Γενικό Πολεοδομικό Κηφισιάς... Νεο Ρυθμιστικό Πρωτεύουσας... Επιτέλους Ανάσταση!

(Το κείμενο αυτό δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΚΗΦΙΣΙΑ την 17η Απριλίου 2009)

Επιτέλους Ανάσταση θα έλεγε ο κάθε ταλαιπωρημένος απο την αδράνεια κάτοικος της πρωτεύουσας ή καλλίτερα του Αττικολεκανοπεδίου που επι χρόνια αγωνιά για το τι μέλει γενέσθαι στην περιοχή που κάποτε επέλεξε να περάσει τα δημιουργικά χρόνια της ζωής του.

Αναμφίβολα στην Ελλάδα με τη χαμηλή κινητικότατα εγκατάστασης, ισως την χαμηλότερη στην Ευρώπη, ο τόπος που διαλέγει κάποιος να ζήσει έχει τεράστια σημασία στην ποιότητα ζωής του που κρίνει και το κατά πόσο αυτός ο άνθρωπος θα γίνει ο ίδιος συντελεστής εξέλιξης και προόδου.

Σε περιοχές όπου η ποιότητα διαβίωσης είναι χαμηλή, η γκετοποίηση είναι η μόνη προβλεπόμενη πορεία και πάντα συμβαίνει όπως προβλέπεται εκτός εάν οι κάτοικοι πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και φέρουν την περιοχή τους στα μέτρα της διαβίωσης που επιθυμούν.

Οι περιπτώσεις όμως αυτές είναι ελάχιστες. Συνήθως, η κακή ποιότητα ζωής, σε μια περιοχή χωρίς προοπτική αναβάθμισης, αφαιρεί απο τους κατοίκους την μαχητικότητά τους και τους υποβιβάζει σε υποχείρια ξένων επιδιώξεων και συμφερόντων, όπως έχει συμβεί με το μεγαλύτερο μέρος της πάλε ποτέ πόλης των Αθηνών που βλέπουμε πλέον να γκετοποιείται γειτονιά προς γειτονιά ενώ οι προτάσεις των πολιτικών παραγόντων εξαντλούνται σε ανούσιο πολιτικαντισμό.

Είναι επομένως λογικό να αναφωνεί ο κάτοικος του Αττικολεκανοπεδίου, επιτέλους Ανάσταση, όταν πληροφορείται οτι το νεο Ρυθμιστικό σχέδιο για την πρωτεύουσα παραδόθηκε μόλις την μεγάλη Δευτέρα σε δημόσια διαβούλευση που θα διαρκέσει μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου με στόχο να κατατεθεί στα τέλη Οκτωβρίου προς ψήφιση στη Βουλή.

Το νεο Ρυθμιστικό σχέδιο είναι εκ πρώτης όψεως εντυπωσιακό.

Εκτός του ότι προχωρεί σε εντάξεις 250.000 στρεμμάτων γης στα σχέδια πόλης, ώστε να παύσει επιτέλους η άναρχη και χωρίς υποδομές δόμηση χάριν μιάς οικιστικής δυναμικής που ξεπερνά τις επιταγές του νόμου και των φυλάκων του, όπως ισχυρίσθηκε πρόσφατα ο Δήμαρχος Καλυβίων, προβλέπει νέους οικιστικούς όρους στις εντεταγμένες περιοχές, βάζει τάξη στο καρκίνωμα των αυθαίρετων, αν μπορεί να υπάρξει τάξη σε μια κατάσταση που αφορά το ένα τρίτο του πληθυσμού, και προτείνει ένα εκτεταμένο δίκτυο μεταφορών που θα εξυπηρετεί πραγματικά τις ανάγκες των κατοίκων μιας σύγχρονης πόλης.

Βέβαια το νεο Ρυθμιστικό σχέδιο για την πρωτεύουσα δεν αποτελεί υπέρβαση σε κανένα τομέα. Επικεντρώνεται σε ρυθμίσεις συντελεστών δόμησης που μετατατρέπονται απο 0.6 σε 0.4 και απο 0.4 σε 0.2 ενω όλοι γνωρίζουν οτι οι συντελεστές παραβλέπονται με τεχνάσματα που περιλαμβάνουν απο το κλείσιμο των υμιυπαίθριων και την εκτεταμένη κάλυψη των ημιυπόγειων χώρων που γίνονται playroom, όπως υπέβαλε η άκομψη εισβολή του ξενόγλωσσου όρου, μέχρι την αναίσχυντη εκμετάλλευση της κλίσης του εδάφους που οδηγεί σε πολυκατοικίες τσαμπιά στις γύρω βουνοπλαγιές.

Σε μια εποχή που η κυβέρνηση σχεδιάζει μια νέας έμπνευσης φορολόγηση (χαράτσι) των παράνομων υμιυπαίθριων χώρων, ενάντια στην οποία ορισμένοι εκ των συμπολιτών μας σχεδιάζουν να καταφύγουν στα δικαστήρια για να απαλλαγούν απο την σχετική υποχρέωση, ενώ το ΣΤΕ έχει ήδη παραλάβει τις συνήθεις προσφυγές υποκρισίας και φαρισαϊσμού εκείνων που θεώρησαν άνομη και αντισυνταγματική την νομιμοποίηση ή τακτοποίηση των χώρων διότι θα έχει δυσμενείς, κατά τη δική τους ερμηνεία του συντάγματος, περιβαλλοντικές συνέπειες, κανείς δεν ομιλεί για το αύριο, που βρίσκεται στα χέρια των τοπικών πολεοδομικών γραφείων, και ας γνωρίζουν επακριβώς τις παραβάσεις που έρχονται.

Με τεχνάσματα αλλαγής συντελεστών που δεν είναι ακριβώς αυτά που καλοπροαίρετα θεωρούμαι οτι ισχύουν και χωρίς να λαμβάνονται υποψιν τα καίρια προβλήματα διαβίωσης που δεν προέρχονται ακριβώς απο τους συντελεστές δόμησης αλλά απο το πως εννοούμε την χρήση αυτών των συντελεστών ή διαφορετικά το σε ποιο πραγματικό ποσοστό κάλυψης οδηγεί ο κάθε συντελεστής, δεν θα πετύχουμε πολλά.

Ενα κτίριο με συντελεστή δόμησης 0.6 έχει εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά αν το 0.6 επιτυγχάνεται με 2 ή με 20 ορόφους.

Το εικοσαόροφο προσφέρει στη γειτονιά πολύτιμους χώρους αναψυχής και πρασίνου ενώ με την πανταχόθεν ελεύθερη διάταξη στον χώρο αφήνει το φως και την πανοραμική θέα να χαροποιεί τους ενοίκους του σε αντίθεση με το διώροφο που υποκρίνεται περιβαλλοντικά στερώντας φως, αέρα και ανάσα, δηλαδή την ίδια τη ζωή απο τους δικούς του ενοίκους.

Η χαμηλή δόμηση κατέληξε να δίνει στη πόλη των Αθηνών και στα προάστειά της την αίσθηση ενός απέραντου χωριού χωρίς έμπνευση και έκφραση.

Καμία πόλη του εξωτερικού δεν έχει την μονότονη μορφή ενός απέραντου χωριού όπως η Αθήνα και καμία πόλη της Ευρώπης δεν μοιάζει με ένα παγερό λατομείο μαρμάρου όπως ισχυρίστηκε ο γνωστός αρχιτέκτων Ρέντζιο Πιάνο.

Στο παρελθόν είχε υπέρμετρα υποστηριχτεί και επικρατήσει η άποψη οτι η Αθήνα είναι η πόλης του μέτρου και της ισορροπίας της μικρής κλίμακας μόνο που τα 5 εκατομμύρια των κατοίκων της κάθε άλλο παρά μικρή κλίμακα της προσδίδουν ως χαρακτηριστικό...

Οι υποσχέσεις που προβάλλουν οι αρμόδιοι του ΥΠΕΧΩΔΕ σήμερα, ότι με τις παρεμβάσεις του νέου Ρυθμιστικού, θα σώσουν μια άναρχη πόλη 5 εκατομμυρίων που συγκεντρώνει το 40% του συνολικού πληθυσμού της χώρας, θυμίζουν τα ποτάμια που θα έφερνε ο λαϊκός αρχηγός της Ένωσης Κέντρου Γεώργιος Παπανδρέου, την δεκαετία του 60, για να υποστηρίξει την κατασκευή άχρηστων «γεφυριών».

Το προβαλλόμενο Ρυθμιστικό είναι αναμφίβολα μια γενναία πρόταση μετα απο μια μεγάλη περίοδο απραξίας αλλά υστερεί δραματικά απο το να είναι η πρόταση σωτηρίας της πρωτεύουσας της χώρας.

Οταν δεν γίνεται ούτε μνεία σε ένα νεο τρόπο αστικής δόμησης πολλαπλών πυρήνων που θα ανταγωνίζονται ακόμα και τα προάστεια σε ελεύθερους χώρους και ζώνες πρασίνου, ακριβώς επειδή θα περιορίζουν την κατασπατάληση της γης με την έκταση να μεταφέρεται σε ύψος και την αισθητική και λειτουργικότητα σε καμία περίπτωση να θυμίζει την μονοτονία των φτηνών εργατικών πολυκατοικιών του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού, αλλα αντίθετα να διαμορφώνει ένα αρμονικό συγκερασμό του ουρανοξύστη με το παραδοσιακό διώροφο ωσάν να χαριεντίζεται ο γίγαντας με τον νάνο, δεν πρόκειται να νιώσουμε την χαρά που προκαλεί η αρμονία των αντιθέσεων στους κατοίκους μιας πόλης.

Το προτεινόμενο Ρυθμιστικό εντάσσει 250.000 στρέμματα σε δομές πόλης ώστε να ξεφύγουμε επιτέλους απο τη νοοτροπία του χωριού με τις μεσαιωνικές ανέσεις, αλλα δεν διαμορφώνει τους ορίζοντες ανάπτυξης της πόλης. Δεν αναφέρει πουθενά το πως η πόλη των 5 εκατομμυρίων θα λειτουργεί στο μέλλον, όχι απο πλευράς μεταφορών αλλά απο πλευράς επιδιώξεων. Δεν ορίζει ζώνες λειτουργίας που θα εναρμονίζονται με τις οικιστικές πλην εκείνων των εμπορικών καταστημάτων και αφήνει τα τοπικά Ρυθμιστικά των πόλεων που περιβάλλουν το κέντρο να δώσουν λύσεις για τις δικές τους ανάγκες που δεν είναι παρά δειλές και ανήμπορες εκφράσεις αντι της αναγκαίας ριζοσπαστικής αναπροσαρμογής.

Το νεο Ρυθμιστικό σχέδιο παραλαμβάνει ένα βαρετό σε δομές και αισθητική μεγαλοχώρι, που όταν αναπτύχθηκε είχε τουλάχιστον τις βιοτεχνικές και βιομηχανικές του ανάσες, και το μετατρέπει σε μία αφάνταστα πληκτική περιοχή μόνιμης κατοικίας 5 εκατομμυρίων κατοίκων που θα αναρωτιούνται τι κάνουν και γιατί ζουν σε αυτή την άχαρη οικιστική χαβούζα ακόμα και όταν θα έχουν το πλεονέκτημα να την διασχίζουν απο το ένα στο άλλο άκρο, με τις προτεινόμενες γραμμές του μετρό και σε κλάσμα του σημερινού χρόνου.

Το νεο Ρυθμιστικό δεν ξεκινά απο το τι πόλη σχεδιάζουμε και σε τι πόλη πάμε και δεν προβληματίζεται με το τι θέλουν 5 εκατομμύρια κατοίκων σε μια άσχημη πόλη που χωρίς τις βιοτεχνικές και βιομηχανικές ανάσες της θα είναι μια άνοστη και αβίωτη πόλη υπηρεσιών που κανείς δεν θα αποζητά.

Το νεο Ρυθμιστικό δεν ζήτησε ούτε ρώτησε τους τοπικούς άρχοντες να δώσουν αυτοί τις σκέψεις τους για το μέλλον αλλά συμπεριέλαβε τις μικρόνοες υποδείξεις τους όπως και στην περίπτωση του Δήμου Κηφισιάς όπου οι δράσεις εξαντλούνται σε μικροδιευρύνσεις του ιστορικού κέντρου και σε πεζοδρομήσεις...

Αναμφίβολα η Κηφισιά θα έχει ομορφότερα πεζοδρόμια στο άμεσο μέλλον αλλά δεν θα έχει περισσότερα δένδρα που την χαρακτηρίζουν διότι κανείς δρόμος δεν αναδομείται με το σκεπτικό της αύξησης του πρασίνου, ενώ περιέργως αφήνεται έξω και απο την φροντίδα των συγκοινωνιακών πλάνων του Ρυθμιστικού παρά την κατάταξή της στα «κέντρα ευρείας ακτινοβολίας».

Στη Κηφισιά κανείς δήμαρχος έως τώρα δεν αντιλήφθηκε το αυτονόητο, οτι όταν σχεδιάζεις νέες επεκτάσεις του Μετρό δεν τις σχεδιάζεις με ψευτοαριστερίστικες ιδεοληψίες οτι προέχει τάχα η μεταφορά της εργατιάς αλλά βάσει της πολυ ισχυρότερης επιχειρηματολογίας οτι δεν θέλεις περισσότερα οχήματα να διανύουν μεγαλύτερες αποστάσεις για να φτάσουν στο κέντρο μιας πόλης.

Τα τελευταία χρόνια η πληθυσμιακή αύξηση στα βόρεια προάστεια και το υψηλότερο επίπεδο ευμάρειας των κατοίκων τους, συγκέντρωσε τεράστιο αριθμό ιδιοκτητών αυτοκίνητων που κατακλύζουν με τα πρωινά τους γιουρούσια το κέντρο της ασφυκτικά δομημένης Αθήνας αφαιρώντας την πνοή, τρέχουσα ή υποσχόμενη απο κάθε Ρυθμιστικό.

Η δραματική έλλειψη ουσιαστικών προτάσεων και υποδείξεων για την κάλυψη των βορείων προαστίων απο ένα σύγχρονο Μετρό, αντι της αναιμικής κάλυψής τους από έναν ξεπερασμένο τεχνολογικά Ηλεκτρικό σιδηρόδρομο όπως ο ΗΣΑΠ, αποτελεί μια μόνο απο τις ενδείξεις αδιαφορίας και ανημποριάς στην αντιμετώπιση των πραγματικών αναγκών της υποκείμενης στο Ρυθμιστικό πρωτεύουσας.

Δυστυχώς ο δήμαρχός μας, οι περί αυτόν σύμβουλοι και οι πομπώδεις σε λαϊκισμό εκφραστές της αντιπολίτευσης, δεν έχουν το χάρισμα να διακρίνουν το ουσιαστικό απο το ασήμαντο αφαιρώντας μας κάθε ελπίδα για μία βιοτική Ανάσταση ίσως δικαιολογημένα εάν σκέφτηκαν ότι δεν θα έπρεπε να μειώσουν σε αξία το μεταφυσικό μήνυμα των ημερών.