Η Κηφισιά θέλει και τον Πολιτισμό της...

(To ακόλουθο κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Κηφισιά την 5η Σεπτεμβρίου 2009)

Πριν από την Αυγουστιάτικη σχόλη υποσχέθηκα πως θα συνεχίσω αθρογραφόντας για αυτά που θέλει η Κηφισιά ανοίγοντας το τεράστιο κεφάλαιο του Πολιτισμού.

Ο πολιτισμός είναι το βασικό στοιχείο της ανθρώπινης υπόστασης. Διαφέρουμε από τα ζώα διότι δημιουργούμε έργα και τέχνη διότι εκφράζουμε την δημιουργική μας σκέψη και τον αναλογισμό μας για το σύμπαν, τη φύση και τον άνθρωπο ως ον. Είναι έκφραση πολιτισμού το να αναλογιζόμαστε και να φιλοσοφούμε.

Αλλά πολιτισμός δεν είναι μόνο η τέχνη, δεν είναι μόνο το θέατρο και η μουσική ούτε η αποκλειστική μεταξύ των εμβίων ικανότητά μας να φιλοσοφούμε.

Είναι όλα αυτά μαζί και οι χώροι ή τα μέσα που διαμορφώνονται για να μας επιτρέψουν να εκφράζουμε αυτή μας την ξεχωριστή δυνατότητα έξω και πάνω από τη ζωική μας υπόσταση.

Συχνά αυτή η γενικευμένη αντίληψη για τον πολιτισμό αγνοείται ή ξεχνιέται και έτσι περιοριζόμαστε στο να ονομάζουμε πολιτιστικές εκδηλώσεις μερικές μουσικές και θεατρικές παραστάσεις κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες, πριν και μετά την Αυγουστιάτικη σχόλη.

Έτσι ξεχνάμε ότι δεν μπορείς να μιλάς για πολιτισμό και να στήνεις την παράστασή σου στο δρόμο, σε ένα αντίσκηνο, σε μια αλάνα ή σε ένα ξερογήπεδο γεμάτο σκόνη.

Αυτός είναι πολιτισμός ανάγκης εάν δεν είναι πολιτισμός της συμφοράς...

Είχα μια τέτοια πρόσφατη εμπειρία με τις Καλοκαιρινές βραδιές Πολιτισμού του Δήμου Αμαρουσίου. Όταν διάβασα το πρόγραμμα που ετοίμασε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Κέντρου Τέχνης και Πολιτισμού του γειτονικού μας Δήμου, Γιάννης Μαρκόπουλος έμεινα έκπληκτος.

Ξεφύλλιζα το πρόγραμμα και δεν πίστευα στα μάτια μου πως επί τέλους τόσο υψηλή ποιότητα παραστάσεων θα φτάσουν δίπλα μας.

Έτρεξα με τη μικρή μου κόρη στην Λιλιπούπολη.

Οι μουσικοί διάλογοι ήταν υπέροχοι και η σκηνική παρουσία των έμπειρων ηθοποιών εξαιρετική παρά τις βαριές ενδυμασίες τους εν μέσω ζέστης.

Το περιβάλλον όμως δεν συνηγορούσε στον πολιτισμό.

Το πρόχειρο και μάλλον επικίνδυνο, κατασκευασμένο από σκαλωσιές οικοδομής, θεατράκι υπερπλήρες από κόσμο που γέμιζε και την πλατεία κόβοντας άχαρα τη θέα σε πολλούς, εφόσον η πλατεία είναι απόλυτα επίπεδη, σε έκανε να δυσανασχετείς από την πρώτη στιγμή.

Το κοινό, ίσως επειδή δεν βολευόταν, δεν ησύχασε ούτε στιγμή. Θυμάμαι ακόμα τον πατέρα που με τον γιο στους ώμους του πέρασε από μπροστά μου και εν μέσω παράστασης πέντε φορές!

Ντράπηκα, ντράπηκα στη κόρη μου που είχε τόσο ενδιαφέρον να δει και να ακούσει την ποιοτική παράσταση.

Ντράπηκα για τον πολιτισμό και την εκτίμηση στην τέχνη των παρισταμένων... Ντράπηκα για το πως εννοούν τον πολιτισμό οι διοργανωτές που διαμόρφωσαν τις συνθήκες της παράστασης...

Η κακιά εμπειρία δευτέρωσε, δεν επέγραψα στον εαυτό μου να τριτώσει, όταν έτρεξα να ακούσω τον Μεγάλο Νιόνιο, τον αγαπητό και συγκινητικό Διονύση Σαββόπουλο.

Ήμασταν εκεί από ενωρίς εγώ και η κόρη μου, αρκετά πριν τον χρόνο έναρξης της παράστασης που καθυστέρησε πάνω από μισή ώρα.

Ο κόσμος πραγματικά ανεξέλεγκτος.

Ορδές ανθρώπων κατέφθαναν πολύ μετά την επίσημη ώρα έναρξης.

Θέσεις δεν υπήρχαν ούτε για δείγμα αφού είχαν καταληφτεί πριν μισή και μια ώρα από την επίσημη έναρξη της εκδήλωσης.

Έφυγα διαμαρτυρόμενος έντονα για τις άθλιες συνθήκες, μέσα στις οποίες η τέχνη δεν θα μετουσιωνόταν σε πολιτισμό, στις δημοτικές υπαλλήλους που ενημέρωναν το κόσμο στην είσοδο.

Το θεατράκι του Δήμου Αμαρουσίου κάλυψε αναμφίβολα μια ανάγκη και την δίψα των απλών ανθρώπων να απολαύσουν την τέχνη χωρίς επιβάρυνση. Δεν θα αντικρούσω τη λογική του δωρεάν αλλά θα αντικρούσω τη λογική του ευτελούς δωρεάν που υποβιβάζει την τέχνη και για εκείνους που την εκτιμούν και δεν βρέθηκαν εκεί μόνο και μόνο επειδή ήταν τζάμπα.

Με στενοχώρησε ότι το τζάμπα στη χώρα μας τον 21ο αιώνα είναι ισότιμο του χαβαλέ και της μειωμένης αν όχι ανύπαρκτης ποιότητας.

Δεν υπονοώ ότι ο Νιόνιος έκανε σκόντο στη δική του ποιότητα. Όχι, αυτός είναι ακλόνητος και κάνει με πάθος αυτά που λεει η καλλιτεχνική του καρδιά... Μεγάλωσα μαζί του, με τα τραγούδια του, με τις ευαισθησίες που εκφράζουν και πίστευα ότι αυτή η ευχαρίστηση θα είχε πέραση και στο ακροατήριο του τζάμπα... Ξεγελάστηκα, απογοητεύτηκα και πικράθηκα.

Φεύγοντας πρόωρα από την εκδήλωση για να προφυλάξω από το άθλιο στριμωξίδι την κόρη μου, θυμήθηκα τις αντίστοιχες εμπειρίες παλαιότερα στον Λυκαβηττό, όταν ιδιωτικές εταιρείες έβαζαν τον διπλάσιο από τον επιτρεπόμενο κόσμο απλά για να κερδοσκοπήσουν και οι τότε Δήμαρχοι αγρόν αγόραζαν. Δεν στενοχωρέθηκα επομένως καθόλου για το κλείσιμο του Λυκαβηττού από τον τωρινό Δήμαρχο Αθηναίων για λόγους επικινδυνότητας της σκαλωσιάς, ιδιαίτερα όταν το ακροατήριο πάλλεται στους ρυθμούς της μουσικής. Ρωτήστε κάποιο μηχανικό τι σημαίνει αυτό για τις αντοχές του μετάλλου ή του τσιμέντου. Ποιος δεν θυμάται την τραγωδία σε γάμο στο Ισραήλ, όταν πάνω στο χορό το πάτωμα υποχώρησε στο από κάτω επίπεδο μαζί με τους άτυχους καλεσμένους.

Η Κηφισιά μας όμως αν και δεν υστερεί σε πληθυσμό έχει ακολουθήσει άλλο δρόμο.

Κάνει μικρές και ει δυνατόν επαναλαμβανόμενες παραστάσεις που επιτρέπουν σε όσους δεν χωρούν στους ομολογουμένως ανεπαρκείς χώρους που διαθέτει να έλθουν στην επόμενη ή στην μεθεπόμενη παράσταση.

Το σημείο όμως που μας αφορά, πέρα από το ότι η τέχνη από μόνη δεν παράγει πολιτισμό, είναι η ανεπάρκεια των χώρων για πολιτιστικές εκδηλώσεις για τους Κηφισιώτες.

Η αίθουσα πολιτιστικών εκδηλώσεων Βασίλης Γκατσόπουλος αν και διαμορφώθηκε από έναν κορυφαίο αρχιτέκτονα όπως ο Τομπάζης, είναι ελαττωματική τόσο που να δημιουργεί ερωτηματικά για το εἀν ο δημιουργός της είχε ξεμείνει από έμπνευση.

Ο έξω χώρος, επίσης ανεπαρκής, θυμίζει σχολικό θεατράκι επιπέδου Αναβρύτων όπου κάποτε, όταν λειτουργούσε αυτό το υπέροχο σχολείο, ανεβάζαμε την ετήσια θεατρική παράσταση του εξαταξίου Γυμνασίου Κηφισιάς

Στις γιορτές όμιλοι όπως ο εξαιρετικός των φίλων της Μουσικής αναγκάζονται να παρακαλέσουν την μόνιμη συνήγορο της επιστήμης και του πολιτισμού, την κυρία Γουλανδρή, να τους παραχωρεί την αίθουσα του Γαία, αλλά και εκεί τα πράγματα είναι στενόχωρα.

Έχει επομένως γίνει επιτακτική η ανάγκη να αποκτήσουμε ένα σοβαρό κέντρο πολιτισμού και να το διατηρήσουμε έτσι...

Χρειαζόμαστε το περιβάλλον όπου θα ανθήσει η τέχνη ώστε οι ερασιτεχνικές πρωτοβουλίες πολλών ακούραστων δημοτών μας να αγγίξουν τα όρια της επαγγελματικής αρτιότητας.

Χρειαζόμαστε ένα κέντρο πολιτισμού όπου το ακροατήριο θα αισθάνεται ότι ο πολιτισμός είναι πράγματι αποτέλεσμα της τέχνης και η τέχνη εκφράζει ακριβώς τον πολιτισμό μας.

Η Κηφισιά χρειαζόταν προ πολλού μια αίθουσα πολλαπλών εκδηλώσεων που θα μπορούσε να καλύψει ακόμα και ανάγκες λυρικού θεάτρου. Χρειαζόμαστε ένα σύγχρονο θέατρο που θα ικανοποιεί από ανάγκες θεατρικών παραστάσεων μέχρι μουσικές εκδηλώσεις, από κουαρτέτα μουσικής δωματίου μέχρι σύνολα μικρής συμφωνικής ορχήστρας.

Ασφαλώς θα είναι ένας μέσος όρος αλλά επαρκής και ασύγκριτα ποιοτικότερος και ποιο ευρύχωρος από τις υπάρχουσες αίθουσες.

Αναφέρομαι σε μια αίθουσα χιλίων θέσεων που θα αποτελεί με την λοιπή κτιριακή της υποδομή πραγματικό κόσμημα για την πόλη μας. Δεν νοείται βέβαια ένα τέτοιο κόσμημα να βρίσκεται παραπεταγμένο σε κάποια από τις συνοικίες και γειτονιές της πόλης. Μια πρόταση που δυστυχώς έτρεξε χωρίς να σημάνει την προσοχή των αρμοδίων θα ήταν να κτιστεί ακριβώς επάνω από το γκαράζ της πλατείας Κηφισιάς διότι ο χώρος και κεντρικός είναι, άρα προσβάσιμος από πεζούς, και μεγάλο χώρο στάθμευσης θα διαθέτει.

Ασφαλώς υπάρχουν και άλλοι χώροι λιγότερο προτιμητέοι διότι το κέντρο της Κηφισιάς δεν έχει ανοιχτούς χώρους μιας και κτίστηκε χωρίς προγραμματισμό, τυχαία σχεδόν σε μια περιοχή που ξαφνικά, με το άγγιγμα της μάγισσας της κατασκευαστικής κερδοσκοπίας γένηκε πόλη, πόλη όμως χωρίς υποδομές, πόλη βεβιασμένων συνθηκών...

Εκείνο που προέχει σε μια τέτοια προσπάθεια είναι να δημιουργηθεί η ομάδα που θα βάλει σαν στόχο ζωής την δημιουργία του Κέντρου Πολιτισμού της Κηφισιάς...

Πολλοί συνδημότες μας και δημοτικοί σύμβουλοι έχουν ενεργούς ρόλους στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου μας.

Ας συναντηθούν λοιπόν και ας ορίσουν μια επιτροπή έργου και όχι απραξίας όπως είθισται στον τόπο μας, και ας ξεκινήσουν ένα συστηματικό canvassing από σπίτι σε σπίτι και από ενεργό πολίτη σε ενεργό πολίτη ώστε να συγκεντρωθεί η μαγιά του κεφαλαίου για τις πρώτες ενέργειες, μελέτες και σχέδια για τυχόν απαλλοτριώσεις και εξαγορές.

Ο δήμος αναμένεται να είναι αρωγός στην προσπάθεια αυτή διότι πρόκειται για πανδημοτικό έργο απαλλαγμένο από κομματικές σκοπιμότητες και φατριαρχισμούς.

Ας μη ξεχνάμε ότι η ελίτ των ευκατάστατων Αθηναίων ζει στην πόλη μας και αυτό που ονόμασα προηγουμένως μαγιά θα μπορούσε πολύ σύντομα να συναγωνιστεί τη δωρεά του ιδρύματος Νιάρχου με την οποία οι δήμοι Καλλιθέας, Μοσχάτου και Φαλήρου θα γίνουν ένας λαμπερός πόλος πολιτισμού στα νότια προάστια.

Είναι επομένως καιρός να αφήσουμε τη σχόλη και να μπούμε σε πορεία δημιουργικότητας και πολιτισμού.