Ευχαριστούμε Ρουμπίνι, Thank you Darling*… αλλά μπορούμε και χωρίς εσάς.

(Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Κηφισιά την 5η Φεβρουαρίου 2010)

Μια από τις ευκολότερες μεθόδους ανέλιξης και επαγγελματικής επιτυχίας είναι το να ακολουθείς το ρεύμα και να βρίσκεσαι πάντα εκεί που εστιάζουν τα βλέμματα του κόσμου.

Όπως και να έχει, ακόμα και αν είσαι ασήμαντος, θα σε δουν και θα σε ξαναδούν και έτσι κάτι θα τους μείνει από την παρουσία σου. Τώρα αν είσαι και κάπως ευφυής ώστε να χειριστείς επ’ωφελεία σου αυτή τη δημοσιότητα, τότε το μνημονικό των άλλων γίνεται πραγματικό αδαμαντωρυχείο.

Το βλέπουμε καθημερινά στην πολιτική αλλά και στην προσωπική ζωή ανθρώπων που ζουν χάρη και μόνο στα “φώτα της ράμπας” που κάποτε συγκέντρωσαν και αξιοποίησαν ώστε να βρίσκονται πλέον ψηλά στη δημοσιότητα χωρίς να καταβάλουν νέα προσπάθεια.
Ο καθηγητής του πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης στα οικονομικά, Nouriel Roubini, έγινε πασίγνωστος με το να προβλέψει αυτό που είχε ήδη προβλεφτεί, την φούσκα της στεγαστικής πίστης.

Χιλιάδες επιστήμονες της στατιστικής σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα παρακολουθούσαν καθημερινά τις τάσεις υπερβολής των Αμερικανικών στεγαστικών δανείων όταν ένα μεγάλο ποσοστό ανέργων νεοιδιοκτητών ζούσαν από τον δανεισμό που προέκυπτε από την τεχνητή υπεραξία των ακινήτων τους. Ο τρόμος είχε ήδη αλλοιώσει τα χαρακτηριστικά πολλών συνετών τραπεζιτών που έβλεπαν τον χάρτινο πύργο τους οσονούπω να γκρεμίζεται αλλά οι κυβερνητικά ελεγχόμενες κτηματικές τράπεζες Φρέντυ Μακ και Φάννυ Μέη επέμεναν με αποφάσεις του Κογκρέσου στα θαλασσοδάνεια δίχως εγγυήσεις. Τα δάνεια αυτά πακέταραν σαν ενεργητικό και τα διέθεταν μέσω των επενδυτικών τραπεζών ως σύνθετα ή δομημένα (= υψηλού ρίσκου = τοξικά) ομόλογα που δεν ήταν καθόλου ομόλογα.

Τι λαϊκισμός αλήθεια από μια ελευθεριακή και καθόλου νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση υπό την «λαμπρή» προεδρία του Μπους του νεώτερου.

Αυτό προέβλεψε ο καθηγητής Nouriel Ρουμπίνι. Μπράβο του! Ικανός για τον μισθό του!

Όμως, η ταπεινή μας χώρα δεν είναι παρά το δείγμα άσκησης πολιτικής που επέλεξαν οι υπερφίαλοι διεθνείς κερδοσκόποι, εκμεταλλευόμενοι την δημοσιότητα των προβλέψεων του λαμπρού καθηγητή, για να συνεχίσουν το βίαιο παιχνίδι τους. Εκείνοι που επέβαλαν την εγκυρότητά τους στα παραπροϊόντα της απληστίας, μόλις πριν από δυο χρόνια, σήμερα μας αναγκάζουν να δεχόμαστε με ευπείθεια τις καθημερινές προβλέψεις τους για το τι θα συμβεί στη χώρα μας αν αδιαφορήσουμε στις προτεινόμενες από την ΕΕ λύσεις που τελευταία, ίσως και λόγω των απόκρεω, ακολουθούν τις ενδυματολογικές προτιμήσεις των ιθυνόντων του ΔΝΤ.

Τι Γιάννης τι Γιαννάκης στην προκειμένη περίπτωση. Άλλωστε το ποιος ακριβώς θα μας παραλάβει, θα κριθεί στη μάχη των λεόντων, πάνω από το ψυχορραγούν σώμα μας. Ευτυχώς που θηριοδομούν δίπλα από το οσονούπω κουφάρι μας γιατί έτσι μας δίνουν ελπίδες και κανείς ποτέ δεν μπορεί να αποκλείσει το θαύμα από ένα λαό του οποίου πληγώθηκε ο εγωισμός και συσπειρώθηκε για να αντιμετωπίσει την όποια κρίση.

Περιέργως τώρα ή μάλλον λίαν προσφάτως ανακάλυψαν ότι η μικρή Ελλάδα είχε γίνει οπαδός της δημιουργικής Λογιστικής, παρά το ότι σε αυτό το αντικείμενο μέναμε επί δεκαετίες μετεξεταστέοι και ασφαλώς μακράν από χρήσεις ιδιοφυών τεχνικών ενσωματωμένων στα δήθεν αυστηρά διεθνή λογιστικά πρότυπα που έμαθαν να αντιγράφουν τα λογιστήρια των κρατών, μιμούμενα πρακτικές ιδιωτικών επιχειρήσεων.

Όταν κατέρρευσε η ΕΝΡΟΝ στις ΗΠΑ, η Αμερικανική Κυβέρνηση αποφάσισε να επιβάλει αυστηροποίηση των μεθόδων ελέγχου αποκρυπτόμενων στοιχείων του παθητικού στους ισολογισμούς των εταιρειών ώστε να ξέρει ο κάθε μέτοχος αν είχε απομείνει κάποιο απολειφάδι από τους επενδυμένους κόπους του.

Όμως αντί για αυστηροποίηση είχαμε ελευθεροποίηση με την επιβολή κάθε μορφής ελευθεριότητας στα πλαίσια μιας λογικής πλήρους αυτορύθμισης της οικονομικής δραστηριότητας και όλα αυτά για να χρηματοδοτηθούν οι εξωφρενικές οικονομικές δαπάνες των ΗΠΑ στις Ασιατικές εκστρατείες τους. Με ξένα κόλλυβα δηλαδή έστελναν τις στρατιές τους στο ΙΡΑΚ και στο Αφγανιστάν. Με ευρωπαϊκό χρήμα και μεταξύ αυτών από τα δικά μας στερήματα, εκείνα των αγροτών της Θεσσαλίας που επενδύθηκαν στα δομημένα ομόλογα της Lehman Brothers ή ακόμα χειρότερα των αποθεματικών των ασφαλιστικών μας ταμείων, πλήρωναν τις μηχανές του ολέθρου και τους χειριστές τους οι Αμερικανοί στις εμπόλεμες ζώνες.

Όμως όσο διαρκούσε το όνειρο εμείς οι ευρωπαίοι, πλούσιοι και φτωχοί μαζί με μερικά εκατομμύρια ταλαίπωρων Αμερικανών μικροϊδιοκτητών, είχαμε πιστεύσει ότι υπάρχουν πραγματικές κότες που κάνουν χρυσά αυγά.

Τα χρέη των θυμάτων είχαν ήδη γίνει τεράστια για να υπάρχει ελπίδα... Τα πρόσωπα των τραπεζικών είχαν καταντήσει μάσκες φρίκης αρχαίας Αισχυλικής τραγωδίας ενώ οι κυβερνητικοί εντολείς και οι συνοδοιπορούντες κερδοσκόποι κοιμόντουσαν μόνο με τη βοήθεια ισχυρών υπνωτικών.

Στην Ελλάδα μας όμως συνεχίζαμε τις δημιουργικές μικροαπάτες μέχρις ότου ήλθαν τα μαντάτα από το Αμέρικα...

Η δημιουργικότητα των αριθμών μας είχε αφήσει στην παραζάλη μιας τεχνητής ευμάρειας και εικονικής ανάπτυξης στηριζόμενης κύρια στην αντιπαραγωγική παλιά μας τέχνη της οικοδομικής.

Η αλήθεια είναι ότι αυτή την τέχνη την ξέρουμε καλά ενώ είναι ανακριβές ότι είναι αντιπαραγωγική. Όμως δεν προσφέρει παρά ξαφνιάσματα ανάπτυξης διότι δεν παράγει εισαγωγική προοπτική. Έτσι κάθε φορά που ξεκινά μοιάζει με τη φωτιά που φουντώνει για να καταλαγιάσει σύντομα όταν παύει η τροφοδοσία από την καύσιμη ύλη της πίστωσης, με το κρύο να επανέρχεται δριμύτερο.

Όμως αυτή τη φορά καταλάβαμε, χωρίς τις προειδοποιήσεις του καθηγητή Ρουμπίνι, ότι τα πράγματα δεν προσφέρομαι για δημιουργική... Μας ανακάλυψαν την ώρα που κλέβαμε την αποθήκη και τα μέτρα θα είναι πλέον δρακόντια. Η λύση όμως θα δοθεί εκ των ένδον και θα επιτύχει μόνο εάν καταλαγιάσει το φαινόμενο της σύγκρουσης μεταξύ κοινωνικών ομάδων, που ανταγωνίζονται η μια την άλλη, όπως των αγροτών με τους εμπόρους και των εφοριακών ή τελωνειακών με ολόκληρο τον πληθυσμό.

Βρισκόμαστε σε μια εποχή που οι φωνές δεν πιάνουν και το κλάμα δεν συγκινεί. Τα παιδιά για να διασκεδάσουν θα πρέπει να αντιληφτούν ότι οι γονείς τους δεν θέλουν να τα τιμωρήσουν αλλά να τους δείξουν έμπρακτα ότι σε μια οικογένεια υπάρχουν κανόνες που πρέπει να τηρούνται. Το ίδιο και στο κράτος.

Η δέσμη μέτρων που εγκρίθηκε από την Επιτροπή των Βρυξελών είναι για πρώτη φορά πολύ σκληρή και απαιτεί από όλους να φτωχύνουμε διαμορφώνοντας όμως ελπίδες για το μέλλον. Πρακτικά πρόκειται για την επιβολή ανάστροφου πληθωρισμού. Στα πλαίσια των κανόνων που έχουν υιοθετηθεί στην ΟΝΕ δεν υπάρχουν μέτρα αυτονόμησης από το Ευρώ ώστε να επιτευχθεί η εκπτώχευση του πληθυσμού μέσω του εισαγόμενου λόγω υποτίμησης πληθωρισμού.

Προτείνεται επομένως επιτακτικά η επιβολή μείωσης των μισθών και γενικότερα των εισοδημάτων που έχει το ίδιο αποτέλεσμα αν και φαίνεται απεχθέστερη ως μέθοδος. Στην πραγματικότητα είναι πολύ καλλίτερη διότι ενώ με τον εισαγόμενο πληθωρισμό τα βάρη του εξωτερικού χρέους γιγαντώνονται, στην περίπτωση μείωσης της αγοραστικής δύναμης αυξάνουν αναλογικά πολύ λιγότερο ενώ περισσεύουν έσοδα για την ταχύτερη αποπληρωμή τους και την συντομότερη μεταστροφή της οικονομίας σε παραγωγικές πλέον διαδικασίες και επενδύσεις

Ο Ρουμπίνι έτρεξε βέβαια να συμπληρώσει ότι οι φόροι ως εναλλακτική λύση είναι μη επιθυμητό μέσο αντιμετώπισης της κρίσης διότι δεν υπάρχουν αξιόπιστοι μηχανισμοί για να επιτευχθούν σύντομα οι αναγκαίες φορολογικές αυξήσεις. Θα προσέθετα εδώ ότι δεν είναι οι μηχανισμοί που λείπουν αλλά η έμφυτη τάση του κάθε φορολογουμένου σε τυχόν υπερβολική φορολόγηση να πληρώσει ακόμα λιγότερους φόρους από εκείνους που πλήρωνε.

Η επιβολή υψηλής φορολόγησης εκτός από το ότι είναι δύσκολα επιτεύξιμη, είναι και εξαιρετικά αντιπαραγωγική ενώ διαστρέφει αλλοιώνοντας κάθε στοιχείο ανταγωνιστικότητας με τους Ευρωπαίους εταίρους, ακόμα και εκείνους εκτός της ΟΝΕ.

Η ακριβής βέβαια εικόνα από την αποτελεσματικότητα του κάθε μέτρου όπως η αύξηση των φόρων ή η μείωση των εισοδημάτων των εργαζόμενων στον δημόσιο τομέα, απαιτεί κατάλληλα και λεπτομερή οικονομετρικά μοντέλα μέσω των οποίων θα καθορίζονται οι επιπτώσεις εφαρμογής τους με επάρκεια.

Εκείνο που λησμόνησε να πει ο Ρουμπίνι είναι ότι με την μείωση των εισοδημάτων θα έχουμε αρνητικό ΑΕΠ κινδυνεύοντας να μπούμε στην τροχιά ενός καθοδικού σπιράλ ίδια αδιέξοδου με τον εισαγόμενο πληθωρισμό εκτός εάν παίξουμε το στοίχημα της ανάπτυξης.

Αλλά με τι και ποια ξένα κόλλυβα; Με τι επενδύσεις από ποια ρευστότητα θα αναπτυχθούμε;

Εδώ ακριβώς κρύβεται το μυστικό. Εδώ είναι που ακόμα και τα Νόμπελ της οικονομίας φαντάζουν περιορισμένα και μηχανικά ενώ ο κοινός νους μπορεί να θριαμβεύσει.

Όταν μειώνεται το κόστος λειτουργίας του κράτους έκτος του ότι το μέτρο φέρνει έναν ολόκληρο λαό προ των ευθυνών του σε ελάχιστο χρόνο, διαμορφώνονται εναλλακτικές ευκαιρίες και προοπτικές. Η ενηλικίωση σε αυτή την περίπτωση είναι όπως του νεαρού που χάνει τους γονείς του και πέφτει στην βιοπάλη για να επιβιώσει ή του άκαπνου φαντάρου που αντιμετωπίζει ξαφνικά την τραγωδία και τις προοπτικές επιβίωσης από μια μάχη.

Τα άτομα ενηλικιώνονται έτσι χωρίς να περάσουν από τη διαδικασία της εφηβείας και αυτό ακριβώς πρόκειται να συμβεί και σε μας τους νεοέλληνες.

Ήλθε η στιγμή και η ευκαιρία να πάρουμε τις τύχες στα χέρια μας και να διαμορφώσουμε εμείς τις προοπτικές μας.

Ήλθε η στιγμή να παύσουμε να σπέρνουμε υδροβόρα βαμπάκια σε ξερικά χωράφια και άχρηστα καπνά για μια κοινωνία που ανεξαρτοποιείται από το κάπνισμα.

Ήλθε η στιγμή να παύσουμε να παράγουμε λάδι που το εμφιαλώνουν οι γείτονές μας πωλώντας το σε τετραπλάσιες τιμές ενώ λόγω μίξης παραμένει πολύ κατώτερης ποιότητας.

Ήλθε η στιγμή να παύσουμε να δημιουργούμε προσκόμματα σε κάθε καινοτόμα ή αναπτυξιακή ιδέα χάριν αντικρουόμενων συμφερόντων και να παύσουμε να θεσμοθετούμε κανόνες που υψώνονται ως ανυπέρβλητα τοιχία σε κάθε πρωτοβουλία που θα διαμόρφωνε νέες ελπίδες προόδου. Οι περισσότερες άδειες π.χ. για τις ανεμογεννήτριες έχουν κολλήσει σε προσφυγές αλλότριων και φθονερών συμφερόντων, συχνά στα πλαίσια ενός φτηνού πολιτικαντισμού, στα ελληνικά δικαστήρια που δέχονται ανεπιφύλακτα την κάθε ανοησιολογία ή και αλογία του προσφεύγοντος χάριν μιας κακώς εννοούμενης διασφάλισης των δημοκρατικών μας ελευθεριών που δεν αποτελούν παρά συγκάλυψη των εγωπαθών ελευθεριοτήτων που καλλιεργήσαμε ως μια κακομαθημένη και μη ανταγωνιστική κοινωνία.

Οι θεσμοί παραγίνανε αναποτελεσματικοί στη μικρή μας χώρα και οι θεσμοθετούντες παραγίνανε σχολαστικοί.

Ήλθε όμως ο καιρός της ξαφνικής αλλά συνειδησιακά ώριμης προσαρμογής...

Όταν οι αγρότες αντιληφτούν ότι δεν υπάρχει μια θα γυρίσουν στα σπίτια τους εγκαταλείποντας το διάλειμμα της λιπαρής κρεατοφαγίας στα μπλόκα των εθνικών οδών. Ίσως αυτή η επιστροφή να συνοδευτεί με την εκποίηση κάποιων περιουσιακών τους στοιχείων όπως εκείνου του πανάκριβου Τρακτέρ της Lamborgini, που δεν έχει λόγους ύπαρξης στους μικρούς Ελληνικούς κλήρους.

Ίσως τότε και οι δικαστές να αντιληφτούν ότι και οι δικές τους σχετικά πρόσφατες μισθολογικές απαιτήσεις, κόντρα σε κάθε λογική, προκαλούν ανεπανόρθωτα το δημόσιο αίσθημα αλλά και τον σεβασμό στην Ελληνική δικαιοσύνη.

Ίσως τότε να μπορέσουμε να πούμε με θάρρος και παρρησία στους κερδοσκόπους, με τις σφραγίδες αξιοσύνης των ξένων πανεπιστημίων, ότι τους πήραμε μυρωδιά όπως ακριβώς μας πήρανε οι εταίροι να κλέβουμε την αποθήκη και επομένως τα οφέλη τους από τις δήθεν προβλέψεις έχουν ημερομηνία λήξης.


Darling*: Υπουργός οικονομικών της Μεγάλης Βρετανίας με κακεντρεχείς ανακοινώσεις εις βάρος της ελληνικής προοπτικής ή της βοήθειας από τις χώρες της ΕΕ.