η κερδοσκοπία των εργολάβων κτυπούσε η πονηρία των ντόπιων που βλέποντας τους ξένους να κατακλύζουν τα νησιά τους σκέφτηκαν να κτίσουν κουτιά πάνω σε κουτιά (δωμάτια) για να στεγάσουν τους κουτόφραγκους.

Το αποτέλεσμα ήταν οι μεν εργολάβοι να μείνουν με αρκετές βραχόπληκτες βίλες αμανάτι ή ακόμα χειρότερα οι νεόκοποι κάτοχοί τους, μετά τον πρώτο ενθουσιασμό, να συνειδητοποιήσουν τι σουβάδες είχαν αποκτήσει ως βασιλικές αξίες, οι δε μικροξενοδόχοι να παραπαίουν από την άρνηση των κουτόφραγκων να ενσταυλιστούν στα κουτιά που τους είχαν ετοιμάσει, αναλογιζόμενοι τις υπέρογκες δανειακές υποχρεώσεις τους.

Ας μη θεωρήσουμε όμως ότι μόνο οι γεωργοί και οι νησιώτες έπαθαν των παθών τους τον τάραχο από την κρίση που απομάκρυνε βίαια την ιδεατή πραγματικότητα.

Στις αστικές περιοχές ο υψηλός πληθωρισμός έτρωγε επί χρόνια τις μεγάλες ονομαστικές αυξήσεις των εισοδημάτων των νοσταλγών της προ ΟΝΕ εποχής χωρίς κανείς να αντιδρά στα επαναλαμβανόμενα σφιξίματα των ζουναριών.

Το κράτος τα έπαιρνε με τρόπο απροκάλυπτο και ζητούσε ολοένα και περισσότερα για να συντηρεί την αδηφάγο μηχανή του. Οι συγκρίσεις με τους Ευρωπαίους ήταν ελάχιστες και πάντα με την νοσταλγία που άφηναν κάποια ταξίδια στις δυτικές πρωτεύουσες.

Οι υποτιμήσεις και οι διολισθήσεις μας έκαναν σταθερά φτωχότερους ενώ απομάκρυναν κάθε πρωτοβουλία στη διαμόρφωση ενός καινοτόμου ιδιωτικού ή ενός αποδοτικότερου δημόσιου τομέα.

Μείναμε άπραγοι στα αστικά κέντρα και χωρίς αναδιαρθρώσεις στη γεωργική παραγωγή ενώ τα τελευταίου τύπου τρακτέρ πάρκαραν στις πλατείες των χωριών ως δείγμα ξιπασμένης ευμάρειας.

Οι βιοτεχνίες και οι βιομηχανίες παρέμειναν στην υπανάπτυξή τους μέχρι να κλείσουν ή να μεταφέρουν την δραστηριότητά τους στις άλλες βαλκανικές χώρες.

Το δημόσιο μετατράπηκε αναγκαστικά σε απορροφητήρα της απραξίας και της ανεργίας χωρίς καμία αναλογιστική μελέτη να δείχνει τις γκρίζες προοπτικές του κυκλώνα που πλησίαζε. Όλοι ήλπιζαν και η προσευχή είχε αντικαταστήσει κάθε ίχνος λογικής και πρωτοβουλίας. Η δημιουργική λογιστική κλήθηκε αρωγός για την εσπευσμένη είσοδο μας στην ΟΝΕ με καρότο τα έργα χάριν του Ολυμπιακού ονείρου. Αλλά όνειρο ήταν και πέρασε... και στη λογιστική όταν εμείς παγαίναμε στην δημιουργικότητα οι Ευρωπαίοι εταίροι μας ερχόντουσαν... Τα τεχνάσματα έμελλε σύντομα να αποκαλυφτούν.

Έτσι χρόνο με τον χρόνο η ψαλίδα της παραγωγικής αδυναμίας του κράτους μεγάλωνε συντηρούμενη παραδόξως από το αίμα της έμμεσης φορολόγησης της παραοικονομίας και του μεταπρατικού εμπορίου που πάντα άνθιζε στη χώρα μας.

Σε αυτή τη δυσμενή και ολοένα να χειροτερεύει κατάσταση, ακούσαμε τις περίεργες φωνές κάποιων παράδοξων εργατοπατέρων που υποστήριξαν τα κεκτημένα μιας προκλητικής θρασύτητας...

Έτσι μόνο εξηγείται η επίκληση κεκτημένων όταν αυτά είναι προϊόν αποδεδειγμένης παρανομίας όπως έδειξε σχετική εισαγγελική έρευνα για τα εισοδήματά τους από τα λιμανιάτικα. Οι λιμενεργάτες είχαν το προνόμιο να είναι οι πρώτοι μεταξύ των Ελλήνων που εφάρμοσαν την βιονικότητα μένοντας ακούραστοι, 24 ώρες επί επτά μέρες κάθε εβδομάδα στις εργασιακές επάλξεις.

Πολλοί πιστέψαμε ότι οι Λιμενεργάτες ήταν οι μόνοι πρωτοπόροι της βιονικότητας σε αυτή τη χώρα αλλά έμελλε να απογοητευθούμε.

Μόλις μάθαμε από νέα εισαγγελική έρευνα ότι οι εργοδηγοί στον ΟΣΕ είχαν αντίστοιχες αποδοχές από αντίστοιχα “φιλότιμη” εργασία.

O ιός της βιονικότητας είχε μεταδοθεί και σε αυτούς.

Αύριο θα ανακαλύψουμε ότι στην Ελλάδα ο ιός Η1 Ν1 δεν είχε τα αποτελέσματα που μας είχαν προαναγγείλει αλλά ένας άλλος κτύπησε τη χώρα με την δριμύτητα του πρόσφατου σεισμού των άμοιρων Αϊτινών με τη διαφορά ότι αυτός ο ιός διέφερε στο ότι οι ασθενείς περνούσαν καλά.

Η μάσκα του ιού έκρυβε για καιρό το θαύμα της βιονικότητας που κάποιοι είχαν ανακαλύψει αλλά επιτέλους οι εισαγγελείς στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων και έκαναν τη δουλειά τους.

Το μυστικό επιτέλους αποκαλύφτηκε μόνο που ακούστηκε σαν κακόγουστο αστείο από εκείνους που προσπαθούσαν να ερμηνεύσουν την προέλευση του παράδοξου πλουτισμού των εργατοδίαιτων συνανθρώπων τους.

Η τεχνική της βιονικότητας μπορεί να λειτούργησε αρχικά σαν θαυματουργός λύση για μερικούς αλλά κατέληξε σε όζουσα πληγή που απαιτεί χειρουργείο.