«Θα εμπνεόμασταν από την Ελλάδα», αλλά...

(Το ακόλουθο άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Κηφισιά την 26η Μαρτίου 2010)

Αυτό είπε ο Ζαν-Κριστόφ Καμπαντελίς, ο ελληνικής καταγωγής 58χρονος «αρχιτέκτονας» της προεκλογικής εκστρατείας του σοσιαλιστικού κόμματος της Γαλλίας.

Ο Ζαν-Κριστόφ Καμπαντελίς, τυχαίνει να κατάγεται από την Μυτιλήνη, είναι στενός συνεργάτης και κουμπάρος του επικεφαλής του ΔΝΤ, Ντομινίκ Στρος-Καν και μέλος της επιτροπής Εξωτερικής Πολιτικής της γαλλικής Εθνοσυνέλευσης.

Η ερώτηση που του τέθηκε ήταν τι θα έκαναν διαφορετικά οι Γάλλοι σοσιαλιστές αν κυβερνούσαν στη θέση του Σαρκοζί.

Η απάντηση δεν θα μπορούσε να είναι περισσότερο αφοπλιστική:

«Θα εμπνεόμασταν από το παράδειγμα της Ελλάδας! Θα κάναμε απογραφή για να προσδιοριστεί το ύψος του κολοσσιαίου ελλείμματος. Επίσης, θα βάζαμε τέλος στις φορολογικές αδικίες, διότι οι προνομιούχοι δεν φορολογούνται όσο θα έπρεπε, και θα αναζωογονούσαμε την ανάπτυξη μέσω μιας πολιτικής τόνωσης των μισθών».

Ακούγοντας έναν Ελληνογάλλο και Σοσιαλιστή ηγέτη να λεει ότι θα έκανα απογραφή φέρνει στο νου την αψυχολόγητη στάση του πρώην Πρωθυπουργού κυρίου Σημίτη, όταν επέμενε πριν μερικούς μήνες στη Βουλή ότι η κυβέρνηση της ΝΔ έκανε ένα μοιραίο λάθος με το να ζητήσει απογραφή μόλις ανέλαβε τα ινία της χώρας το 2004, βγάζοντας χωρίς λόγο τα άπλυτά μας στη φόρα διότι, αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μπούμε την περίοδο 2004 – 2006 σε κατάσταση επιτήρησης.

Πολύ πρόσφατα σε τηλεοπτικό ραντεβού επαναλήφτηκε το ίδιο σκεπτικό από τον κύριο Στουρνάρα, με το αφελές επιχείρημα ότι επρόκειτο για πολύ μικρή διαφορά, μόλις .02 πάνω από το 3% του ΑΕΠ, που επιβάλλει το Μάαστριχ.

Είχαμε δηλαδή το 2004, έλλειμμα μόλις 3.2% του ΑΕΠ και γιαυτό δεν χρειαζόταν η απογραφή... Μικρή η κλεψιά και συγχωρεμένος ο κλέφτης, φαίνεται να είναι η συλλογιστική αυτής της μερίδας πολιτικών και τεχνοκρατών.

Το ότι βέβαια η διαφορά δεν ήταν .2 αλλά πολύ μεγαλύτερη, γεγονός που δεν αποκάλυψε εκείνη η απογραφή, περνά απαρατήρητο και κανέναν δεν φαίνεται να ενοχλεί. Άλλωστε, η ήδη πολύ μεγαλύτερη διαφορά του πραγματικού ελλείμματος, κοντά στο 11% το 2001, μεταφέρθηκε χάριν στις δημιουργικές υπηρεσίες της Goldman Sachs στο μέλλον και έτσι ούτε ήξεραν ούτε γνώριζαν οι Έλληνες πολιτικοί. Τη συμφωνία με την αμερικανική Τράπεζα επενδυτικών υπηρεσιών την είχε κάνει άλλος... Ποιος άραγε;

Εκείνο που ενοχλεί ίσως περισσότερο από την αντίθεση μεταξύ της θέσης του σοσιαλιστή πολιτικού της Γαλλίας και εκείνης των Ελλήνων σοσιαλιστών είναι ότι οι Γάλλοι σοσιαλιστές διατηρούν τη λογική τους ενώ οι Έλληνες την έχουν παραδώσει σε κομματικές σκοπιμότητας.

Συνεχίζοντας ο κ. Καμπαντελίς, κάνει μια πρόταση που εκτός από εντελώς λογική φαίνεται και σωτήρια όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά για ολόκληρη την ενωμένη Ευρώπη.

«Να εξαγοράσει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων τμήμα του χρέους της Ελλάδος... συνεχίζει, και αν ήταν στο χέρι των Γάλλων Σοσιαλιστών, θα προωθούσαμε κατά προτεραιότητα τη δημιουργία ενός ταμείου, με κεφάλαια από τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρείες, το οποίο θα αναλάμβανε δράση σε τέτοιες περιπτώσεις».

Ο Ελληνογάλλος σοσιαλιστής με την αφοπλιστική καθαρότητα του λόγου, δεν είναι ο μόνος που προτρέπει σε μια τέτοια λύση.

Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Μισούρι Λ. Ρανταλ Ρέι, προτείνει κάτι αντίστοιχο εστιάζοντας στις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), λεει ο καθηγητής Ρέι,

«θα έπρεπε να αγοράσει το κρατικό χρέος όλων των κρατών-μελών της Ευρωζώνης για να καθησυχάσουν οι αγορές, ρίχνοντας τα spreads κινδύνου και μειώνοντας τα επιτόκια στις αποπληρωμές χρέους των κυβερνήσεων... Επίσης, θα έπρεπε να παράσχει ένα πακέτο δημοσιονομικής στήριξης έκτακτης ανάγκης ίσο με ένα τρισ. ευρώ που θα διανεμόταν μεταξύ όλων των κρατών-μελών της Ευρωζώνης σε κατά κεφαλήν βάση. Οι κυβερνήσεις από μόνες τους θα αποφάσιζαν τότε πώς θα δαπανούσαν τα ευρώ...»

«Όμως, αυτή η πράξη θα ήταν αναγκαίο να συνδυαστεί με δραματική αύξηση της δημοσιονομικής εξουσίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ώστε να παρέχει χρηματοδότηση που θα ισούται με το 10% ή το 15% του ΑΕΠ της Ε.Ε. αντί του ισχνού 1% που είναι σήμερα...»
«...Αυτό, συνεχίζει, θα βοηθούσε να δοθεί λύση στο κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης που είναι και η πραγματική αιτία της σημερινής δημοσιονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Η βάση της οργάνωσης του ευρώ σχεδιάστηκε λανθασμένα εξ αρχής. Η έμφαση ήταν στην καθιέρωση από την ΕΚΤ αυστηρής νομισματικής πολιτικής με μοναδικό στόχο την καταπολέμηση του πληθωρισμού. Αυτή, μια καθαρά νεοφιλελεύθερη στρατηγική, δεν αντισταθμίστηκε ποτέ από κάποια δημοσιονομική αρχή, αρμόδια για τη διατήρηση και την προώθηση μιας βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης που θα οδηγούσε σε εξασφάλιση της απασχόλησης. Τα κράτη - μέλη δεν μπορούν από μόνα τους να καλύψουν αυτό το κενό επειδή οι αγορές τιμωρούν για τα ελλείμματα - ακριβώς όπως κάνουν τώρα στην Ελλάδα...»

Ο καθηγητής Ρέι επομένως προτείνει ουσιαστική αναδιοργάνωση της Ε.Ε. στα πλαίσια μιας λογικής που σχετίζεται με την σημερινή πραγματικότητα και όχι με τις φιλελεύθερες εμμονές του παρελθόντος. Παράλληλα, η πρότασή του είναι υπέρ μιας αναπτυξιακής πολιτικής στον ιδιωτικό τομέα για την απορρόφηση της ανεργίας.

Σε καμία περίπτωση δεν αφήνει περιθώρια, ο καθηγητής Ρέι, για την αποχώρηση της Ελλάδας από την Ε.Ε., μια επιλογή που θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμα και σε πτώχευση, αντί σε σωτηρία.

«...Η αποχώρηση είναι η τελευταία λύση, λέει. Θα ήταν μια διαδικασία με μεγάλο κόστος από πολλές απόψεις. Εάν η Ελλάδα αποχωρούσε από την Ε.Ε., τότε θα δήλωνε αυτόματα αδυναμία αποπληρωμής του χρέους... Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα αυτό θα ήταν ιδιαίτερα επώδυνο λόγω της γιγάντωσης του χρέους σε πληθωρικές δραχμές και της ανελαστικότητας των αγορών στις Ελληνικές εξαγωγές. Μακροπρόθεσμα ίσως να αποτελούσε μια σωστή στρατηγική εάν δεν υπήρχε καμία ελπίδα για τροποποίηση των δημοσιονομικών ρυθμίσεων στην Ε.Ε.».

Οι προτάσεις του καθηγητή Ρέι, στηρίζονται και σε άλλες διαπιστώσεις που τονίζουν, για διαφορετικούς λόγους, και οι προάγγελοι της επερχόμενης καταστροφής όπως ο Καθηγητής του Harvard University, Martin Feldstein

Οι διαπιστώσεις του κ. Felstein εστιάζουν στο ανέφικτο είτε της σχεδιαζόμενης προσαρμογής, λόγω του πολύ μικρού χρονικού περιθωρίου για να εναρμονιστεί η χώρα στο επιτρεπτό όριο ελλείμματος του 3%, είτε στην τραχύτητα ενός προγράμματος λιτότητας που δεν φαίνεται να εξασφαλίζει με δυναμική αντίστοιχη της αύξησης των φορολογικών εσόδων, την οποιαδήποτε αναπτυξιακή προοπτική.

Εάν η προτεινόμενη δημοσιονομική πολιτική ήταν αναδιανεμητική με κυρίαρχο στοιχείο την γρήγορη ανάπτυξη, τότε τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι ποιο αισιόδοξα.

Ο καθηγητής Ρέι δεν μπαίνει στις λεπτομέρειες της αναδιανεμητικής λογικής με αναπτυξιακούς και όχι εξισωτικούς στόχους, που επιδιώκει η τρέχουσα κυβέρνηση αλλά τις υπονοεί μέσω της προτεινόμενης λύσης ενός πανευρωπαϊκού οργάνου όπως η ΕΚΤ που θα συγκεντρώνει και θα αναδιανέμει τα κεφάλαια εξομαλύνοντας τα άκρα και τις υπερβολές που φέρνει η έλλειψη δημοσιονομικού συγχρονισμού μεταξύ των χωρών μελών.

Η ΕΚΤ βέβαια δεν έχει αυτή τη δυνατότητα και η δοσμένη ανεξαρτησία της δεν επιτρέπει στα κράτη μέλη, ούτε καν στην Γερμανία, να της επιβάλουν τις απόψεις τους.

Ίσως γιαυτό τον λόγο ο κ. Καμπανελίς αναφέρεται σε προωθημένες ενέργειες της ΕΤΕ στα πλαίσια ενός νέου Μάαστριχ που από τη φύση του θα είναι ποιο δίκαιο και ισοκατανεμητικό ως προς τις επιδιώξεις του για τα κράτη μέλη.

Η αντιπληθωριστική εμμονή της ΚΤΕ φαίνεται να εξυπηρετεί περισσότερο τα συμφέροντα των πειθαρχημένων Γερμανών ενώ μια κεντρικά οριζόμενη αναδιανεμητική δημοσιονομική πολιτική από μία διευρυμένων ρόλων ΕΤΕ, θα προκαλούσε πανικό στους Γερμανούς πολύ χειρότερο εκείνου από την ενοποίηση με την Ανατολική Γερμανία.

Σε μια τέτοια προοπτική γίνεται απόλυτα κατανοητή η αντίδραση των Γερμανών που έχουν ήδη καταβάλει την μερίδα του λέοντος στα κοινοτικά πλαίσια στήριξης για την ενίσχυση των ασθενέστερων κρατών, έστω με μειωμένους πόρους.

Γίνεται ταυτόχρονα αντιληπτή η έλλειψη εμπιστοσύνης στις Ελληνικές υποσχέσεις όταν διαπίστωσαν ότι όταν δεν παραποιούσαμε τα στοιχεία με τα όποια τους ενημερώναμε, επαναπροσδιορίζαμε χαριστικά και καθόλου αναπτυξιακά τα αντικείμενα στα οποία κατευθύναμε τους πόρους είτε πλακοστρώνοντας πεζόδρομους στο πουθενά είτε φουσκώνοντας τις καταθέσεις των πονηρών προσοδούχων-επιχειρηματιών, στην Ελβετία.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον συσχέτισης δυνάμεων, επιδιώξεων και στόχων, προκαλεί περιέργεια η επιχειρηματολογία ότι η απομάκρυνση από την ΟΝΕ ή ακόμα και από την ΕΕ θα μας έκανε πάλι αφέντες στο κονάκι μας.

Αν αυτή η λογική είχε την ελάχιστη προοπτική να οδηγήσει σε ένα καλύτερο μέλλον τότε γιατί οι λαοί από την Λατινική Αμερική μέχρι την Νοτιοανατολική Ασία επιδιώκουν συσπειρώσεις, από ειδικά εμπορικά καθεστώτα μέχρι και νομισματικές ενώσεις;

Ποιο είναι το στοιχείο που διαθέτει η χώρα μας ώστε να διαφοροποιείται π.χ. από την Τουρκία που συνεχίζει να θέλει την ενοποίηση ως ισότιμο μέλος της ΕΕ παρά τις τεράστιες πολιτισμικές της διαφορές;

Πως θα αισθανόμαστε εμείς σε ένα περιβάλλον όπου οι γείτονες μας θα έχουν γίνει όλοι μέλη της μεγάλης κοινότητας ενώ εμείς θα επιμένουμε στα αγαθά της επιπόλαιης και ευφάνταστης ανεξαρτησίας μας;

Η γραφικότητα, η αφέλεια και ο ρομαντισμός τέτοιων προτάσεων δεν αντέχει βέβαια σε καμία ουσιαστική επιχειρηματολογία.

Θα μπορούσαμε επομένως να καταλήξουμε στο ότι οι επιλογές μας μεταξύ των Μονεταριστικών και Κευνσιανικών θέσεων δεν θα είναι εύκολες αλλά η δυσκολία αυτών των επιλογών είναι σίγουρο πως δεν θα μας αναγκάσει να οδηγηθούμε στους αγρούς για να μαζέψουμε ανέμελα παπαρούνες...

Όντας μέσα στον πυρήνα της ΕΕ, την ΟΝΕ, μπορούμε αντίθετα να κτίσουμε συμμαχίες και να παλέψουμε για μια ουσιαστικότερη Ευρώπη που θα στενοχωρήσει μεν τους Γερμανούς αλλά θα τους δώσει ταυτόχρονα και μεγαλύτερη προοπτική στα δικά τους πλάνα για ευημερία μέσα από μια δυναμικότερη και οπωσδήποτε ποιο ισοκατανεμιτική Ευρωπαϊκή δημοσιονομική πολιτική.