Ο Θησαυρός του Γιαπωνέζου και η ευκαιρία που χάθηκε...

(Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΚΗΦΙΣΙΑ στις 19 Ιουνίου 2009)

Πολλοί θα θυμούνται την κορυφαία φράση της αλήστου μνήμης Μαλβίνας Κάραλη που σε τέσσερις λέξεις συνόψιζε τα αίτια των χαμένων ευκαιριών του λαού μας...

Όποτε πέφτουμε στα δύσκολα θυμόμαστε την Μαλβίνα διότι πως να ξεχάσουμε τον φταίχτη, την ατυχία μας δηλαδή. Η ατυχία μας φταίει για όλα, για το οτι οι ξένοι δεν μας καταλαβαίνουν, για το οτι η οικονομική ένδεια έρχεται σε στιγμές που δεν την περιμένουμε, ακόμα και για το οτι ο Γιαπωνέζος ξεκίνησε από λάθος χώρα με τις βαλίτσες του τίγκα στα Ομόλογα του Αμερικανικού Δημόσιου και στα περίφημα Ομόλογα Κένεντι, αξίας 96 δισεκατομμυρίων Ευρώ.

Το ποσό είναι ασύλληπτο, μεγαλύτερο απο το ένα τρίτο του δημόσιου χρέους της χώρας και βάσει των διεθνών συνθηκών περί ξεπλύματος του βρώμικου χρήματος, το πρόστιμο που θα μας αναλογούσε ως κρατικό έσοδο θα ήταν περίπου 38 δις. Ευρώ (περισσότερο απο ενάμιση ΕΣΠΑ). Έτσι, με μια σύλληψη, χωρίς κόπο, χωρίς γραφειοκρατία χάριν της τύχης που θα μας χτυπούσε την πόρτα..., θα βγάζαμε γλώσσα όχι μόνο στους λοιπούς Ευρωπαίους αλλά και στις πλουσιότερες χώρες της γής αφού αυτές είναι οι περισσότερο χρεωμένες με την ανατριχιαστική πρόβλεψη ότι το 78% του ΑΕΠ του 2007 θα γιγαντωθεί στο 114% του ΑΕΠ το 2014. Οι κυβερνήσεις δηλαδή των 10 πλουσιότερων χωρών του κόσμου θα χρωστάνε το 2014, 50.000 δολάρια για καθέναν από τους πολίτες τους.

Για σκεφτείτε ποιά και πόσα δημόσια έργα θα χρηματοδοτοτούσε μέχρι το 2014 το υπουργείο ανάπτυξης αφού τα εντυπωσιακά 3.34 δις. Ευρω που διέθεσε ο Σουφλιάς (βλέπε Τσακανίκας και Βασιλειάδης -- ΙΟΒΕ) σε χρόνο ομολογουμένως ρεκόρ για να αντιστρέψει το δυσμενές οικονομικό κλίμα απο την ιδιωτική επενδυτική άπνοια, δεν θα ήταν παρά ένα φτωχικό 10% των ξανοιγόμενων δυνατοτήτων...

Όμως είμαστε άτυχοι και αν είχα να διαλέξω σε ποιόν θα έδινα το βραβείο για την προβλεψιμότητα των μακροοικονομικών μεγεθών θα το αφιέρωνα στην Μνήμα της Μαλβίνας παρά στην υπερφίαλη παραδοξότητα του κυρίου Ρουμπίνι που μας τα έλεγε, λέει απο το 2006 αλλά ο ίδιος δεν τα εφάρμοζε στις προσωπικές του επενδύσεις, προσπαθώντας τώρα να ρεφάρει απο την δική του κακοδαιμονία με το να κινείται σε κασέ 100.000 - 200.000 Ευρω για κάθε του διάλεξη.

Ασφαλώς, στο πρόσφατο συνέδριο των Οικονομικών Διευθυντών που κάθε χρόνο οργανώνει η KPMG, δεν παρέλειψε να πει και το σοφότατο οτι δεν έχουμε άλλη επιλογή απο το δημοσιονομικό σιγύρισμα...

Τα άλλα, τα δημοσιονομικά τεχνάσματα των ελεύθερων σκοπευτών εκτός της ευρωζώνης δεν σας ανήκουν πλέον είπε. Ξέχασε βέβαια να θυμίσει οτι όταν δεν έχεις την δυνατότητα να αυξήσεις με υποτίμηση τον πληθωρισμό μειώνεις τους μισθούς... αλλά δεν ήθελε φαίνεται να αποκτήσει εχθρούς στις τάξεις των Ελλήνων μισθωτών... Ποιός άλλωστε θα πληρώσει για την επόμενη διάλεξή του στη χώρα μας αν χάσει την μέχρι τώρα αδιαπραγμάτευτη δημοφιλία του;

Κτυπημένοι λοιπόν απο την ατυχία του Γιαπωνέζου και την έλλειψη φαντασίας στις προτάσεις Ρουμπίνι, αναρωτήθηκα αν την σοφή λύση θα έδινε ο συντηρητικότερος πρώην οικονομικός σύμβουλος του Ρέιγκαν και πρόσφατα του Ομπάμα, Δρ Μάρτιν Φελστάιν. Και αυτός όμως ξεκίνησε απο το δημοσιοοικονομικό σιγύρισμα...

Βρε τι πάθαμε, σκέφτηκα, σε χρυσωμένους οικονομικούς συμβούλους ανατρέξαμε και σε νοικοκυρές καταλήξαμε... Δηλαδή αν διαθέταμε όλοι από ένα πτυχιάκι οικοκυρικών, θα είχαμε λύσει το οικονομικο πρόβλημα της χώρας και μάλιστα επάξια και σύμφωνα με ότι ποιο ευφυές έχει να προτείνει σήμερα η Οικονομική επιστήμη;

Άρα σκέφτηκα, όταν δεν μας κάθεται η τύχη πιάνουμε τα οικιακά και όπως οι νοικοκυρές της μεταπολεμικής περιόδου συμπληρώνουμε με σύνεση τις αράδες στο μπλοκάκι των αγορών.

Παει το τελευταίο μοντέλο εκείνης της Αλφα Ρομέο αλλά και εκείνη η χρυσοπράσινη τσαντούλα στην βιτρίνα των Luis Vuitton που τόσο καιρό λιμπιζόμαστε...

Οι τύχες τους τώρα είναι ξεκάθαρα, έξω απο τη λίστα μας...

Λέτε να σώσουμε έτσι την κατάσταση; Λέτε να σφίξουμε το ζωνάρι και μόλις ακουστεί εκείνος ο αποκρουστικός ήχος, όταν κτυπάς κόκαλο, να πούμε εδώ είμαστε, κουραστήκαμε αλλά φτάσαμε.

Θα ήταν απλό αλλά δυστυχώς τα ζωνάρια είναι κάπως ντεμοντέ στην εποχή μας και τα σφιξίματα δεν τα συνιστά η σύγχρονη ψυχιατρική που έγινε τελικά μέρος της καθημερινότητάς και στον τόπο μας... Ας όψεται ο Υάλομ για αυτή τη δημοφιλία.

Επιπλέον, δεν είναι μόνο η κακή διάθεση που δημιουργεί η απότομη συνειδητοποίηση της επικείμενης φτώχιας αλλά και όλες εκείνες οι παράπλευρες απώλειες μιας πεσμένης ψυχολογίας.

Να τα φάρμακα, να τα ηρεμιστικά, να οι αυξημένες επισκέψεις στον ψυχίατρο, θα ξεκινήσουμε να πάμε για καλό και να μας βγει σε κακό... σε πολυ κακό μάλιστα...

Συχνά, τέτοιες στιγμές θυμάμαι τα αμίμητα διδάγματα του Καζαντζάκη μέσα απο τις εμπειρίες ζωής ενός γνήσιου υποτίθεται Κρητικού όπως ο Ζορμπάς.

«Νάσαι καλά αφεντικό και αν δεν τα πήγαμε καλά με το ορυχείο δεν πειράζει, θα χορέψουμε και θα δεις πόσο όμορφα βλέπεις τη ζωή μέσα απο τον χορό...»

Και χόρευε ο Αλαν Μπεϊτς, στην ομώνυμη ταινία, αφήνοντας πίσω του το συντηρητισμό του Εγγλέζου που, όπως σε κάθε καλή νοικοκυρά, επέβαλε το «μπλοκάκι» γεμάτο με προσθέσεις και αφαιρέσεις.

Δεν πλούτισε απο την αποτυχημένη επένδυσή του στο ορυχείο ο Εγγλέζος αλλά έφυγε για τη χώρα του πλουσιότερος εσωτερικά, έχοντας αντικρίσει ένα διαφορετικό τρόπο ζωής που αντλεί απο την ανθρώπινη επικοινωνία και σαρκάζει την ψευδεπίγραφη χαρά του καταναλωτισμού.

Ναι αλλα εν τω μεταξύ, πως θα γίνει να κατεβάσουμε ταχύτητα τόσο απότομα, πως θα αλλάξουμε συνήθειες 30 χρόνων, πως θα ξεχάσουμε το όνειρο εκείνης της κατακόκκινης Αλφα Ρομέο, πως θα σιγάσουμε την παρόρμηση για το χρυσωμένο τσαντάκι των Luis Vuitton;

Δύσκολα πράγματα, και ευτυχώς που το κατάλαβε ο Δρ Φελστάϊν αφού τόνισε... «...Μην το παρακάνετε, νοικοκυρευτείτε χωρίς αυξήσεις φόρων που είναι ήδη απο τους υψηλότερους στον κόσμο...» (όσοι διάβασαν το προηγούμενο άρθρο θα είδαν ότι συναγωνιζόμαστε την Γερμανία στους φόρους ενώ ξεπερνάμε κατά πολύ και την Ιαπωνία σε ποσοστό του ΑΕΠ)

Για να είμαι ειλικρινής, πάντα έβλεπα την τεράστια σημασία που έχει μια καλή κινηματογραφική ταινία στον ψυχισμό ενός ξένου που αν δεν καταφέρει να έλθει σαν τουρίστας θα μας σιγοντάρει τουλάχιστον απο μακριά γνωρίζοντας απο που κρατάει η σκούφια των αντιλήψεών μας για την οικονομία. «...Οχι φόροι, επανέλαβε αυστηρά ο Δρ Φελστάϊν και ασφαλώς νοικοκύρεμα..., μη ξεχνώντας να προσθέσει, έχοντας πάρει τα μηνύματα του Ζορμπά, μην κάνετε τίποτα το δραματικό, μείνετε με το έλλειμμα που έχετε και σκεφτείτε νηφάλια ποια θα είναι τα καταλληλότερα μέτρα για το αύριο... Αυτά να επιλέξετε...» χωρίς λεξοτανίλ και χωρίς άγχη συμπληρώνω εγώ και σίγουρα η μέριμνα του Θεού για τους Ελληνες, που δεν είναι παρά μια μπουκιά παρά πάνω στον Μέγα Δείπνο των λαών, θα έλθει αρωγός.

Ισως αυτή η μπουκιά στον Δείπνο των Ευρωπαίων, το 2% του Ελληνικού ΑΕΠ σε αυτό της ευρωζώνης, να καθοδήγησε και τον Πρωθυπουργό Σημίτη στο να μας βάλει στην ΟΝΕ. Ποιος θα αντιδρούσε σε ένα φτωχικό 2%; Kαι στραβά να παει, θα σκεφτόταν, “χάθηκε η φοράδα στο αλώνι…”

Τελικά, αναλογιζόμενος όλα αυτά αναρωτήθηκα για ποιο λόγο κάνουμε τόση φασαρία;

Για ποιο λόγο έχει επικρατήσει τόσος φόβος για την οικονομική μας κακοτυχία, λες και όταν βγαίνουμε απο το καζίνο Λουτρακίου είμαστε δακρύβρεκτοι και με καταμουσκεμένο το Καλαματιανό μας μαντίλι.

Όσο και αν παίδευα τις σκέψεις μέσα στο μυαλό μου, το μόνο που κατάφερα ήταν να καταλήξω στο ότι εκείνο που μας λείπει πραγματικά είναι η ελπἰδα και αυτό είναι ακριβώς το πρόβλημά μας.

Δεν είναι το οτι αύριο μπορεί να μην έχουμε συντάξεις, αφού θα έχουμε προσαρμοστεί μέχρι τότε στην ήπια λογική των προτάσεων Φελστάιν και θα ζούμε με λιγότερα, ούτε είναι ότι δεν θα θέλουμε εξοχικά των 300 μ2 για χρήση δέκα πέντε ημερών ενώ τις υπόλοιπες θα σαπίζουν έρημα, αλλά το οτι δεν έχουμε ποιά την αισιοδοξία των παλιών καλών ημερών, όταν με ένα γλειφιτζούρι τα παιδιά ήταν χαρούμενα.

Θυμάμαι τη χαρά που ένιωσα μικρό παιδί, όταν μου αγόρασαν οι γονείς μου, ένα τόπι φτιαγμένο απο κόκκινη ζελατίνα και κρεμασμένο από ένα ελαστικό σπάγκο...

Σήμερα τα παιδιά μας θἐλουνε απο φορητό PSP και πάνω ενώ πριν προλάβει να ανθίσει το μούσι στα πρόσωπα των αγοριών, εκείνα σχεδιάζουν τις βόλτες με το κόκκινο GT που θα τους αγοράσει για αποκλειστική χρήση ο μπαμπάς. Δεν έχει σημασία αν δεν τους το υποσχέθηκε... Θα τους το υποσχεθεί διότι έτσι αποφάσισαν εκείνα...

Η ευκαιρία επομένως ίσως να είναι ακόμα εδώ, σε μια διαφοροποιημένη ψυχολογία που θα υποδεχτεί τον κόσμο που έρχεται επαναφέροντας την αισιοδοξία μαζί με τις μειωμένες προσδοκίες που πλέον θα είναι επιθυμητές.

Το Δημόσιο Χρέος και η Ευρωπαϊκή Ένωση (Μέρος β)

(Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΚΗΦΙΣΙΑ στις 12 Ιουνίου 2009)

Στο προηγούμενο άρθρο εξετάσαμε, σκεπτόμενοι παράλληλα με τον αναγνώστη, τον ρεαλισμό των εξαγγελλόμενων πολιτικών επιλογών για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης.

Στο ακόλουθο δεύτερο τμήμα του άθρου θα συνεχίσουμε να διαφοροποιούμαστε απο τις καθεστηκυίες απόψεις οι οποίες όπως αποδεικνύεται μας αυτοπαγιδεύουν σε αδιέξοδες λύσεις.

Αν και είναι πραγματικά όμορφη η σκέψη να μειώσουμε το χρέος μας και να μηδενίσουμε τα ελλείμματά μας, αφού θα μας γέμιζε με αυτοπεποίθηση και ως άτομα και ως χώρα, παραμένει το ερώτημα της εφικτότητας και του ρεαλισμού του εγχειρήματος.

Εάν ο ρεαλισμός και η αποφυγή πολιτικών σκοπιμοτήτων καθόριζαν τις θέσεις μας, τότε θα βλέπαμε χωρίς δυσκολία ότι όλα όσα λέγονται προς αυτή την κατεύθυνση (δείτε προηγούμενο πρώτο μέρος του άρθρου) είναι από εσφαλμένα έως εντελώς εκτός τόπου και χρόνου.

Διότι μη έχοντας

1. συναλλαγματικές δυνατότητες (υποτίμηση του νομίσματός μας για να μειώσουμε πληθωριστικά το χρέος μας ώστε να ενισχύσουμε τις εξαγωγές και τον τουρισμό, μειώνοντας ταυτόχρονα τις εισαγωγές κλπ, όπως συμβαίνει ήδη στην Τουρκία που σημειώνει αύξηση του τουρισμού της κατά 27%, όταν σε εμάς διαπιστώνεται μείωση 19%),
2. νομισματικές δυνατότητες (πραγματικά αυτόνομη κεντρική τράπεζα για τη διαχείριση των επιτοκίων κ.α.)
   3) δημοσιονομικές δυνατότητες (η ΕΕ ζητάει επίμονα την άμεση τήρηση του Συμφώνου Σταθερότητας και τη μείωση των ελλειμμάτων, με όλα όσα αυτά συνεπάγονται όπως περιορισμοί στους μισθούς, λιτότητα, μειωμένη ζήτηση σε ένα φαύλο κύκλο με τον αποπληθωρισμό κ.α.)
3. μία «φιλική» δομή του ΑΕΠ απέναντι σε κρίσεις (στην Ελλάδα υπερισχύει ο τομέας των Υπηρεσιών, στον οποίο η αύξηση της παραγωγικότητας είναι πολύ πιο δύσκολη αφού, μεταξύ άλλων, οι άνθρωποι που υποχρεωτικά τον στελεχώνουν, δεν έχουν τις ιδιότητες των μηχανών) και
4. την ειδική οικονομική και λοιπή βοήθεια της ΕΕ, αφού εμείς δεν έχουμε καμία ελευθερία κινήσεων κλπ,

είναι πρακτικά αδύνατον να απαλλαγούμε από τα προβλήματα της οικονομίας, ακόμη και αν δεν υπήρχε η παγκόσμια οικονομική κρίση, ακόμα και αν είχαμε την καλύτερη κυβέρνηση του κόσμου και τον πειθαρχικότερο λαό ώστε να μειώναμε την όποια φοροδιαφυγή περιορίζοντας ταυτόχρονα τις όποιες σπατάλες του Δημοσίου.

Επομένως, όχι μόνο είναι σχεδόν αδύνατο να αποπληρώσουμε τα χρέη μας ή να μειώσουμε το έλλειμμά μας, αλλά ούτε καν να σταματήσουμε τη συνεχή αύξησή τους, τουλάχιστον μέχρι του σημείου που δεν θα μπορούμε να τα πληρώσουμε αφού δεν θα εξασφαλίζουμε τον περαιτέρω δανεισμό μας.

Τι πρέπει να κάνουμε λοιπόν; Μήπως πρέπει να υποδουλωθούμε στους Γερμανούς ή στους Γάλλους (όπως παλαιότερα στους Εγγλέζους) ή να χρεοκοπήσουμε ανεπιστρεπτί; Πως θα πρέπει να ενεργήσουμε, για να αμβλύνουμε τις παρενέργειες του χρέους και να μην υποκύψουμε στο μοιραίο;

Ο J. M. Keynes, κατά τη διάρκεια της διεθνούς συνόδου των Βερσαλλιών το 1919, με αντικείμενο τον τρόπο που θα έπρεπε να συμπεριφερθούν οι νικήτριες δυνάμεις του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου απέναντι στην ηττηθείσα Γερμανία, είπε τα εξής:

«Απαιτήθηκαν 160 δις γερμανικά μάρκα για αποζημιώσεις πολέμου. Η δυνατότητα της Γερμανίας να πληρώσει 160 δις ή, έστω, 100 δις, είναι ανύπαρκτη... Αυτοί οι οποίοι πιστεύουν ότι θα μπορούσε η Γερμανία να πληρώνει κάθε χρόνο πολλά δις Μάρκα για να εξοφλήσει, θα έπρεπε να μας εξηγήσουν, μέσω ποιών ακριβώς εμπορευμάτων θα ακολουθούσαν αυτές οι πληρωμές κατά τη γνώμη τους και σε ποιες ακριβώς Αγορές θα μπορούσαν να πουληθούν αυτά τα εμπορεύματα. Μέχρι να μπορέσουν να εκφραστούν με μεγαλύτερη ακρίβεια και να τεκμηριώσουν αντικειμενικά τις αποφάσεις τους, απαιτώντας πράγματα που είναι δυνατόν να επιτευχθούν, δεν μπορούν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη μας». Δυστυχώς, κανένας δεν τον άκουσε με αποτέλεσμα να ακολουθήσουν οι βαρύτατες συνέπειες του κραχ του 1929 και ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος.

Επομένως, η ερώτηση που οφείλουμε να θέσουμε για τη χώρα μας και στην οποία θα πρέπει να απαντήσει η Ευρώπη, είναι κατά κάποιον τρόπο αυτή που έκανε τότε ο Keynes: “Μέσω της πώλησης ποιών ακριβώς εμπορευμάτων θα μπορέσουμε να μειώσουμε το χρέος και τα ελλείμματα μας, καθώς επίσης σε ποιες ακριβώς Αγορές θα μπορούσαν να πουληθούν αυτά τα εμπορεύματα;”

Εμείς, θα ισχυριστούμε, θέλουμε να δουλέψουμε παραγωγικά, δεν είμαστε «οκνηροί» ούτε θέλουμε να χρωστάμε. Πώς να το κάνουμε όμως πρακτικά, όταν μας έχουν αφαιρεθεί όλα τα εργαλεία χειρισμού της οικονομίας, ενώ ταυτόχρονα αποκλειόμαστε από όλες τις αγορές του εξωτερικού και σιγά-σιγά και απο αυτές της ίδιας μας της χώρας;

Εάν οι Ευρωπαίοι εταίροι δεν μας εξασφαλίζουν τις αγορές για τα προϊόντα μας, αυξάνοντας έτσι το ΑΕΠ μας (οπότε θα μπορούσε να μειωθεί αναλογικά το χρέος μας) ενώ ταυτόχρονα συνεχίζουν να μας αποκλείουν από τις δικές μας (δείτε Lidl, Aldi, Makro, Media Markt, Vinci, Hochtief, Carrefour, Unilever, αεροδρόμια, λιμάνια, τηλεπικοινωνίες κλπ γερμανικών και γαλλικών συμφερόντων ), δεν στέλνουν τους πολίτες τους να κάνουν διακοπές στην Ελλάδα, δεν χρησιμοποιούν τη ναυτιλία μας για τις μεταφορές τους, δεν κάνουν ευρύτερα χρήση του τομέα των υπηρεσιών μας (75% του Ελληνικού ΑΕΠ), δεν επενδύουν εδώ σε παραγωγικές μονάδες για να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα μας, αλλά εκμεταλλεύονται μόνο τις καταναλωτικές μας επιδόσεις, δεν προστατεύουν ενεργά (και με δικό τους πολεμικό εξοπλισμό) τα σύνορά μας, δεν μας προσφέρουν χαμηλά επιτόκια και δεν ενδιαφέρονται για την επίλυση των προβλημάτων μας, για τι ακριβώς τους χρειαζόμαστε;

Ιδιαίτερα όταν:

1. για την κερδοφόρα λειτουργία αυτών των «ξένων» επιχειρήσεων, έχει επενδύσει τεράστια ποσά δανειζόμενο το Ελληνικό δημόσιο (όλοι εμείς), τα οποία οφείλει να εισπράξει για να εξοφλήσει ενώ
2. για χρόνια τώρα, «προστατεύουμε τα σύνορα της Ευρώπης» με δικό μας κόστος, αγοράζοντας μάλιστα αρκετό από τον πολεμικό μας εξοπλισμό από ευρωπαϊκές εταιρίες.

Ίσως λοιπόν να ήλθε η στιγμή να εξοφλήσει η ΕΕ τις υποχρεώσεις της στη χώρα μας, επιτρέποντας μας να εξοφλήσουμε σωστά και τις δικές μας.

Ακόμη και αν ήμασταν αποικία ή δορυφόροι τους, δεν θα έπρεπε τουλάχιστον να εξασφαλίζουν την επιβίωση και τη μη χρεοκοπία μας, αφού στην κυριολεξία μας απαγορεύουν να δραστηριοποιηθούμε μόνοι μας;

Εγκαταστάθηκαν εδώ, διαμόρφωσαν ολιγαρχίες, έφτιαξαν δρόμους για την εισβολή των επιχειρήσεων τους, απομυζούν τη φορολογική βάση μας (φοροαποφυγή πολυεθνικών), εξάγουν τα προϊόντα τους εξασφαλίζοντας τις δικές τους θέσεις εργασίας, τοκίζουν με μεγάλα κέρδη τα χρήματα τους, κερδοσκοπούν στο χρηματιστήριο μας, επιβάλλουν τις πολιτικές τους και ταυτόχρονα μας κατακρίνουν, για να εισπράξουν ακόμη περισσότερα εις βάρος μας. Ποιος αλήθεια χρειάζεται ποιόν και ποιος τελικά εκμεταλλεύεται ποίον;

Σίγουρα, εάν δεν ήμασταν μέλος της Ευρωζώνης, θα είχαμε ήδη ή θα κινδυνεύαμε οσονούπω να χρεοκοπήσουμε, ιδίως όταν γίνει αντιληπτή η αντιστροφή της πιστωτικής επέκτασης και τα 10 Ευρώ, που είχαν ως εκ θαύματος γίνει 1.000 Ευρώ (αναδανειζόμενα και πολλαπλασιαζόμενα), επανέλθουν στην πραγματική τους αξία.

Ταυτόχρονα όμως, εάν δεν ήμασταν μέλος αυτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία επιβάλλονται συχνά οι εγωκεντρικές και ιδιοσυγκρατικές ηγεμονίες των ισχυρών, δεν θα είχαμε φτάσει ποτέ σε αυτήν την κατάσταση.

Ασφαλώς και δεν θα είχαμε επενδύσει σε τόσους δρόμους, κατασκευάσει τέτοια έργα και διοργανώσει Ολυμπιακούς αγώνες χωρίς την υποστήριξη των κοινοτικών κονδυλίων, ούτε θα είχαμε επεκταθεί επενδυτικά στην Ανατολική Ευρώπη. Θα ήταν όμως οι επιχειρήσεις δικές μας, θα απολαμβάναμε εμείς τα μερίσματά τους, θα ήμασταν ποιο ανεξάρτητοι, ποιό ελεύθεροι και δεν θα αναγκαζόμασταν να αγωνιάμε για ένα βιοτικό επίπεδο που βασίστηκε σε χρέη που εμμέσως μας επιβλήθηκαν.

Αξίζει επομένως να αναρωτηθούμε μήπως:

1. Η ΕΕ πρέπει να φροντίσει να αυξηθούν τόσο το ΑΕΠ, όσο και οι εξαγωγές μας, περιορίζοντας ταυτόχρονα την τεράστια «φοροαποφυγή» των Ευρωπαϊκών πολυεθνικών που έχουν εγκατασταθεί στη χώρα μας;
2. Πρέπει να μετατρέψουμε το δημόσιο χρέος μας, εσωτερικό και εξωτερικό, εξ ολοκλήρου σε μακροπρόθεσμο, σταματώντας πλέον να δανειζόμαστε και απαιτώντας από την ΕΕ την εγκατάσταση παραγωγικών και όχι μόνο εμπορικών επιχειρήσεων;
3. Για την εξόφληση των τόκων και των χρεολυσίων, πρέπει να αποφασισθεί ένα σταθερό ποσοστό επί του Ελληνικού ΑΕΠ (για παράδειγμα 10%) ώστε να είναι εφικτή η εκταμίευσή του σε ετήσια βάση, για όσα χρόνια χρειασθεί, χωρίς να εμποδίζονται οι απαραίτητες δημόσιες επενδύσεις για την ορθολογικοποίηση της λειτουργίας της οικονομίας μας;

Αντί λοιπόν, ως χώρα της Ευρωζώνης, να χάνουμε το χρόνο μας, αναζητώντας λύσεις σε δευτερεύοντα προβλήματα και να αλληλοκατηγορούμαστε, είναι προτιμότερο να επικεντρωθούμε σε ενέργειες που είναι απαραίτητες για την κοινή μας πρόοδο.

Η ΕΕ πρέπει να δημιουργήσει, απο την πλευρά της, μία δική της ενιαία και αποτελεσματική χρηματοπιστωτική αγορά, διευκολύνοντας έτσι την διακίνηση του κεφαλαίου και της εργασίας εντός των συνόρων της, και να ολοκληρωθεί πολιτικά, μετατρέποντας τα κράτη σε ισότιμες Πολιτείες με μία πραγματικά Ευρωπαϊκή Κυβέρνηση.

Εάν αυτά δεν συμβούν σήμερα, με την ευκαιρία της οικονομικής κρίσης, κινδυνεύει να χαθεί για πάντα η δυνατότητα να γίνουμε πραγματικά ευρωπαϊκή χώρα.

Το Δημόσιο Χρέος και η Ευρωπαϊκή Ένωση.

(Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΚΗΦΙΣΙΑ στις 29 Μαϊου 2009)

“Μέσω της πώλησης ποιών ακριβώς εμπορευμάτων θα ακολουθούσαν αυτές οι πληρωμές κατά τη γνώμη τους (ή θα μπορέσουμε να μειώσουμε το χρέος και τα ελλείμματα της χώρας1) καθώς επίσης σε ποιες ακριβώς Αγορές θα μπορούσαν να πουληθούν αυτά τα εμπορεύματα;”
J. M. Keynes,

(Κατά τη διάρκεια της διεθνούς συνόδου των Βερσαλλιών, το 1919)

Είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που διαβάζει κανείς απλές αλλά καθόλου απλοϊκές αναλύσεις οικονομολόγων που δεν αποσκοπούν στο να δημιουργούν εντυπώσεις αλλά θέτουν “τον τύπον επί των ήλων” προβληματίζοντας τον αναγνώστη με την επιπολαιότητα σοβαρών κειμένων που παρά τον όγκο του χαρτιού που γράφτηκαν, ελάχιστη αξία έχουν ως εργαλεία διαμόρφωσης πολιτικής για την έξοδο απο την σημερινή κρίση.

Μία τέτοια ανάλυση είναι του οικονομολόγου Βασίλη Βιλιάρδου2, στην οποία βασίστηκε το ακόλουθο άρθρο.

Αναφέρει λοιπόν ο κ. Βιλιάρδος ότι στη λογική αυτής της βαθυστόχαστης επιπολαιότητας γράφτηκε πρόσφατα στην έκθεση της «Τράπεζας της Ελλάδος» ότι μπορούμε να μηδενίσουμε το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας έως το 2012, μέσω του περιορισμού της «τεράστιας φοροδιαφυγής» και της ουσιαστικής περιστολής της σπατάλης του δημοσίου. Οτι μπορούμε επίσης να στοχεύσουμε στη μείωση της αναλογίας του χρέους προς το ΑΕΠ στο 60%, μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα (10 έτη), με την επίτευξη σημαντικών πρωτογενών πλεονασμάτων, της τάξης του 4,5 - 5% του ΑΕΠ.

Γράφτηκε επίσης στην ίδια έκθεση, χωρίς να έχει υπάρξει αντίστοιχο παράδειγμα ποτέ και πουθενά σε άλλη χώρα, ότι θα μπορούσαμε να τα καταφέρουμε, με «Εκτεταμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ενισχύοντας παράλληλα την παραγωγική βάση με επενδύσεις, αυξάνοντας το ποσοστό απασχόλησης και ποιοτικής αναβάθμισης του ανθρώπινου δυναμικού και ενδυναμώνοντας τις ανταγωνιστικές μας δυνατότητες σε όλες τις αγορές».

Ξεκινώντας από το δεύτερο, τη μείωση δηλαδή του χρέους προς το ΑΕΠ μέσα σε μία 10ετία, διαπιστώνουμε ότι το εφικτό κεφαλαιακό πλεόνασμα κατά την Τράπεζα της Ελλάδος, είναι 86 δις € (8,6 δις € για δέκα έτη), όταν τα τελευταία 30 χρόνια το χρέος μας αυξανόταν σταθερά κατά 7 δις € ανά έτος. Απλή αριθμητική μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι θα πρέπει να επιδιώξουμε ετήσια καλυτέρευση ίση με 15,6 δις €!

Περνώντας στην προτεινόμενη απο την Τράπεζα της Ελλάδος “λύση”, θα πρέπει να αυξήσουμε τις επενδύσεις ενω τα ετήσια φορολογικά μας έσοδα των 55 δις € δεν φτάνουν ούτε για τις πρωτογενείς δαπάνες των 49 δις € (μισθοί και συντάξεις) συν τους τόκους των 11,3 δις € συν τις αποπληρωμές δανείων ύψους 26 δις €. Απαιτούνται δηλαδή ετησίως 86 δις € έναντι των 55 δις € που αποφέρουν τα φορολογικά έσοδα... Πως λοιπόν να περιμένουμε σοβαρές επενδύσεις απο τον δημόσιο τομέα;

Θεωρητικά βέβαια, θα μπορούσαμε να αυξήσουμε τα φορολογικά μας έσοδα για να μηδενίσουμε τουλάχιστον τα 6,3 δις € του ετήσιου ελλείμματος του προϋπολογισμού.

Όμως, τα φορολογικά μας έσοδα είναι γύρω στο 22% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2008, όταν τα αντίστοιχα της Γερμανίας το 2006 ήταν επίσης 22% και της Ιαπωνίας 18%. Άρα σήμερα, δεν υστερούν καθόλου άλλων και μάλιστα βιομηχανικών χωρών όταν το 2006 ήταν μόλις στο 17% του ΑΕΠ..

Επομένως, πόσο θα μπορούσαμε να αυξήσουμε τα φορολογικά μας έσοδα όταν γνωρίζουμε ότι το 1997 η Ιαπωνία αύξησε τους φόρους για να μειώσει το έλλειμμά της και οδηγήθηκε αμέσως σε ύφεση; Εμείς γιατί να τα καταφέρουμε καλύτερα απο την Ιαπωνία;

Περαιτέρω, η χώρα μας έχει χρόνιο και διαρκώς αυξανόμενο έλλειμμα στις τρέχουσες συναλλαγές, αγοράζει δηλαδή περισσότερα από όσα πουλάει οπότε, θα χρειαστεί ένα αντίστοιχο πλεόνασμα για να εξουδετερώσει το έλλειμμα αυτό που απο 32.477.334 δις € (15,21% του ΑΕΠ) το 2006 ανήλθε στα 41.038.983 δις € (16,72% του ΑΕΠ) το 2008.

Για να καταλάβει κανείς τη σοβαρότητα του ελλείμματος των 41 δις €, αρκεί να συγκρίνει το 16,72% επι του ΑΕΠ στην σημερινή Ελλάδα με το 8% επί του ΑΕΠ του Μεξικού το 1993, ένα χρόνο πριν και την παρά λίγο χρεοκοπία της χώρας αυτής που διασώθηκε χάρη σε δάνειο 50 δις $ από τις Η.Π.Α. Να σημειωθεί οτι η βασικότερη αιτία του Μεξικανικού προβλήματος ήταν ο υψηλός πληθωρισμός με νόμισμα συνδεδεμένο στο δολάριο οπότε, οι εξαγωγές του Μεξικού έχαναν την ανταγωνιστικότητά τους και μειώνονταν συνεχώς έναντι των εισαγωγών.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στην σημερινή Ελλάδα, με τον πληθωρισμό να είναι επι χρόνια αρκετά υψηλότερος από το μέσο Ευρωπαϊκό ενώ το νόμισμα να είναι το ίδιο το ισχυρό Ευρώ.

Τι θα γίνει λοιπόν εάν σταματήσει η χώρα μας να προσελκύει ξένους επενδυτές, λόγω π.χ. αυξημένου ρίσκου και βρεθεί με εξαντλημένα τα δημόσια περιουσιακά στοιχεία που θα μπορούσαν να εκποιηθούν ως λύση ανάγκης;

Θα μπορούσε μήπως η Ελλάδα να διατηρεί τα επιτόκια υψηλά (ήδη προσέφερε 6.14%) προσελκύοντας επενδυτές από το εσωτερικό ώστε να συγκεντρώνει τα απαιτούμενα κεφάλαια για την εξόφληση των υποχρεώσεων της στο εξωτερικό και την αύξηση των επενδύσεων;

Αυτή η τακτική θα προσέφερε ίσως κάποια λύση, εάν ο ιδιωτικός τομέας (καταναλωτές & επιχειρήσεις) και ο χρηματοπιστωτικός ήταν υγιείς. Είναι όμως;

Τα δάνεια των Ελληνικών τραπεζών προς την Α. Ευρώπη υπολογίζεται ότι πλησιάζουν τα 70 δις €, δηλαδή το 25 - 30% του ΑΕΠ της χώρας. Συγκριτικά τα αντίστοιχα δάνεια των τραπεζών της Αυστρίας ανέρχονται στο 100% του ΑΕΠ, γεγονός που πιθανά εφησυχάζει τους ιθύνοντες εδώ. Με δεδομένες όμως τις αδυναμίες του Ελληνικού κράτους και την ανάγκη του για συστηματικό εσωτερικό δανεισμό μήπως η κατάσταση του τραπεζικού τομέα είναι ποιο επικίνδυνη απο ότι φαίνεται;

Απομένει η δυνατότητα «σύλληψης της τεράστιας φοροδιαφυγής», για την αύξηση των δημοσίων εσόδων και την επίλυση των προβλημάτων της Οικονομίας μας.

Είναι όμως πράγματι τεράστια η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα, συγκριτικά με άλλες χώρες, όταν:

Μία μέση Ελληνική οικογένεια π.χ. πληρώνει για φροντιστήρια περί τα 3.000 € το έτος ανά μαθητή, όταν η αντίστοιχη Γερμανική δεν πληρώνει τίποτα. Δεν είναι αυτός φόρος; Θεωρείται μήπως μηδαμινός και πρέπει να αυξηθεί; Εάν δεν υπήρχαν τα φροντιστήρια, δεν θα έμεναν όλοι οι απασχολούμενοι εκεί άνεργοι, αναγκάζοντας το Δημόσιο να τους πληρώνει; Δεν ενισχύουν επομένως οι Έλληνες πολίτες απ’ ευθείας το Δημόσιο;

Όσον αφορά τις σχετικά μεγάλες και εισηγμένες στο χρηματιστήριο Ελληνικές επιχειρήσεις, αυτές δύσκολα φοροδιαφεύγουν ενώ με τη φοροδιαφυγή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των ελεύθερων επαγγελματιών εξασφαλίζεται η επιβίωσή χιλιάδων εργαζομένων που διαφορετικά θα έφερναν την ανεργία της χώρας στο 14-20%, όπως συμβαίνει στην Ισπανία.

Εάν τώρα επικεντρώσουμε την προσοχή μας στην περιστολή των δαπανών του δημοσίου, είναι πράγματι σε θέση να καλύψει αυτή τους στόχους μείωσης των ελλειμμάτων και των χρεών, όταν υπάρχουν τόσα πολλά κοινωνικά προβλήματα;

Οτιδήποτε και αν καταφέρουμε στον τομέα αυτό, θα παραμείνουμε μακράν απο το να συμβάλλουμε ουσιαστικά στην επίλυση του προβλήματος του ασφαλιστικού που προέρχεται, όπως και σε πολλές άλλες χώρες, από τη διαφοροποίηση της αναλογίας των εργαζομένων, σε σχέση με αυτούς που συνταξιοδοτούνται (γήρανση του πληθυσμού, κυρίως λόγω της αύξησης του προσδοκώμενου χρόνου ζωής, σε συνδυασμό με την υπογεννητικότητα).

Αλλα ούτε στην επίλυση του προβλήματος της ανεργίας των νέων θα έχουμε θεαματικά αποτελέσματα αφού ολόκληρη η Ευρώπη υποφέρει από την «ευρωσκλήρωση», τη μόνιμη δηλαδή παρουσία υψηλών ποσοστών ανεργίας, ιδίως των νέων, ακόμη και στη διάρκεια οικονομικών ανακάμψεων.

Συμπερασματικά, αν και είναι πραγματικά όμορφη η σκέψη να μειώσουμε το χρέος και να μηδενίσουμε τα ελλείμματά μας, πόσος ρεαλισμός υπάρχει σε αυτές τις εξαγγελίες της κυβέρνησης και στις όψιμες υποσχέσεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης, εν όψει της πάγιας ψηφοθηρικής τακτικής των πολιτικών μας;

1. Στην παρένθεση, αν και παραφράζονται τα λόγια του Keynes, διατηρείται η ουσία της παρατήρησής του για τις Γερμανικές επανορθώσεις, διότι όπως εκεί δεν έγινε ποτέ αναφορά στις πραγματικές δυνατότητες αποπληρωμής των Γερμανών, έτσι και στα ευχολόγια της ΚΤΕ δεν γίνεται λόγος για την εφικτότητα των προτεινομένων.
2. Ο Βασίλης Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος και επιχειρηματίας που δραστηριοποιήθηκε για σχεδόν 20 χρόνια στην Γερμανία. Έγραψε πρόσφατα το πολύκροτο βιβλίο με τίτλο “Υπέρβαση εξουσίας” όπου αναφέρεται με συγκλονιστικές λεπτομέρειες η υπέρβαση εξουσίας της γραφειοκρατίας για την απαρέγκλιτη τάχα εφαρμογή της φορολογικής νομοθεσίας.
   

Ενα ανάγνωσμα γίνεται αιτία αυθόρμητης αντίδρασης...

( Η ακόλουθη επιστολή στάλθηκε στον Ραδιοσταθμό του ΣΚΑΙ με κίνητρο την υποκρισία των φορέων του κράτους στην άθλια αντιμετώπιση των μεταναστών)

Κύριε Πορτοσάλτε ,

Συγκλονιστική ήταν η ανάγνωση της επιστολής για την κατάσταση που επικρατεί στην περιοχή της Αχαρνών, σήμερα το πρωί..

Η δραματικότητα της απλής έκθεσης των παρατηρήσεων της κατοίκου της περιοχής του Αγίου Παντελεήμονα ήταν ωμή μεν αλλα όχι προκλητική και αυτό ακριβώς ήταν η δύναμη όσων αναφέρθηκαν...

Εξετίμησα ιδιαίτερα το ότι μετά την ανάγνωση δεν σχολιάσατε...

Ήταν ένας φόρος τιμής στα γραφόμενα...

Αλλωστε, τι να προσθέσει κανείς μετά την πυχτή στεναχώρια που του προκάλεσαν οσα αναφερθηκαν;

Θα ήθελα μόνο να πω τούτα;

Το συγκεκριμένο πρόβλημα μπορεί να μπει σε πορεία διευθέτησης.

Δυστυχώς, η τρέχουσα κυβέρνηση επαναπαύεται με προκλητική αδράνεια στη λογική μιάς καριτακατούρας όσων είπε ο καραγκιόζης...

“…Θα βρωμίσουν οι μετανάστες, θα βρωμίσουν, θα αρρωστήσουν απο ανίατες ασθένειες και θα πεθάνουν...» απαλλάσσοντας τον τόπο απο την παρουσία τους... Είναι εν μέρη ταυτόσημη η πολιτική αυτή με εκείνην που επεφύλαξε η χώρα μας στους Μικρασιάτες Έλληνες, 300 χιλιάδες απο τους οποίους πέθαναν σε σύντομο χρονικό διάστημα απο κακουχίες, όντας πρόσφυγες στην Ελλάδα...

Όμως αυτή η τακτική δεν αποτελεί έκφραση πολιτικής ανθρώπων με δημοκρατική συνείδηση αλλά εκείνων με τις σκοτεινές συνειδήσεις που οραματίστηκαν τις φασιστικές ατραπούς ως διεξοδο απο τις κρίσεις του μεσοπολέμου...

Η σημερινή πολιτική για τους μετανάστες στην Αθήνα είναι πολιτική παράνοιας και ευτέλειας...

Το φαγητό που μοιράζεται αποτελεί πράξη αντίστοιχη με την περιποίηση των άστεγων σκύλων και τίποτε περισσότερο...

Όπως με το να ταΐζεις τους άστεγους σκύλους δεν λέγεσαι ζωόφιλος έτσι και με το να ταΐζεις τους άστεγους μετανάστες δεν λέγεσαι άνθρωπος...

Θα παρακαλέσω λοιπόν να ξεκινήσει μια προσπάθεια που θα έχει στη ρίζα της αντιστοιχίες με το έργο σας στην δενδροφύτευση των καμένων...

Ασφαλώς και δεν πιστεύεται οτι με την δενδροφύτευση, μέσω των ενεργειών του ΣΚΑΙ, θα σώσετε την Ελλάδα...

Πέρα όμως απο την όποια επιτυχία της προσπάθειάς σας εκεί ελπίζετε στην ενεργοποίηση του κόσμου σύμφωνα με ένα νεο για αυτούς σκεπτικό έμπρακτης αγάπης για την φύση.

Βάζετε έτσι τους εκκολαπτόμενους "μαχητές της φύσης", ενάντια στην αήθεια των οικοπεδοφάγων της γενιάς μου...

Με στενοχωρεί που η χυδαιότητα των συνομηλίκων μου, ξεπερνώντας κάθε αποδεκτό όριο, πασχίζει να ψευτοκρυφτεί στα πέπλα ενός εξυπνακίστικου και μαγκιόρικου εγωκεντρισμού.

Ελπιζω όμως ότι οι αυριανοί “μαχητές της φύσης” θα στέκονται συνειδητά εμπόδιο στην καταστροφή του περιβάλλοντος, οχι με άθλιες προσφυγές στο ΣΤΕ, όπως του Κυνηγού της Μεγαλόπολης (που σταμάτησε ένα τεράστιο περιβαλλοντικό έργο με την δικαιολογία οτι θα διώχνει τα θηράματα... δείγμα προβοκατόρικης ενέργειας που εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες των θεσμών μας...) αλλά με σύγχρονη αντιμετώπιση που δεν επιμένει οτι το 70% της Ελληνικής επικράτειας είναι δάση αντι του προφανούς των άνυδρων ξερότοπων, συχνά διάστικτων με παράνομες οικοδομές που κανείς δεν θέλει να απομακρύνει.

Τα νέα παιδιά που πήγαν στα φυτέματα των βουνών, που περιβάλουν την αστική χαβούζα του Αττικολεκανοπεδίου, είναι το μέλλον και η ελπίδα οτι αυτή η χυδαιότητα των καταπατήσεων απο γνωστούς και ανερυθρίαστους φίλους θα εύρει αντίσταση...

Με ίδιο επομένως σκεπτικό παρακαλώ διαμορφώστε μια πολιτική για το πως θα μπορούσε να ξεκινήσει η ένταξη των αστέγων στην Ελληνική κοινωνία με παραγωγικό τρόπο.

Ιδέες για τους τρόπους που θα μπορούσε αυτό να επιτευχθεί σας έχω στείλει δειγματοδοτικά στο παρελθόν με την ευκαιρία της τραγωδίας της Κούνεβα. Είχα προτείνει τότε την δημιουργία ταπητουργείου λαϊκής τέχνης που θα λειτουργούσε με στόχο να προσφέρει δουλειά σε άξιους και προοδευτικούς μετανάστες.

Ασφαλώς και δεν είμαι αφελής για να πιστέψω οτι ο ΣΚΑΙ θα είναι ο νέος Ηρακλής που θα αναλάβει να αντιμετωπίσει μόνος την κοπριά του Αυγεία...

Όμως, όπως τα ματάκια των μικρών παιδιών λάμπουν με το φύτεμα των μικρών δένδρων έτσι και το πικρό χαμόγελο των μητέρων, που άστεγες ψάχνουν για το λίγο γάλα που θα κρατήσει τα παιδάκια τους στη ζωή, θα γλυκάνει η ελπίδα ενός παραγωγικού αύριο το οποίο αυτές θα είναι σε θέση να διαμορφώνουν...

Αυτή η αλλαγή, αυτό το γλύκαιμα στο χαμόγελο των ταλαιπωρημένων γυναικών θα είναι η μεγαλύτερη προσφορά που μπορεί να προσφέρει ο σταθμός σας στο κοινωνικό σύνολο και ας γκαρίζουν παράφωνα οι αριστεριστές οτι εμπορευματοποιείτε έμμεσα (διαφημιστικά) δραστηριότητες που είναι της αρμοδιότητας του ΚΡΑΤΟΥΣ...

Δυστυχώς ενω εκείνοι θα ομιλούν για το κράτος, υποκρινόμενοι πίσω απο την λιγδιάρα αδιαφάνεια των οικονομικής τους ασυδοσίας, εσείς θα κτίζετε την ελπίδα στις ταλαιπωρημένες ψυχές...

Ας τους αφήσουμε στη λίγδα τους και στον υποκριτικό εγωκεντρισμό τους... Δεν αποτελούν στοιχεία του κόσμου που ανατέλλει...

Φροντίστε να κρατηθεί ζωντανή η ελπίδα... Θα έχετε πολλούς συμμάχους σε αυτή σας την προσπάθεια...

Η επόμενη μέρα των εκλογών...

(Η ακόλουθη επιστολή στάλθηκε στο ηλεκτρονικο ταχυδρομείο του ΠΑΣΟΚ, σε επιλεγμένους βουλευτές του κόμματος και σε ολίγους γνωστούς δημοσιογράφους)

Κύριοι του ΠΑΣΟΚ,

Μπράβο σας... το εκλογικό προοίμιο των Βουλευτικών εκλογών ήταν ικανοποιητικό.

Μόνο τώρα αντι να ομφαλοσκοπείτε με ανούσιες αναλύσεις ασχοληθείτε με μερικά κορυφαία θέματα της Ελληνικής καθημερινότητας...

Η παιδεία π.χ δεν έχει ανάγκη απο περισσότερα χρήματα... Ήδη σαν άπατη στάμνα καταπίνει το 4.7% του ΑΕΠ και αν σκεφτεί κανείς οτι ο Έλληνας γονιός μοιράζεται τρομερά έξοδα τότε ξεπερνά το 5.5% του ΑΕΠ με μηδαμινά αποτελέσματα σε σύγκριση με άλλες χώρες.

Το αποτέλεσμα είναι άθλιο τόσο στα Πανεπιστήμια της χώρας (ιδρύματα της συμφοράς θα τα αποκαλούσα...) όσο και στα λύκεια ή στα γυμνάσια με τις εκτρωματικές σε πολυ μεγάλο ποσοστό εγκαταστάσεις τους...

Όσοι θέλουν να φρίξουν πραγματικά ας δουν και το έργο του ανεκδιήγητου ΟΣΚ με το ευτελές Web Site που προσβάλλει την νοημοσύνη των Ελλήνων.

(http://www.osk.gr/)

Γνωρίζει π.χ. ο Γιώργος Παπανδρέου την άθλια κατάσταση του 1ου Γυμνασίου και Λυκείου Κηφισίας, την γνωρίζει καλά και όμως δεν φάνηκε ποτέ για να πει πέντε σταράτες κουβέντες...

Μόνον έτσι θα άλλαζε το άθλιο καθεστώς της Κηφισιάς που βγάζει ΝΔ όπως τα πρόβατα πάνε στον γκρεμό διότι προς τα εκεί πάει η αγέλη τους ...

Και πίθηκο να βάζανε στους ψηφοφόρους της ΝΔ... πίθηκο θα ψηφίζανε... Δυστυχώς μόλις μαθεύτηκε (μετεκλογικά) οτι η κυρία Γιαννάκου Κουτσίκου ήταν κουμπάρα του Καραβέλα... ΜΠΡΑΒΟ Μαριορή!!! Μπράβο...

Το θέμα πλέον είναι οικονομία και ποιότητα δηλαδή αναβάθμιση με αυστηρότητα που να απομακρύνει την χαχολιά που έφερε η δυστυχής εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Ανδρέα Παπανδρέου, το μεγαλύτερο ισως ανοσιούργημα κατά της σύγχρονης Ελλάδας.

Γιώργο Παπανδρέου, έχεις την δυνατότητα να δώσεις τιμή και αξία στον Πατέρα σου και να διορθώσεις ένα απο τα τραγικά του λάθη που ασφαλώς σε αναβάθμιση απέβλεπε αλλά σε καταβαράθρωση κατέληξε... με την δικαιολογία τάχα της αποφασιστοποίησης της Παιδείας.

Κανείς δεν το πίστεψε αυτό και όσες βελτιώσεις έγιναν ήταν μικρές μπροστά στην εξαθλίωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος...

Θα μπορούσα να ισχυριστώ οτι η εμμονή του Γιώργου Παπανδρέου (Παππού) και του Ανδρέα Παπανδρέου (πατέρα) ήταν η προβοκάτσια της δεξιάς που έντεχνα τους έσπρωξε μέσα σε προκατασκευασμένο λάκκο και τους έφθειρε ανεπανόρθωτα στην μνήμη του Ελληνικού λαού.

Η προβοκάτσια της δεξιάς δυστυχώς επέτυχε...

Είναι καιρός όμως να τους επιστραφεί το αναμμένο κάρβουνο και μάλιστα πριν προλάβουν να πάρουν προφυλάξεις...

Έτσι θα καταλάβουν οι άθλιοι οτι η παιδεία δεν είναι κλωτσοσκούφης για να τον χειρίζονται όπως στην περίπτωση της σπουδαἰας δασκάλας Στέλλας Πρωτονοτάριου, πρώην διευθύντριας του 132ου Δημοτικού Σχολείου.

(http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&artid=4520929&ct=1)

Άρα περιμένουμε αποτελέσματα (σε μικρή κλίμακα με ισχυρό συμβoλισμό) όπως:

· Αποκατάσταση της σπουδαίας αυτής δασκάλας...
· Τα μαθήματα των μεταναστών να επανέλθουν στους πρότερους ρυθμούς και με μεγαλύτερη κρατική ενίσχυση...
· Το φασιστόμουτρο που την διαδέχτηκε, αφού την κατήγγειλε, να τιμωρηθεί παραδειγματικἀ ως άτομο απεχθές στην κοινωνία μας.

Αν δεν γίνουν αυτά κύριοι του ΠΑΣΟΚ, αν δεν γίνουν αυτά αγαπητέ πρόεδρε Γιώργο, άστα και πήγαινε για ψάρεμα.

Θα έχεις μεγαλύτερη αξιοπρέπεια ψαρεύοντας παρά την εκλογική σου νίκη...

Παναγιώτης Μπαζιωτόπουλος
Οικονομολόγος – Επιχειρησιακός ερευνητής
http://www.bazioto.blogspot.com/
(+30) 6932 288185

Το “πρόβλημα του καφενείου” και η “σχολή της φραπεδιάς...”

Πολλοί απο μας έχουν διαπιστώσει την συνήθεια των νέων μας να καταλαμβάνουν τα καθίσματα των καφενείων ή café και να συλλογιούνται όχι ασφαλώς για τις μεταφυσικές αγωνίες του ανθρώπου αλλά για τα καθημερινά, την δουλειά, το κορίτσι ή το αγόρι του καθενός, την παρέα και τη διασκέδαση.

Είναι αυτά τα προβλήματα στα οποία θα έπρεπε να είχαν ανατρέξει απο καιρό και οι Έλληνες ιδιοκτήτες café για να αντιμετωπίσουν την επιδείνωση στην σχέση χρόνου κατάληψης και εσόδων απο τα τραπεζοκαθίσματά τους.

Σκεφτείτε να διέθετε έναν οικογενειακό σύμβουλο, ένα σύμβουλο εργασίας ή ακόμα και έναν ψυχολόγο μεταξύ των εργαζομένων του το κάθε café προσφέροντας δωρεάν συνεδρίες... Θα ξεπέταγε τους προβληματισμούς των νεαρών και θα ελευθέρωνε τα τραπεζοκαθίσματα για τους επόμενους νεαρούς πελάτες του.

Ο καθημερινός προβληματισμός των ιδιοκτητών café για την εμπορική τύχη των επιχειρήσεών τους θα είχε απαντηθεί ως δια μαγείας.

Όμως, δεν έμελλε ούτε οι ιδιοκτήτες των café ούτε η κοινωνία μας ολόκληρη να είναι τόσο εφευρετική διότι αν είχε λύσει το “πρόβλημα του καφενείου”, θα είχε ισως λύσει και πολλά άλλα τρέχοντα προβλήματα της κοινωνίας και της καθημερινής μας ζωἠς, μέσα στις αφιλόξενες πόλεις μας.

Έλα όμως που υπάρχει και η θεωρητική πλευρά του θέματος που ξεφεύγει απο τον χώρο των café αν και δανείζεται το παράδειγμά τους...

Μέχρι πρόσφατα, δεν έβλεπα, όπως και οι περισσότεροι, ότι η κουλτούρα του φραπέ ήταν δικαιολογημένη λόγω των προβληματισμών των νέων που θέλουν τον χρόνο τους για να αντιμετωπιστούν.

Όμως άλλαξα άποψη όταν μελέτησα τις θέσεις του αρχιτέκτονα Δ. Φιλιππίδη, ενός εκ των πλέον προβεβλημένων αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, με τεράστιο συγγραφικό έργο για τους παραδοσιακούς οικισμούς της χώρας.

Ο αρχιτέκτων και καθηγητής Φιλιππίδης αναφέρει τρεις σχολές στις αρχιτεκτονικές τάσεις:

Την παντοδύναμη παλιά σχολή, η οποία πιστεύει οτι έχουμε τα εργαλεία να κάνουμε τη δουλειά, να αναμορφώσουμε δηλαδή, παρεμβαίνοντας κατά το δοκούν, τις πόλεις μας.

Την σχολή του “φραπέ”. Όσοι την υποστηρίζουν ισχυρίζονται κατά τον καθηγητή, ότι έχουμε πόλεις με πολύ ηλιοφάνεια και χαμηλή σχετικά εγκληματικότητα ενώ είμαστε μεσογειακός και ζεστός ή άλλως κοινωνικός λαός που χαρακτηρίζει μιά μόνιμα φιλική προδιάθεση.

Εαν στην πρώτη σχολή βλέπουν την κάθε πόλη μηχανικά και θεωρούν οτι μπορούν να μας παραδώσουν οποιαδήποτε αλλαγή με το κλειδί στο χέρι, στη δεύτερη η πόλη δεν είναι παρά ένα ανατολίτικο καφενείο...

Μεταξύ των δυο, υπάρχουν και οι λάτρεις της αισθητικής που βλέπουν την πόλη ως ένα τεράστιο έργο τέχνης...

Ο αρχιτέκτων Φιλιππίδης προτιμά την σχολή του καφενείου διότι δεν αρέσκεται στις έτοιμες και επιβαλλόμενες άνωθεν λύσεις.

Προτιμά οι λύσεις να ωριμάζουν μέσα από την κουβέντα όπως οι απαντήσεις στους προβληματισμούς των νέων τη συνοδεία φραπεδιάς.

Στη αρχή εντυπωσιάστηκα και είπα: Να ένας άνθρωπος που αφιέρωσε τη ζωή του στα προβλήματα δόμησης των πόλεων και της σχέσης αυτής της δόμησης με τον άνθρωπο, διοτι αυτό κυρίως προσφέρει η αρχιτεκτονική και γιαυτό μένει ανά τους αιώνες ως η βασικότερη των τεχνών που μας ανακαλεί σε εποχές και μεγαλεία πολιτισμών που χάθηκαν.

Ποιος δεν αισθάνεται συγκίνηση απο μια μεταφυσική αίσθηση, λέει ο Βρετανός συγγραφέας Κρίστοφερ Χίτσενς, όταν αναβαίνει στον βράχο της Ακρόπολης και αντιμετωπίζει τον Παρθενώνα;

Το μεταφυσικό δέος ομολογείται εδώ από έναν άνθρωπο που αφιέρωσε την ζωή του σε πραγματείες ενάντια στο Θεό, ενώ δηλώνει αντιθεϊστής χωρίς καμία επιφύλαξη.

Οταν επομένως αυτή είναι η διάσταση και το μεγαλείο της αρχιτεκτονικής για τον άνθρωπο, τότε οι θέσεις του καθηγητή Φιλιππἰδη επιδέχονται αναθεώρηση.

Βέβαια τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, δεν είναι μαύρα ή άσπρα, ποτέ δεν ήταν.

Βασικό επιχείρημα στην υποστήριξη της σχολής του “φραπέ” είναι ότι στη χώρα μας δεν υπήρξε ποτέ ουσιαστική συνειδητότητα της ανταποδοτικότητας και έτσι το κράτος, παρά τις προσπάθειές του, δεν είχε την συνεργασία των πολιτὠν, όλων των πολιτών, ώστε τα όσα έγιναν ή σχεδιάστηκαν να γίνουν να έχουν προοπτική και μέλλον...

Στην περίπτωση της παρέμβασης στου Ψυρρή π.χ., όπου σήμερα ο Δήμαρχος της Αθήνας προσπαθεί να προλάβει απο τον αργό θάνατο το πάλαι ποτέ λαμπρό πολιτισμικό εγχείρημα, οι μαγαζάτορες μεν έκαναν οτι μπορούσαν για να αναπαλαιώσουν τα ετοιμόρροπα εργαστήρια βυρσοδεψίας ή τα εγκαταλελειμμένα σιδηρουργεία αλλά οι θαμώνες το είδαν διαφορετικά... και ακολούθησαν το “Καβάλα πάει στην εκκλησιά, καβάλα προσκυνάει” που λέει και το δημώδες άσμα, μόνο που τώρα η ιπποδύναμή τους είχε την παγωνιά του ατσαλιού...

Η περιοχή μετατράπηκε αρχικά σε ένα κάστρο ηχητικής ρύπανσης, τα τείχη του οποίου διαμόρφωνε ἐνα απέραντο πάρκινγ, καταστρέφοντας κάθε ρομαντισμό αλλά και δυνατότητα επιβίωσης του εγχειρήματος.

Το παράδειγμα του Ψυρρή δεν είναι το μόνο που έδειξε σημεία κόπωσης ώστε να ενεργοποιήσει μια σειρά νέων ενεργειών, από τον Δήμαρχο Αθηναίων όπως η αυστηροποίηση της απαγόρευσης των ΙΧ στην περιοχή και η επικείμενη πεζοδρόμηση της Οδού Αθηνάς, που όμως συναντά την αντίσταση των εξευγενισμένων πλέον καταστηματαρχών κιγκαλερίας.

Όμως έχουμε και παραδείγματα παρεμβάσεων που ο καθηγητής Φιλιππίδης αποφεύγει να αναφέρει διότι εκεί η επιτυχία των έργων είναι προφανής, όπως στην Πλάκα, παρά το ότι παραμένουν ημιτελή...

Το συμπέρασμα που καταλήγει κανείς μελετώντας το σκεπτικό του επιτυχημένου αρχιτέκτονα είναι οτι ενώ η προτεινόμενη μέθοδος ίασης εξάπτει την λαϊκή φαντασία, δεν διευκολύνει στο να βρεθεί μια αποτελεσματική σύνδεση με τις αιτιάσεις των προβλημάτων. Αλλωστε σε ποια συζήτηση καφενείου κατανοούνται σε βάθος τα όποια κοινωνικά προβλήματα;

Απο την άλλη, στην περίπτωση που οι παρεμβάσεις αποτελούν αποστειρωμένες λύσεις για μια περιοχή, παραμένουν ξένο σώμα που εγκυμονεί να απορριφτεί απο τον οργανισμό της πόλης... Έστι ακριβώς συμβαἰνει και στην νέα πόλη που προέκυψε απο το Ολυμπιακό χωριό.

Εκεί είχαν την ατυχή έμπνευση να πακετάρουν την εργατική τάξη λες και αποτελεί εμπόρευμα που θέλει τον αποκλειστικό του χώρο, επαναλαμβάνοντας τα λάθη των παρεμβάσεων στο εξωτερικό, μετά τον ΒΠΠ, οπότε ανασυστάθηκαν οι ευρωπαϊκές πόλεις και κάθε καθαρόαιμη παρεμβατικότητα οδήγησε στην γκετοποίηση, στην κοινωνική υποβάθμιση και τελικά στην καταστροφή των κοινωνικών δομών και στην εγκληματικότητα.

Το έζησα προσωπικά στην πόλη του Coventry το 1977, όταν οι Πανεπιστημιακές αρχές μου προσέφεραν, ως φοιτητική στέγη, μονοκατοικία σε νέα αλλά βανδαλισμένη οικιστική περιοχή...

Όποιον έστελναν εκεί οι δημοτικές αρχές έφευγε λόγω υψηλής εγκληματικότητας... Προφανώς κανένας φοιτητής δεν διέμεινε τελικά στην περιοχή.

Κάτι αντίστοιχο, σε ηπιότερη μορφή, έχουμε και στο δικό μας Ολυμπιακό χωριό που απο υποσχόμενος παράδεισος έχει ήδη μετατραπεί σε επίγεια κόλαση λόγω της μη κατανόησης απο τους ειδήμονες οτι δεν πρέπει να στοιβάζεις, με το έτσι θέλω, μόνο οικονομικούς μετανάστες ή εργατικές οικογένειες σε μια περιοχή που δεν καταλαβαίνουν διότι ποτέ δεν έζησαν σε κάτι αντίστοιχο.

Καταλήγουμε λοιπόν, αν αφήσουμε την πόλη της αισθητικής, την πόλη του μηνύματος του Περικλή, την πόλη δηλαδή των μνημείων και της πολιτιστικής αναφοράς..., στην πόλη που θα προέλθει απο τις αέναες συζητήσεις στο ανατολίτικο καφενείο ή διαφορετικά στη λύση της φραπεδιάς.

Το κακό με αυτή τη λύση είναι οτι προσφέρεται μέσα από εξαιρετικά αργές διαδικασίες που για τον λόγο αυτό μαυρίζουν τις ψυχές των καφειδιοκτητών που ως μόνο αντιπερισπασμό βλέπουν το ανέβασμα των τιμών σε ανείπωτα για τα δεδομένα της ΕΕ ύψη ενώ ελάχιστοι φαίνεται να διακρίνουν την αιτία αυτής της πληθωριστικής συνιστώσας αφού ως συνήθως οι πολλοί αρκούνται στο να εστιάζουν στο δάκτυλο χάνοντας την ομορφιά του “φεγγαριού”...

Η σχολή της φραπεδιάς έχει αναμφίβολα και τα πλεονεκτήματά της με πρώτο απο όλα το οτι είναι παιδί ενός γενικότερου λαϊκού κοινωνικού προβληματισμού χωρίς άνωθεν πιέσεις αλλά αισθάνομαι ότι θα θρηνήσουμε πολλές περιπλοκές στην ψυχική και σωματική μας υγεία περιμένοντας τα αποτελέσματα.

Αλλωστε πολλά απο τα παιδιά των café δεν θα καταφέρουν ποτέ να βρουν αξιόπιστες απαντήσεις στους νεανικούς προβληματισμούς τους, όσους φραπέδες και αν αναλώσουν.

Πολυ φοβάμαι οτι έτσι η αθλιότητα των πόλεών μας και ιδιαίτερα του Αθηναϊκού Αττικολεκανοπεδίου θα μείνει η μόνη ανάμνηση για τους ζώντες με την ευχή και μόνο να επιληφθούν του θέματος οι απόγονοί μας.

Το ερώτημα επομένως επανέρχεται μήπως αδράξουμε την λύση που προσφέρει η σχολή της παρεμβατικότητας, η σχολή που πιστεύει οτι ὀλα μπορούν να γίνουν αλλά με πρόγραμμα και με σχεδιασμό με την προϋπόθεση οτι οι προτάσεις θα εξυπηρετούν τους κατοίκους της περιοχής που θα αφορούν.

Ισως αυτή η προοπτική να αποτελεί και την προτιμότερη για τους δημοτικούς άρχοντες της πόλης μας... για να διατηρήσουμε οτι απέμεινε απο την Κηφισιά των παλαιών μας αναμνήσεων.

Η γιορτή των λουλουδιών υπόσχεται να μας γιάνει απο τον υπερφίαλο και αδιέξοδο αστισμό μας.

(Το ακόλουθο κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΚΗΦΙΣΙΑ την 8η Μαϊου 2009)

Η 55η Ανθοκομική έκθεση της Κηφισιάς, είναι ήδη γεγονός απο την περασμένη εβδομάδα και είναι καλύτερη απο ποτέ, όσο τουλάχιστον θυμάμαι στην εμποριοποιημένη εποχή μας.

Διότι υπάρχουν αναμφίβολα και οι παλιές εκθέσεις, εκείνες των παραγωγών που έβαζαν ατελείωτη ενέργεια μόνο και μόνο για να δείξουν τις συνθέσεις τους και αδιαφορώντας αν θα είχαν την ευκαιρία να πωλήσουν τον κόπο τους.

Ήταν οι μέρες που η Κηφισιά δεν είχε πολυκατοικίες διοτι δεν είχε ακόμα ωριμάσει στα μυαλά ορισμένων η σκέψη υπερεκμετάλλευσης της γής.

Ήταν η εποχή των παλιών Κηφισιωτών που μεταπολεμικά μπορεί να μην είχαν πλούτο αλλά είχαν διάθεση και αγάπη για τη φύση.

Ήταν η εποχή που οι πανσέδες προοιώνιζαν την Άνοιξη και τα τριαντάφυλλα το καλοκαίρι στα παρτέρια των ιδιωτικών κήπων.

Τότε οι ντάλιες, οι τζίνιες και τα χρυσάνθεμα, ὀταν δεν μονοκρατούσαν οι εύοσμες τριανταφυλλιές, κατέκλυζαν τους καλοφροντισμένους κήπους που δεν διέθεταν ίχνος απο το ξενόφερτο γκαζόν.

Όμως εκείνη ήταν μια άλλη εποχή που πέρα απο το να ομορφαίνει τις αναμνήσεις μας, δίνει το μέτρο της αλλαγής του περίγυρου και του εαυτού μας.

Η σημερινή 55η ανθοκομική έκθεση στο άλσος της Κηφισιάς είναι ασφαλώς εμπορική αλλά και τι με αυτό;

Γιατί θα πρέπει ο αντιεμπορικός δογματισμός μας να γίνεται επιλεκτικός και να μας αφαιρεί τα συναισθήματα χαράς απο την πανδαισία χρωμάτων και ευωδιάς των λουλουδιών;

Οι καλλιεργητές που κατακλύζουν τους χώρους του άλσους, είναι αξιέπαινοι που καταφέρνουν να προκαλούν πλήθη κόσμου να τους επισκεφθεί για να θαυμάσει αλλά και να προμηθευτεί τα φυτά που θα ομορφύνουν αργότερα τα μπαλκόνια των περισσοτέρων διότι απο κήπους, ελάχιστοι απέμειναν και αυτοί φροντίζονται πλέον απο επαγγελματίες κηπουρούς.

Συχνά αναλογίζομαι αυτή την αλλαγή ως την ποιο σημαντική απο εκείνες που είδε η πρωτεύουσά μας. Όλα σήμερα είναι αποτέλεσμα της εργασίας κάποιου άλλου. Ακόμα και τα άνθη μας τα καλλιεργεί κάποιος άλλος και έτσι χάνουμε την χαρά που νιώθει κανείς όταν τα βλέπει να φυτρώνουν ή να μεγαλώνουν στη γη, στη δική του γη.

Αυτή τη γη που πολλοί απο μας θεωρήσαμε οτι θα γινόταν ποιο αποδοτική αν την σπέρναμε με τσιμέντο... Τα «άνθη» του τσιμέντου βλέπετε μπορεί να μην ευωδιάζουν αλλά υποδέχονται χρόνια τώρα στην αγκαλιά τους όσους άφησαν το σπιτικό τους στην επαρχία για μια καλύτερη τύχη ή έτσι ήλπισαν, στην σκληρή πραγματικότητα της πόλης.

Πήγα ήδη τρείς φορές στη φετινή έκθεση και θα ξαναπάω είτε για να προμηθευτώ κάποια ακόμα απο τα φυτά που μου λείπουν είτε για να παραστώ σε εκδηλώσεις επ’ευκαιρία της γιορτής των λουλουδιών.

Μια απο αυτές, θεωρώ η καλλίτερη, θα γίνει το Σάββατο της 9ης Μαίου με την ευκαιρία ενός διαγωνισμού διηγήματος με θέμα την «εφήμερη ομορφιά των μενεξέδων».

Οι συμμετοχές που προκρίθηκαν τυπώθηκαν ήδη, απο τις εκδόσεις της εφημερίδας ΚΗΦΙΣΙΑ, σε ένα καλαίσθητο βιβλιαράκι και είναι πραγματικά ξεχωριστές ώστε να συγκινήσουν και τους απαιτητικότερους αναγνώστες.

Κάθε φορά που κάπως βιαστικά περιδιαβαίνω τα «νησιά των χρωμάτων» στην έκθεση, αναλογίζομαι πόσο καλλίτερα θα ήταν αν είχαμε καταφέρει να κρατήσουμε την παλιά μορφή της Κηφισιάς μας.

Ισως κάποιοι ρεαλιστές να που ότι η εξέλιξη δεν θα μπορούσε να επιτρέψει κάτι τέτοιο και τότε αναρωτιέμαι για το ποιόν αυτής της εξέλιξης.

Σε τι άραγε η χώρα μας εξελίχθηκε περισσότερο, ακόμα και απο τους βόρειους γειτόνους της που τουλάχιστον, υπό το πρόσχημα του υπαρκτού σοσιαλισμού, διατήρησαν το ύφος και τον χαρακτήρα των παλιών τους πόλεων και σεβάστηκαν τη φύση;

Μήπως αναπτυχθήκαμε πληθυσμιακά τόσο ώστε να τσιμεντάρουμε τα πάντα για να χωρέσουμε;

Μα η χώρα μας έχει ένα απο τα μεγαλύτερα δημογραφικά προβλήματα στην Ευρώπη με τον γηγενή πληθυσμό της να συρρικνώνεται και το γενικό σύνολο να αυξάνει χάριν της εισόδου εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων απο τις παραευξείνιες (ποντιακές) περιοχές αλλά και των ξένων που με τα χρόνια γίνονται Έλληνες όσο και εμείς, για όσους τέλος πάντων νιώθουμε έτσι.

Μήπως αναπτυχθήκαμε φτιάχνοντας ανταγωνιστικές βιομηχανίες ή στήνοντας άλλες μορφές δραστηριότητας που θελαν τη γη μας για να αποδώσουν;

Όσο και αν ψάχνω, όσο και αν σκέπτομαι, απαντήσεις δεν βρίσκω.

Βασανίζω άδικα το θυμικό μου αλλά τίποτα δεν δικαιολογεί το γιατί επιλέξαμε να τσιμεντώσουμε τη γη μας, τη γη των λουλουδιών μας, τη γη των πατεράδων μας που πλέον παραδίδουμε στα παιδιά μας σε εκδόσεις μεζονέτας με κήπο ευμεγέθους γλάστρας.

Έχοντας ζήσει επι πολλά χρόνια στο εξωτερικό, θυμάμαι τις εκεί πόλεις και τα προάστειά τους. Κάθε φορά που κάτι άλλαζε αυτό που ερχόταν στη θέση του ήταν καλύτερο, ομορφότερο, οικολογικότερο.

Όπου κατεδάφιζαν τα παλιά και ερειπωμένα διαμερίσματα τα νέα ήταν ανθρωπινότερα με δένδρα και φυτά αναμεταξύ τους, ακόμα και σε υπερυψωμένα παρτέρια, ώστε το αίσθημα της φύσης να είναι κυρίαρχο αφού χωρίς αυτό ο άνθρωπος νιώθει την νέκρα των πλανητών στους οποίους ακόμα και η πανδαισία των χρωμάτων απο το διαθλόμενο φως δεν θυμίζει τίποτα απο ζωή.

Εκεί, μόνο με τη φαντασία προδιαγράφει κανείς τις όποιες μορφές ζωής και ακολουθίες πολιτισμών που πιθανόν υπήρξαν αλλά δεν αποφεύγει τον τρόμο απο τις εικόνες της συμπαντικής απομόνωσης.

Όμως εδώ, στη φιλόξενη γη μας, που τα φυτά και τα άνθη είναι κοντά μας ώστε να τα αγγίζουμε, να τα νιώθουμε και να αγαλλιαζόμεθα απο την πανδαισία των χρωμάτων και τις μεθυστικές μυρωδιές τους, προτιμήσαμε να τα ανταλλάξουμε με τσιμέντο, με το άοσμο, γκρίζο τσιμέντο και με μια συνέπεια πυκνής αστικής δόμησης που όσο και αν διαμορφώθηκε για τις ανθρώπινες ανάγκες έγινε ποιό απάνθρωπη και απο τους εφιάλτες μας.

Η έκθεση των λουλουδιών κάθε χρονο με βάζει σε σκέψεις κάνοντάς με να συγκρίνω το όνειρο με την πραγματικότητα και το όνειρό μου, όταν ήμουν ακόμα παιδί, ήταν η πόλη που γεννήθηκα να έμενε όπως ήταν, με τους κήπους της να ευωδιάζουν και μόνο να βελτιώνονται.

Η σκληρή σημερινή πραγματικότητα με φέρνει σε έναν άλλο κόσμο, εκείνον που δεν διστάζει να καταστρέφει και να τσαλαπατά τα φυτά και τα δένδρα διότι έτυχε να εμποδίζουν τη θεα του καταστήματός του.

Κανείς δεν αναρωτήθηκε βέβαια, απο τους νεόκοπους εχθρούς της φύσης, γιατί ακόμα και οι εν δυνάμει πελάτες των εμπορικών καταστημάτων, δεν προτιμούν πλέον τις παραδοσιακές ανοικτές αγορές.

Κανείς τους δεν σκέφτηκε ότι τα δένδρα με τη σκιά και τα άνθη τους ελκύουν τον κόσμο και η χαρά των λουλουδιών μετουσιώνεται σε χαρά του καταναλωτή.

Κανείς τους δεν αναλογίσθηκε οτι στην εποχή μας ο αδυσώπητος καλοκαιρινός ήλιος δεν αφήνει περιθώρια χαράς στην διαδικασία των αγορών και όσοι βλέπουν στα δένδρα εχθρούς σύντομα θα δουν και τους αγοραστές χαμένους.

Ακούγεται ισως περίεργο αλλά ο άνθρωπος είναι μια ολότητα που αν πειραχτεί έστω και ένα απο τα χιλιάδες ή εκατομμύρια στοιχεία της, καταλήγει ανισόρροπος.

Πως να περιμένεις λοιπόν απο εκείνους, που στερούνται την ισορροπία που προσφέρει η φύση, να γίνουν άνθρωποι της χαράς;

Πως να περιμένεις απο αυτούς να δουν με αισιοδοξία το μέλλον;

Η αδιαφορία για ένα πραγματικά καλύτερο αύριο, απο τη νέα γενιά, έχει αναμφίβολα τις ρίζες της στην απομάκρυνση απο τη φύση και στην ανισορροπία που οδηγεί τον άνθρωπο η αστική διαβίωση.

Η αδιαφορία για ένα πραγματικά καλύτερο αύριο ισως βρεί το φάρμακό της στις ευωδιές των λουλουδιών της 55ης ανθοκομικής έκθεσης της Κηφισιάς.

Μπορεί να μην βαστήξαμε πολλά απο την παλιά μας πόλη αλλά σιγά- σιγά ξυπνά μέσα μας ο κόσμος των αναμνήσεων και ένα νέο εγώ παίρνει τη θέση της απάθειας που έφερε η ψευδαίσθηση μιας τάχα καλλίτερης αστικοποιημένης ζωής.

Η γιορτή των λουλουδιών υπόσχεται να μας γιάνει απο τον υπερφίαλο και αδιέξοδο όπως αποδείχτηκε αστισμό μας.

Σκέψεις και διλήμματα για το Ρυθμιστικό

(Το ακόλουθο κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΚΗΦΙΣΙΑ την 1η Μαϊου 2009)

Το θέμα του Ρυθμιστικού Σχεδίου της πρωτεύουσας, που ξεκίνησε με τις αρχικές προτάσεις του ΥΠΕΧΩΔΕ και την πρόσκληση όλων των δήμων που συγκαταλέγονται στην ευρύτερη αστική περιφέρεια του λεκανοπεδίου αλλα και στις ζώνες της Ανατολικής Αττικής, να καταθέσουν τις δικές τους προτάσεις, για να κατατεθούν συνολικά στη Βουλή στα τέλη Οκτωβρίου του 2009, άναψε φωτιές στις δημοτικές επιπροπἐς που ασχολούνται με θέματα πολεοδόμησης, χρήσεων γης και αστικής ανάπτυξης.

Η προσπάθεια σύνταξης αλλαγών ή νέων προτάσεων για το Γενικό Πολεοδομικό, έχει ήδη ξεκινήσει στην Κηφισιά όπως και σε άλλους δήμους και ορισμένα απο τα σχέδιά συμπεριλαμβάνονται πλέον στο γενικό Ρυθμιστικό του ΥΠΕΧΩΔΕ.

Οι προτεινόμενες μετατροπές και αναβαθμίσεις γίνονται είτε στα πλαίσια προβλεπόμενων αναγκών είτε λόγω πιέσεων για οικιστική και εμπορική μεγέθυνση.

Τα Ρυθμιστικά σχέδια των πόλεων είναι συνήθως υπερσύνολα των Πολεοδομικών σχεδίων διοτι περιλαμβάνουν πέρα απο τις οικιστικές δομές, τους συντελεστές δόμησης και τις κυκλοφοριακές απαιτήσεις, προτάσεις που συντελούν στον εξορθολογισμένο προγραμματισμό ανάπτυξης μιας ολόκληρης περιοχής.

Ενα Ρυθμιστικό σχέδιο πρέπει να έχει στόχους για το ποια θα είναι η πληθυσμιακή ανάπτυξη μιάς περιοχής μετά απο μια περίοδο τουλάχιστον 15 ετών και κατ’ επέκταση ποιές οι απαιτήσεις αυτής της ανάπτυξης.

Πόσα π.χ. σχολεία θα πρέπει να υπάρχουν στην περιοχή, ποιές νέες εμπορικές χρήσεις είναι συμβατές ή αναγκαίες και ποιά θα είναι η προσβασιμότητα για την εξυπηρέτηση των συναλλασσομένων.

Στην Κηφισιά, στο τόπο μας δηλαδή, οι εργασίες ξεκίνησαν για εκείνα τα έργα που είχαν προαποφασιστεί απο καιρό, όπως οι κεντρικές πεζοδρομήσεις, ενώ άλλα ευρίσκονται ακόμα υπό διαμόρφωση ή απλά παραμένουν σκόρπια στη σκέψη των ενδιαφερομένων.

Απο τα πρόωρα δείγματα των έργων γίνονται προφανή μερικά απλά πράγματα που με προβλημάτισαν όπως και πολλούς άλλους Κηφισιώτες

Ενώ π.χ. οι πολύ καλύτερες απο το παρελθόν πεζοδρομήσεις σε κάνουν να αισθάνεσαι κάτοικος κεντρικής Ευρώπης, τα προβλήματα που αναφύονται δεν μπορούν να αγνοηθούν.

Η πρώτη απορία που διατυπώνεται είναι:

Μα καλά, που θα παρκάρουν τώρα τα αυτοκίνητα των επισκεπτών των εμπορικών καταστημάτων... Οι ζώνες ελεγχόμενης στάθμευσης που δημιουργούνται είναι περιορισμένες και παρά την αύξηση λόγω της αναγκαστικής εναλλαγής, δεν θα επαρκούν πλέον.

Η επίσημη απάντηση δίνεται με την κατασκευή του μεγάλου υπόγειου χώρου στάθμευσης, 625 θέσεων, δίπλα απο την Εθνική Τράπεζα στην Πλατεία της πόλης μας.

Μα ναι, απαντούν οι δύσπιστοι δημότες, αλλα αυτό θα ολοκληρωθεί τουλάχιστον μετά απο μια τριετία... Μέχρι τότε τι θα γίνει;

Καμία απάντηση... Ναι αγαπητοί συνδημότες, καμία απάντηση δεν προσφέρεται σε αυτο το ερώτημα.

Αν και είμαι φανατικός εχθρός του αυτοκινήτου, χρησιμοποιώντας σε μεγάλο ποσοστό, για τις αστικές μου μετακινήσεις μου, τα δημόσια μέσα μεταφοράς, αντιλαμβάνομαι ότι με τις σημερινές συνθήκες τα πράγματα θα γίνουν αδιέξοδα για τους πολλούς.

Το κόστος των ιδιωτικών χώρων στάθμευσης είναι υπερυψηλό και εκτός κάθε λογικής αν αναλογιστούμε τον πρωτογονισμό των παρεχόμενων υπηρεσιών και το μέσο εισόδημα του Ελληνα συγκριτικά με εκείνο των βορειοευρωπαίων.

Το αδιέξοδο επομένως είναι προφανές...

Βέβαια, παραμέλησα ισως το οτι στην Κηφισιά ψωνίζουν οι πλούσιοι, οι κάτοικοι των βορείων και υπερβορείων προαστίων, οι έχοντες και κατέχοντες δηλαδή, που θεωρούν “ψιλά” το κόστος της στάθμευσης στις περιορισμένες ιδιωτικές θέσεις.

Αλλα αν είναι έτσι, τι θα γίνει με μας, τους υπόλοιπους, διότι όσο και αν μελετώ την εξ όψεως τουλάχιστον ευμάρεια των συνδημοτών μου δεν βλέπω τα πλούτη να τρέχουν.

Το αδιέξοδο επομένως διαμορφώνει ένα βασικό δίλημμα.

Τι εμπορικό κέντρο θέλουμε και τι πόλη διαμορφώνουμε;

Αν διαμορφώνουμε μια πόλη για τους εξαιρετικά ευκατάστατους να μας το πουν όσο είναι νωρίς οι αρμόδιοι, για να κάνουμε το κουμάντο μας και να αποχωρήσουμε για τα αδιάθετα διαμερίσματα της δυτικής Αττικής.

Αν πάλι διαμορφώνουμε μια πόλη για τις ανάγκες των, εκτός των ορίων της, γειτόνων μας, ώστε αυτή να μεταμορφωθεί σε μείζον εμπορικό κέντρο της βόρειας Αττικής, να μας το πουν επίσης διότι και αυτο δεν θα μας αρέσει και θα μας εξαναγκάσει να εγκαταλείψουμε τα πάτρια εδάφη χάριν ενός εσωτερικού ξενιτεμού που δεν διαφέρει και τόσο απο τον εξωτερικό...

Αν διαμορφώνουμε τέλος μια πόλη με ζώνες διαφορετικότητας όπου όλοι θα έχουν τον ρόλο τους και όλοι θα “νοστιμίζουν” τις αστικές συνθήκες διαβίωσης, κατάσταση που έχει κριθεί παγκοσμίως ως η μόνη βιώσιμη, τότε άλλη θα είναι η προοπτική μας και άλλοι οι αγώνες μας διότι θα πολεμάμε έχοντας κατοχυρώσει τη γη μας και οτι αυτή σημαίνει για μας...

Άρα πολλά τα ερωτήματα και ακόμα περισσότερες οι δυνητικές απαντήσεις που θα πρέπει να λάβει υπόψη ένα Ρυθμιστικό.

Το Ρυθμιστικό επομένως δεν εξαντλείται με το εάν θα αλλάξουν οι συντελεστές δόμησης ή αν θα επεκταθεί το σχέδιο πόλης στις αδιαμόρφωτες γωνιές της αλλά περιλαμβάνει και το τι θα ισχύσει στις περιοχές που ήδη ζούμε, πως θα φτάνουμε μελλοντικά σε αυτές και ποια θα είναι η σύσταση του πληθυσμού. Θα μας ικανοποιεί π.χ. ο παρωχημένος τεχνολογικά ηλεκτρικός σιδηρόδρομος ή θέλουμε το Μετρό στην πόλη μας διότι για τα λεωφορεία ως εξελιγμένο μέσο μεταφοράς ούτε λόγος να γίνεται.

Το Ρυθμιστικό πρέπει ακόμα να προέλθει απο το όραμα που θα διαμορφώσουμε για την μελλοντική πόλη μας και όχι από αποσπασματικές ή και ανούσιες προτάσεις για το εάν θα γίνει εδώ ή παραπέρα ένας ακόμα υπόγειος χώρος στάθμευσης.

Παραβρέθηκα σε συζήσεις για τις ανάγκες περιοχών της πόλης μας και είδα τους συνδημότες μου να μάχονται χωρισμένοι υπερ της μιας ή της άλλης μικροδιευθέτησης.

Άκουσα να ισχυρίζονται οτι η κατασκευή του τάδε υπόγειου χώρου στάθμευσης θα υποβαθμίσει την περιοχή τους ενώ στην πραγματικότητα θα συμβεί το αντίθετο με την απελευθέρωση των δρόμων απο τα αυτοκίνητα.

Πρόκειται ομολογουμένως για παγκόσμια πρωτοτυπία όπως και εκείνη της άρνησης κατασκευής των επεκτάσεων της Αττικής Οδού διότι θα στοιβάζεται λέει κόσμος στην παραλιακή!

Αυτή η ανορθολογική θεώρηση των προβλημάτων ανάπτυξης μιας αστικής περιοχής εκτός του οτι αποτελεί πλέον τον κανόνα παρά την εξαίρεση στη χώρα μας, ενισχύεται και απο την πολιτεία που βάζει το κάρο μπροστά απο το άλογο, προκαλώντας τους κατοίκους να εξεγερθούν αφού δεν έχουν κατανοήσει σε τι θα χρησιμεύσει (για το παράδειγμα) ο προτεινόμενος χώρος στάθμευσης.

Δεν βλέπουν μια ολοκληρωμένη πρόταση, δεν βλέπουν στόχους παρά μια τσιμεντένια οπή απο την οποία θα πηγαινοέρχονται βρώμικοι βενζινοκινητήρες με μανιώδεις χειριστές... και ακούγεται ισως λογικό να μη τους θέλουν.

Αν όμως οι παρουσιάσεις του Ρυθμιστικού και του Πολεοδομικού ξεκινούσαν με την διαπίστωση των σημερινών αναγκών και τις αιτιολογημένες προβλέψεις των μελλοντικών αναγκών του πληθυσμού, τότε τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά και δεν θα είχαμε το φαινόμενο LULU (Locally Unwanted Land Uses) επαναλαμβανόμενο σε κάθε γειτονιά και για κάθε παρέμβαση.

Μόνο εἀν οι όποιες ρυθμίσεις παρουσιασθούν στα πλαίσια ενός γενικότερου αναπτυξιακού σκεπτικού της πόλης μας και ως μέρους των αναγκών που προβάλλει το Γενικότερο Ρυθμιστικό της Πρωτεύουσας, θα γίνουν κατανοητές οι προτάσεις και οι λόγοι που τις επιβάλλουν.

Όμως και τότε δεν θα έχει ολοκληρωθεί η απαιτούμενη προεργασία.

Οι προτάσεις θα πρέπει να διαμορφωθούν με ένα σκεπτικό που δεν θα είναι ούτε υπεραπλουστευτικό ούτε θα στηρίζεται στη θεωρία των πιθανοτήτων για την επίλυση σύνθετων μεν αλλά τυχαίων επιμέρους συμβάντων.

Τα προβλήματα μιας πόλης είναι όπως οι λειτουργίες ενός οργανισμού, δεν απαντώνται ως μέσοι ὀροι.

Οταν πειράξεις μια μεταβλητή δημιουργείς ανισορροπία σε πολλές άλλες καταστάσεις που λειτουργούσαν μέχρι πρότινος άριστα.

Οταν αυξάνεται το σάκχαρο στο αίμα μας δεν είναι μόνο οι ζαλάδες απο τις ξαφνικές υπογλυκαιμίες το πρόβλημα αλλά και η καταστροφή των οργάνων που καταλἠγει σε μη αναστρέψιμη φθορά του σώματος μας.

Σε μια πόλη, η κατασκευή μιας λεωφόρου γρήγορης κυκλοφορίας θα καλύψει μεν τις ανάγκες των διερχομένων αλλά θα διαχωρίσει τους κατοίκους της στους μεν και στους δε του αυτοκινητοδρόμου.

Η διαμόρφωση περισσότερων θέσεων στάθμευσης, θα οδηγήσει αναγκαστικά σε απαίτηση για μεγαλύτερους ή ταχύτερους δρόμους, για τις ώρες που οι ιδιοκτήτες των οχημάτων θα τις εγκαταλείπουν μαζικά μετά την εργασία τους.

Συμπερασματικά, σε μια ανθρώπινη κοινωνία τα προβλήματα της πόλης και η ρύθμισή τους αντιμετωπίζονται ως προβλήματα οργανωμένης και οχι τυχαίας πολυπλοκότητας μέσω της θεωρίας των πιθανοτήτων ή απλοϊκά με συσχετίσεις δυο μεταβλητών θυμίζοντας τις μελέτες των οικονομικών παραγόντων όπου απομονώνεται η συμπεριφορά της κάθε μιάς έναντι των αλλαγών μιας άλλης μεταβλητής, σύμφωνα με το γνωστό Ceteris Paribus.

Σε μια ανθρώπινη κοινωνία τα προβλήματα της πόλης αντιμετωπίζονται όπως τα προβλήματα ενός ανθρώπινου οργανισμού, ξέχωρα αλλά αφού έχουν προσεκτικά μελετηθεί οι συνολικές επιπτώσεις τους.

Το νεο Ρυθμιστικό ήλθε να ρυθμίσει το πως θα αναπτυχθεί η Αττική (Οικιστικά και παραγωγικά) μέσα στην επόμενη 15αετία...

(Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΚΗΦΙΣΙΑ την 24η Απριλίου 2009)

Ναι, για όσους δεν το γνώριζαν, αυτό ήλθε να κάνει το νεο Ρυθμιστικό αλλά αν εξαιρέσουμε τις επεκτάσεις του σχεδίου πόλης κατά 250.000 στρέμματα και τα σχέδια επι χάρτου για τις νέες γραμμές του ΜΕΤΡΟ, οι λοιπές ρυθμίσεις περιορίζονται σε πεζοδρομήσεις και αναπλάσεις στις κεντρικές περιοχές των δήμων...

Σε αισθητικές παρεμβάσεις λοιπόν εναποθέτει το νεο Ρυθμιστικό το βάρος της ανάπτυξης και είναι να απορεί κανείς πως δεν ζούμε ήδη σε μια υπερανεπτυγμένη οικιστικά χώρα με τόσες αναπλάσεις που είδαμε τα τελευταία 30 χρόνια...

Όσοι ασχολούνται με τα κοινά ή έστω αφιερώνουν χρόνο στο να παρακολουθούν τα όσα συμβαίνουν στον αστικό τους περίγυρο, θα έχουν ήδη σκεφτεί τα αίτια αυτής της εμμονής που δεν είναι άλλα απο το οτι οι κεντρικές αναπλάσεις δημιουργούν την ελάχιστη δυνατή αντίδραση απο τα συμφέροντα που ρυθμίζουν τα της Αττικής γής και επομένως είτε αρέσουν είτε όχι, είτε συμφέρουν είτε όχι αυτές μπορούμε και αυτές κάνουμε...

Τα υπόλοιπα όπως οι παραγωγικές υποδομές, οι ουσιαστικά καινοτόμες αλλαγές βάσει των τεχνολογικών εξελίξεων και οι ανθρώπινες απαιτήσεις σε ένα νέο και εξελισσόμενο κοινωνικό πλαίσιο, μπαίνουν ανέκαθεν για το γαρνίρισμα της τούρτας του εκάστοτε Ρυθμιστικού που δεν υλοποιείται αφού ποτέ δεν επαρκούν τα χρήματα.

Ξεκινάμε έτσι απο το φτιασίδωμα και στο φτιασίδωμα καταλήγουμε αλλά άσπρη μέρα ως πολίτες μιας σύγχρονης πόλης δεν βλέπουμε εδώ και δεκαετίες...

Το νεο Ρυθμιστικό βλέπει μια Αστική πρωτεύουσα 8 εκατομμυρίων σε ένα κράτος 11-12 εκατομμυρίων κατοίκων εγείροντας απορίες διότι ούτε το δημογραφικό μας άλλαξε ούτε ζούμε σε περίοδο ανάπτυξης κινεζικών προδιαγραφών και παρά την γενική τάση προς το μοντέλο πόλη - κράτος, τέτοια δυσαναλογία κέντρου - επαρχίας δεν έχει το προηγούμενό της σε χώρα επι της γής, ανεπτυγμένη ή μη.

Στην Ελλάδα όμως θέλουμε να πρωτοπορούμε και όταν δεν τα καταφέρνουμε στα δύσκολα επιλέγουμε το εύκολο και το ευτελές, επιλέγουμε πεζοδρομήσεις όταν χρειαζόμαστε αναπτυξιακές υποδομές και στόχους που θα κάνουν εφικτή την ζωή των 8 εκατομμυρίων ψυχών σε δυο στενές λωρίδες γής, εκατέρωθεν της κορυφογραμμής απο τον Υμηττό έως το Πάνειο Όρος.

Το κυριότερο όμως είναι ότι δομούμε ένα όνειρο για την 15ετία που έρχεται και ξεχνάμε οτι τα όνειρα παραμένουν όνειρα εάν δεν υπάρχει η διάθεση που αναλογεί για να γίνουν πραγματικότητα.

Το ερώτημα επομένως είναι το πως θα ξανακάνουμε τα όνειρα πραγματικότητα, πως θα γεφυρώσουμε την απόσταση μεταξύ σχεδίων και υλοποιήσεων και το κυριότερο, ποια πραγματικότητα θα εκφράζουν αυτές οι υλοποιήσεις.

Για μια σύγχρονη πόλη, η πραγματικότητα δεν είναι το κοίταγμα προς τα πίσω, στο παρελθόν, διότι δεν έχουμε παρελθόν να επιδείξουμε πλην του κλασσικού που δεν ταιριάζει στις σημερινές ανάγκες των κατοίκων των πόλεών μας.

Στις πόλεις της γείτονος Ιταλίας π.χ. ακόμα και στην μαρτυρική απο τον πρόσφατο σεισμό Λ’ακουίλα ή στην αντίστοιχα μεσαιωνική Σιένα, το παρελθόν διαμορφώνει πρότυπα που σε λελογισμένη κλίμακα εμπνέουν δημιουργικά. Ένας αρχιτέκτων ή ένας ιστορικός της τέχνης επιδιώκει να ζει σε τέτοιες πόλεις διότι τον προκαλούν συγκινησιακά στο να ερευνήσει αυτά που τον περιτριγυρίζουν. Στις πόλεις αυτές σε πλημμυρίζει η ζώσα τέχνη και σε υποχρεώνει να την υιοθετήσεις και να την φροντίσεις. Οι πόλεις αυτές δεν μπορούν όμως σε καμία περίπτωση να γίνουν πρότυπα μεγαλουπόλεων. Είναι και θα παραμείνουν κέντρα τέχνης και πολιτισμού για λίγους. Οι πολλοί θα πρέπει να κοιτάξουν αλλού για το πρότυπό τους.

Στις πόλεις της αναδυόμενης ανατολής, της μέσης ανατολής, τα πρότυπα φυτρώνουν κυριολεκτικά στην άμμο.

Οταν διαθέτεις ένα πλούσιο πολιτισμικά παρελθόν, ακόμα και αν αυτό κακοπάθησε απο τον ιμπεριαλισμό της δύσης, έχεις πάντα την ευκαιρία να το επαναφέρεις με τα μέσα που προσφέρει η σημερινή τεχνολογία και ο πετρελαϊκός πλούτος.

Η ανάπτυξη ολόκληρων πόλεων στις αμμώδεις και αφιλόξενες παραλίες των εμιράτων έχει ένα σκοπό, εκφράζει ένα στόχο. Οι οικιστικοί ουρανοξύστες κτίζονται για να στεγάσουν τους μελλοντικούς επαγγελματίες που θα κατακλύσουν την περιοχή σε ένα τεχνητά ανθρώπινο αλλά και πολλά υποσχόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον-γέφυρα μεταξύ ανατολής και δύσης. Οι νέες ουρανοξυστοπόλεις των εμιράτων συνδυάζουν έξυπνα το γιγάντιο με το μικρό και διαμορφώνουν ένα περιβάλλον που έλκει ακόμα και όταν η τέχνη δεν είναι παρά ευτελές αντίγραφο άλλων πολιτισμών. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε οτι οι πρόσφατες αποκαλύψεις οτι ο Καβάτζιο απεικόνιζε αρχικά τις συνθέσεις των χαρακτήρων του με μια πρωτόγονη τεχνική ταγκερογραφίας δεν μειώνει το μέγεθος και την αξία του καλλιτέχνη.

Επιπλέον, η αναπτυσσόμενη γοργά πόλη Μαδσκάρ, στο Αμπου Ντάμπι, είναι η πρώτη προσπάθεια του ανθρώπου να δημιουργήσει οικισμό απόλυτα φιλικό στο περιβάλλον αφού όλη η ενέργεια θα παρέχεται απο τον ήλιο και τον αέρα... Ναι, στο Αμπου Ντάμπι οι εμίρηδες είναι οικολογικά ευαίσθητοι και διαμορφώνουν πόλη πρότυπο για το μέλλον σε συνεργασία με την τεχνολογία που προσφέρουν κορυφαία πανεπιστήμια όπως το ΜΙΤ των ΗΠΑ.

Η ανάπτυξη αντίστοιχων ουρανοξυστοπόλεων γύρω απο τα παραδοσιακά εμπορικά λιμάνια της Κίνας έχει επίσης έναν στόχο. Διαμορφώνει ένα εφικτό χώρο διαβίωσης για τους τεράστιους γεωργικούς πληθυσμούς που προσείλκυσε η ανάπτυξη και οι νέες θέσεις εργασίας στα σφύζοντα κέντρα συναλλαγών και εμπορίου της ανατολικής Κίνας.

Η αναπτυσσόμενη πρωτεύουσα της χώρας μας, με τα ήδη πέντε εκατομμύρια κατοίκων σε τι πρότυπα αναφέρεται και ποιους μελλοντικούς στόχους ικανοποιεί;

Γιατί θα πρέπει να έχει 8 εκατομμύρια κατοίκους σε 15 ή έστω σε 35 χρόνια αν αυτό είναι τελικά το πλάνο; Γιατί πρέπει να αναπτύσσεται με τρόπο που κάνει την ποιότητα ζωής αρχικά στο Αττικολεκανοπέδιο και τώρα στα Μεσόγεια αβίωτη... Το πραγματικό ερώτημα είναι το εάν καταστρέφεται το πράσινο, ποιο πράσινο άραγε, ή μήπως το οτι καλύπτεται κάθε χωμάτινη επιφάνεια με κτίσματα χαμηλής αισθητικής και ανισόρροπης συνδιαστικότητας χωρίς προδιαγεγραμμένες υποδομές και ελευθέρους χώρους για τους κατοίκους που ξαφνικά ανακαλύπτουν ότι αγόρασαν «γουρούνι στο σακί», οτι εξαπατήθηκαν δηλαδή, παρασυρόμενοι απο μια νεοπλουτίστικη στάση της Ελληνικής κοινωνίας που θέλει τον πρώην Αιγαλιώτη να αποκτά μεζονέτα αν οχι στην Εκάλη τουλάχιστον στην Παιανία.

Το τι αφήνει πίσω του άγνωστο.

Το ποιός θα μείνει σε ότι εγκατέλειψε αδιευκρίνιστο.

Ισως κάποιοι οικονομικοί μετανάστες να καλύψουν το κενό με υψηλή την πιθανότητα μια πρώην ζώσα αν και κακόγουστη αστική περιοχή να μετατραπεί σε ένα ακόμα ανεπιθύμητο γκέτο.

Και είναι φυσικό να συμβεί αυτό διότι το Αιγάλεω, το Περιστέρι ή ακόμα και η Πετρούπολη δύσκολα θα διατηρήσουν διαφορετικά τους σημερινούς πληθυσμούς τους.

Με άλλα λόγια το Νεο Ρυθμιστικό της πρωτεύουσας σχεδιάζει την βελτίωση των περιοχών που θα βιώνουν οι κάτοικοι των αστικών και περιαστικών μας κέντρων χωρίς να έχει προβλέψει ποιοι θα είναι αυτοί οι πληθυσμοί, και πως θα βιώνουν εκεί που κάποτε οι συμπατριώτες μας πέτυχαν χάριν στην σφύζουσα βιοτεχνική και εμπορική τους δραστηριότητα.

Ενω στα Μεσόγεια η ανεξέλεγκτη δόμηση καταπίνει χαοτικά τους ελεύθερους χώρους με το Ρυθμιστικό να βάζει κάποια τάξη στην αναρχία, στις δυτικές περιοχές η δραματική οικοδόμηση των τελευταίων ετών είναι δεδομένη με αναπάντητο το ερώτημα του προορισμού της.
Μήπως τα χιλιάδες νεόκτιστα διαμερίσματα προορίζονται για τους “βέρους” Αθηναίους που εγκαταλείπουν μαζικά το αστικό κέντρο ή για κάποιο ευφάνταστο μεταναστευτικό ρεύμα εξ ανατολών ώστε να δείξουμε και εμείς κάποια υπόσταση απέναντι στις πληθυσμιακές ορδές των Τούρκων γειτόνων μας.

Ποιο είναι το σκεπτικό της Ρύθμισης του Ρυθμιστικού;

Ποια προβλέπεται να είναι τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά και οι λοιπές ανάγκες των μυριάδων νέων κατοίκων της πρωτεύουσας;

Ποιά θα είναι η προέλευση αυτών των κατοίκων; Σε τι πανεπιστήμια θα φοιτήσουν τα παιδιά τους και σε τι ναούς ποιανού θρησκεύματος θα λατρεύσουν τις δικές τους εκφράσεις Θεότητας;

Πολύ φοβάμαι οτι δεν υπάρχει πλάνο άρα δεν υπάρχει Ρυθμιστικό.

Πολυ φοβάμαι οτι μιλάμε ξανά για νέα τραινάκια και νέες μαρμαρόπληκτες πλατείες απο εκείνες που υποσχόταν ο αείμνηστος Τρίτσης που πρωτοτύπησε μεν αλλά ταυτόχρονα κατασπατάλησε τον πολύτιμο πλούτο που μας εμπιστεύθηκαν οι Ευρωπαίοι ομόλογοί μας, περιμένοντας οτι κάποτε η αναπτυξιακή μας καμπύλη θα εξομοιωθεί με τη δική τους.

Είμαστε στο τέταρτο και τελευταίο Πλαίσιο Κοινοτικής Στήριξης, το περιβόητο ΕΣΠΑ, και τα προγράμματα που συντάσσονται προορίζονται ξανά, σε σημαντικά ποσοστά, για τραινάκια και πλατείες...

Λείπουν, όπως και τότε, οι υποδομές για τραίνα, εργοστάσια και λοιπές σοβαρές αναπτυξιακές υποδομές που θα πείσουν ακόμα και εμάς τους ίδιους οτι 22 δις €υρώ μετά δεν θα έχουμε αποκλίνει ακόμα περισσότερο απο τους χρηματοδότες μας.

Γενικό Πολεοδομικό Κηφισιάς... Νεο Ρυθμιστικό Πρωτεύουσας... Επιτέλους Ανάσταση!

(Το κείμενο αυτό δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΚΗΦΙΣΙΑ την 17η Απριλίου 2009)

Επιτέλους Ανάσταση θα έλεγε ο κάθε ταλαιπωρημένος απο την αδράνεια κάτοικος της πρωτεύουσας ή καλλίτερα του Αττικολεκανοπεδίου που επι χρόνια αγωνιά για το τι μέλει γενέσθαι στην περιοχή που κάποτε επέλεξε να περάσει τα δημιουργικά χρόνια της ζωής του.

Αναμφίβολα στην Ελλάδα με τη χαμηλή κινητικότατα εγκατάστασης, ισως την χαμηλότερη στην Ευρώπη, ο τόπος που διαλέγει κάποιος να ζήσει έχει τεράστια σημασία στην ποιότητα ζωής του που κρίνει και το κατά πόσο αυτός ο άνθρωπος θα γίνει ο ίδιος συντελεστής εξέλιξης και προόδου.

Σε περιοχές όπου η ποιότητα διαβίωσης είναι χαμηλή, η γκετοποίηση είναι η μόνη προβλεπόμενη πορεία και πάντα συμβαίνει όπως προβλέπεται εκτός εάν οι κάτοικοι πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και φέρουν την περιοχή τους στα μέτρα της διαβίωσης που επιθυμούν.

Οι περιπτώσεις όμως αυτές είναι ελάχιστες. Συνήθως, η κακή ποιότητα ζωής, σε μια περιοχή χωρίς προοπτική αναβάθμισης, αφαιρεί απο τους κατοίκους την μαχητικότητά τους και τους υποβιβάζει σε υποχείρια ξένων επιδιώξεων και συμφερόντων, όπως έχει συμβεί με το μεγαλύτερο μέρος της πάλε ποτέ πόλης των Αθηνών που βλέπουμε πλέον να γκετοποιείται γειτονιά προς γειτονιά ενώ οι προτάσεις των πολιτικών παραγόντων εξαντλούνται σε ανούσιο πολιτικαντισμό.

Είναι επομένως λογικό να αναφωνεί ο κάτοικος του Αττικολεκανοπεδίου, επιτέλους Ανάσταση, όταν πληροφορείται οτι το νεο Ρυθμιστικό σχέδιο για την πρωτεύουσα παραδόθηκε μόλις την μεγάλη Δευτέρα σε δημόσια διαβούλευση που θα διαρκέσει μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου με στόχο να κατατεθεί στα τέλη Οκτωβρίου προς ψήφιση στη Βουλή.

Το νεο Ρυθμιστικό σχέδιο είναι εκ πρώτης όψεως εντυπωσιακό.

Εκτός του ότι προχωρεί σε εντάξεις 250.000 στρεμμάτων γης στα σχέδια πόλης, ώστε να παύσει επιτέλους η άναρχη και χωρίς υποδομές δόμηση χάριν μιάς οικιστικής δυναμικής που ξεπερνά τις επιταγές του νόμου και των φυλάκων του, όπως ισχυρίσθηκε πρόσφατα ο Δήμαρχος Καλυβίων, προβλέπει νέους οικιστικούς όρους στις εντεταγμένες περιοχές, βάζει τάξη στο καρκίνωμα των αυθαίρετων, αν μπορεί να υπάρξει τάξη σε μια κατάσταση που αφορά το ένα τρίτο του πληθυσμού, και προτείνει ένα εκτεταμένο δίκτυο μεταφορών που θα εξυπηρετεί πραγματικά τις ανάγκες των κατοίκων μιας σύγχρονης πόλης.

Βέβαια το νεο Ρυθμιστικό σχέδιο για την πρωτεύουσα δεν αποτελεί υπέρβαση σε κανένα τομέα. Επικεντρώνεται σε ρυθμίσεις συντελεστών δόμησης που μετατατρέπονται απο 0.6 σε 0.4 και απο 0.4 σε 0.2 ενω όλοι γνωρίζουν οτι οι συντελεστές παραβλέπονται με τεχνάσματα που περιλαμβάνουν απο το κλείσιμο των υμιυπαίθριων και την εκτεταμένη κάλυψη των ημιυπόγειων χώρων που γίνονται playroom, όπως υπέβαλε η άκομψη εισβολή του ξενόγλωσσου όρου, μέχρι την αναίσχυντη εκμετάλλευση της κλίσης του εδάφους που οδηγεί σε πολυκατοικίες τσαμπιά στις γύρω βουνοπλαγιές.

Σε μια εποχή που η κυβέρνηση σχεδιάζει μια νέας έμπνευσης φορολόγηση (χαράτσι) των παράνομων υμιυπαίθριων χώρων, ενάντια στην οποία ορισμένοι εκ των συμπολιτών μας σχεδιάζουν να καταφύγουν στα δικαστήρια για να απαλλαγούν απο την σχετική υποχρέωση, ενώ το ΣΤΕ έχει ήδη παραλάβει τις συνήθεις προσφυγές υποκρισίας και φαρισαϊσμού εκείνων που θεώρησαν άνομη και αντισυνταγματική την νομιμοποίηση ή τακτοποίηση των χώρων διότι θα έχει δυσμενείς, κατά τη δική τους ερμηνεία του συντάγματος, περιβαλλοντικές συνέπειες, κανείς δεν ομιλεί για το αύριο, που βρίσκεται στα χέρια των τοπικών πολεοδομικών γραφείων, και ας γνωρίζουν επακριβώς τις παραβάσεις που έρχονται.

Με τεχνάσματα αλλαγής συντελεστών που δεν είναι ακριβώς αυτά που καλοπροαίρετα θεωρούμαι οτι ισχύουν και χωρίς να λαμβάνονται υποψιν τα καίρια προβλήματα διαβίωσης που δεν προέρχονται ακριβώς απο τους συντελεστές δόμησης αλλά απο το πως εννοούμε την χρήση αυτών των συντελεστών ή διαφορετικά το σε ποιο πραγματικό ποσοστό κάλυψης οδηγεί ο κάθε συντελεστής, δεν θα πετύχουμε πολλά.

Ενα κτίριο με συντελεστή δόμησης 0.6 έχει εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά αν το 0.6 επιτυγχάνεται με 2 ή με 20 ορόφους.

Το εικοσαόροφο προσφέρει στη γειτονιά πολύτιμους χώρους αναψυχής και πρασίνου ενώ με την πανταχόθεν ελεύθερη διάταξη στον χώρο αφήνει το φως και την πανοραμική θέα να χαροποιεί τους ενοίκους του σε αντίθεση με το διώροφο που υποκρίνεται περιβαλλοντικά στερώντας φως, αέρα και ανάσα, δηλαδή την ίδια τη ζωή απο τους δικούς του ενοίκους.

Η χαμηλή δόμηση κατέληξε να δίνει στη πόλη των Αθηνών και στα προάστειά της την αίσθηση ενός απέραντου χωριού χωρίς έμπνευση και έκφραση.

Καμία πόλη του εξωτερικού δεν έχει την μονότονη μορφή ενός απέραντου χωριού όπως η Αθήνα και καμία πόλη της Ευρώπης δεν μοιάζει με ένα παγερό λατομείο μαρμάρου όπως ισχυρίστηκε ο γνωστός αρχιτέκτων Ρέντζιο Πιάνο.

Στο παρελθόν είχε υπέρμετρα υποστηριχτεί και επικρατήσει η άποψη οτι η Αθήνα είναι η πόλης του μέτρου και της ισορροπίας της μικρής κλίμακας μόνο που τα 5 εκατομμύρια των κατοίκων της κάθε άλλο παρά μικρή κλίμακα της προσδίδουν ως χαρακτηριστικό...

Οι υποσχέσεις που προβάλλουν οι αρμόδιοι του ΥΠΕΧΩΔΕ σήμερα, ότι με τις παρεμβάσεις του νέου Ρυθμιστικού, θα σώσουν μια άναρχη πόλη 5 εκατομμυρίων που συγκεντρώνει το 40% του συνολικού πληθυσμού της χώρας, θυμίζουν τα ποτάμια που θα έφερνε ο λαϊκός αρχηγός της Ένωσης Κέντρου Γεώργιος Παπανδρέου, την δεκαετία του 60, για να υποστηρίξει την κατασκευή άχρηστων «γεφυριών».

Το προβαλλόμενο Ρυθμιστικό είναι αναμφίβολα μια γενναία πρόταση μετα απο μια μεγάλη περίοδο απραξίας αλλά υστερεί δραματικά απο το να είναι η πρόταση σωτηρίας της πρωτεύουσας της χώρας.

Οταν δεν γίνεται ούτε μνεία σε ένα νεο τρόπο αστικής δόμησης πολλαπλών πυρήνων που θα ανταγωνίζονται ακόμα και τα προάστεια σε ελεύθερους χώρους και ζώνες πρασίνου, ακριβώς επειδή θα περιορίζουν την κατασπατάληση της γης με την έκταση να μεταφέρεται σε ύψος και την αισθητική και λειτουργικότητα σε καμία περίπτωση να θυμίζει την μονοτονία των φτηνών εργατικών πολυκατοικιών του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού, αλλα αντίθετα να διαμορφώνει ένα αρμονικό συγκερασμό του ουρανοξύστη με το παραδοσιακό διώροφο ωσάν να χαριεντίζεται ο γίγαντας με τον νάνο, δεν πρόκειται να νιώσουμε την χαρά που προκαλεί η αρμονία των αντιθέσεων στους κατοίκους μιας πόλης.

Το προτεινόμενο Ρυθμιστικό εντάσσει 250.000 στρέμματα σε δομές πόλης ώστε να ξεφύγουμε επιτέλους απο τη νοοτροπία του χωριού με τις μεσαιωνικές ανέσεις, αλλα δεν διαμορφώνει τους ορίζοντες ανάπτυξης της πόλης. Δεν αναφέρει πουθενά το πως η πόλη των 5 εκατομμυρίων θα λειτουργεί στο μέλλον, όχι απο πλευράς μεταφορών αλλά απο πλευράς επιδιώξεων. Δεν ορίζει ζώνες λειτουργίας που θα εναρμονίζονται με τις οικιστικές πλην εκείνων των εμπορικών καταστημάτων και αφήνει τα τοπικά Ρυθμιστικά των πόλεων που περιβάλλουν το κέντρο να δώσουν λύσεις για τις δικές τους ανάγκες που δεν είναι παρά δειλές και ανήμπορες εκφράσεις αντι της αναγκαίας ριζοσπαστικής αναπροσαρμογής.

Το νεο Ρυθμιστικό σχέδιο παραλαμβάνει ένα βαρετό σε δομές και αισθητική μεγαλοχώρι, που όταν αναπτύχθηκε είχε τουλάχιστον τις βιοτεχνικές και βιομηχανικές του ανάσες, και το μετατρέπει σε μία αφάνταστα πληκτική περιοχή μόνιμης κατοικίας 5 εκατομμυρίων κατοίκων που θα αναρωτιούνται τι κάνουν και γιατί ζουν σε αυτή την άχαρη οικιστική χαβούζα ακόμα και όταν θα έχουν το πλεονέκτημα να την διασχίζουν απο το ένα στο άλλο άκρο, με τις προτεινόμενες γραμμές του μετρό και σε κλάσμα του σημερινού χρόνου.

Το νεο Ρυθμιστικό δεν ξεκινά απο το τι πόλη σχεδιάζουμε και σε τι πόλη πάμε και δεν προβληματίζεται με το τι θέλουν 5 εκατομμύρια κατοίκων σε μια άσχημη πόλη που χωρίς τις βιοτεχνικές και βιομηχανικές ανάσες της θα είναι μια άνοστη και αβίωτη πόλη υπηρεσιών που κανείς δεν θα αποζητά.

Το νεο Ρυθμιστικό δεν ζήτησε ούτε ρώτησε τους τοπικούς άρχοντες να δώσουν αυτοί τις σκέψεις τους για το μέλλον αλλά συμπεριέλαβε τις μικρόνοες υποδείξεις τους όπως και στην περίπτωση του Δήμου Κηφισιάς όπου οι δράσεις εξαντλούνται σε μικροδιευρύνσεις του ιστορικού κέντρου και σε πεζοδρομήσεις...

Αναμφίβολα η Κηφισιά θα έχει ομορφότερα πεζοδρόμια στο άμεσο μέλλον αλλά δεν θα έχει περισσότερα δένδρα που την χαρακτηρίζουν διότι κανείς δρόμος δεν αναδομείται με το σκεπτικό της αύξησης του πρασίνου, ενώ περιέργως αφήνεται έξω και απο την φροντίδα των συγκοινωνιακών πλάνων του Ρυθμιστικού παρά την κατάταξή της στα «κέντρα ευρείας ακτινοβολίας».

Στη Κηφισιά κανείς δήμαρχος έως τώρα δεν αντιλήφθηκε το αυτονόητο, οτι όταν σχεδιάζεις νέες επεκτάσεις του Μετρό δεν τις σχεδιάζεις με ψευτοαριστερίστικες ιδεοληψίες οτι προέχει τάχα η μεταφορά της εργατιάς αλλά βάσει της πολυ ισχυρότερης επιχειρηματολογίας οτι δεν θέλεις περισσότερα οχήματα να διανύουν μεγαλύτερες αποστάσεις για να φτάσουν στο κέντρο μιας πόλης.

Τα τελευταία χρόνια η πληθυσμιακή αύξηση στα βόρεια προάστεια και το υψηλότερο επίπεδο ευμάρειας των κατοίκων τους, συγκέντρωσε τεράστιο αριθμό ιδιοκτητών αυτοκίνητων που κατακλύζουν με τα πρωινά τους γιουρούσια το κέντρο της ασφυκτικά δομημένης Αθήνας αφαιρώντας την πνοή, τρέχουσα ή υποσχόμενη απο κάθε Ρυθμιστικό.

Η δραματική έλλειψη ουσιαστικών προτάσεων και υποδείξεων για την κάλυψη των βορείων προαστίων απο ένα σύγχρονο Μετρό, αντι της αναιμικής κάλυψής τους από έναν ξεπερασμένο τεχνολογικά Ηλεκτρικό σιδηρόδρομο όπως ο ΗΣΑΠ, αποτελεί μια μόνο απο τις ενδείξεις αδιαφορίας και ανημποριάς στην αντιμετώπιση των πραγματικών αναγκών της υποκείμενης στο Ρυθμιστικό πρωτεύουσας.

Δυστυχώς ο δήμαρχός μας, οι περί αυτόν σύμβουλοι και οι πομπώδεις σε λαϊκισμό εκφραστές της αντιπολίτευσης, δεν έχουν το χάρισμα να διακρίνουν το ουσιαστικό απο το ασήμαντο αφαιρώντας μας κάθε ελπίδα για μία βιοτική Ανάσταση ίσως δικαιολογημένα εάν σκέφτηκαν ότι δεν θα έπρεπε να μειώσουν σε αξία το μεταφυσικό μήνυμα των ημερών.

Άσυλα ανιάτων και νόμοι φρενοβλαβών…

(Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΚΗΦΙΣΙΑ την 10η Απριλίου 2009)


«…Το Ελληνικό Πανεπιστήμιο διανύει πάνω απο δυο δεκαετίες μια βαθιά κρίση… Η κρίση αυτή ομολογείται απο πολλούς μετά παρρησίας , περιγράφεται δραματικά απο συναδέλφους και εκφράζεται καθημερινά απο την κοινή γνώμη…»

Δημήτριος Ψωϊνός (Ομότιμος Καθηγητής Ο & Δ ΑΠΘ)

Ο καθηγητής Ψωϊνός, υπό το βάρος των πρόσφατων καταλήψεων του μεγαλύτερου Πανεπιστημιακού ιδρύματος της χώρας, με αιτιάσεις που δεν πείθουν ούτε τους ίδιους τους καταληψίες, λεει το προφανές και το επεκτείνει σε όλα όσα αφορούν την δομή της ανώτατης εκπαίδευσης στη χώρα μας.

Ανατρέχει στη ρίζα το κακού που κατ’ αυτόν είναι η αφέλεια του εκδημοκρατισμού που επιχειρήθηκε το 1982. Πρόκειται για προσπάθεια που είχε σαν στόχο τον εκδημοκρατισμό, μέσω της διεύρυνσης των συμμετεχόντων στη λήψη αποφάσεων, ώστε η διοίκηση να αφουγκράζεται καλύτερα τις απαιτήσεις των εκπαιδευομένων και να καθιστά τον εκπαιδευτικό σύστημα φοιτητικοκεντρικότερο και εκπαιδευτικά αποτελεσματικότερο.

Όμως η προσπάθεια ήταν ατελής διότι και τότε, όπως σήμερα, διαμορφώθηκε στη λογική του Tabula Rasa, στην εκ του μηδενός δηλαδή αναμόρφωση της πανεπιστημιακής λειτουργίας χωρίς να ληφθεί υπ’οψιν η εκπαιδευτική εμπειρία και η δομή συστημάτων άλλων χωρών που είχαν να επιδείξουν αξίες και έργο στην εκπαίδευση, στην έρευνα και στην κατάκτηση γενικότερα της γνώσης.

Η προσπάθεια του νόμου του 1982 διεύρυνε τα οργανωτικά επίπεδα του Ελληνικού πανεπιστημίου αφ’ενός με το κτίσιμο περισσότερων επιπέδων διοίκησης όπως το Εργαστήριο ή Κλινική, ο Τομέας, το Τμήμα, η Σχολή και η Πρυτανεία-Σύγκλητος και αφετέρου με την μεγέθυνση των συμμετεχόντων σε κάθε διοικητικο επίπεδο.

Στο νεο σχήμα τα συλλογικά όργανα απο δυο έγιναν τέσσερα και οι συμμετέχοντες τόσοι που τελικά η ταχύτητα και η αποτελεσματικότητα στην λήψη αποφάσεων μειώθηκαν.

Στο νεο σχήμα η διοίκηση των Πανεπιστημίων πέρασε τελικά στα χέρια ολιγομελών ομάδων έκφρασης των κομματικών οργανώσεων που καταφέρνουν να γίνονται ρυθμιστές των αποφάσεων των νέων συλλογικών οργάνων είτε διότι κινητοποιούνται μαζικά αλλά μη αντιπροσωπευτικά είτε διότι εκβιάζουν με την έκδηλα αντιδημοκρατική επιβολή των θέσεών τους μέσω ενδεικτικών τρομοκρατικών παρεμβάσεων ή απειλών.

Έτσι φτάσαμε στο σημείο, κατά τον πρύτανη του Πολυτεχνείου της Κρήτης κ. Ιωακείμ Γρυσπολάκη, κανείς εκ των πανεπιστημιακών δασκάλων να μη καταθέτει τις απόψεις του δημόσια διότι γνωρίζει οτι μπορεί να διακινδυνεύσει την περαιτέρω διάλυση των διοικητικών μηχανισμών του πανεπιστημίου του ή και τη δική του φυσική ακεραιότητα η οποία παραδόξως και συστηματικά δεν προστατεύεται απο την πολιτεία με αφελείς αιτιολογήσεις όπως η υποτιθέμενη αδυναμία των διωκτικών αρχών να ταυτίσουν τους παραβάτες του κοινού ποινικού δικαίου, κουκουλοφορούντες ή μη, με τις όποιες πράξεις τους.

Η ατιμωρησία και ο εκχυδαϊσμός του κύρους της Ελληνικής πανεπιστημιακής κοινότητας, που ασφαλώς έχει διαδοθεί και στους παροικούντες τα Ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, καθιστά φαιδρή κάθε απόπειρα σοβαροποίησης του επιπέδου σπουδών και αντιστοίχησής του με εκείνο των Ευρωπαϊκών πανεπιστημίων στα πλαίσια ενός ενιαίου ευρωπαϊκού οικοδομήματος γνώσης, επιδίωξη που υποτίθεται οτι θα ολοκληρωθεί το 2010.

Τέτοια είναι η προκλητικότητα του φασισμού των ολίγων που πολλοί απο τους πανεπιστημιακούς, του μέχρι πρόσφατα υπό κατάληψη ΑΠΘ, την αποδέχονται μοιρολατρικά σε κατάσταση σιωπής ενώ ο ίδιος ο πρύτανης κ. Αναστάσιος Μάνθος, αποφεύγει ακόμα και να αποδοκιμάσει τις ακρότητες των καταληψιών διότι επιθυμεί όπως λέει να δείξει στον κόσμο οτι έτσι εξαντλεί κάθε δυνατότητα δημοκρατικού διαλόγου...

Οταν όμως ο κόσμος παρακολουθεί την σύγκλητο του ΑΠΘ να συνεδριάζει ανοιχτά υπό τη συνεχή επιθετικότητα ατόμων, που ουδεμία σχέση έχουν με την πανεπιστημιακή κοινότητα και κατ’επέκταση με την κάλυψη που παρέχει το άσυλο, τότε εκτός του ότι βλέπει την υποχωρητικότητα των πανεπιστημιακών να δίνει αφορμές σε περαιτέρω προκλήσεις, διαπιστώνει ότι οι διάλογοι με τους εκφραστές της αντιπαράθεσης υστερούν ακόμα και εκείνων στα άσυλα των ψυχικά ανιάτων.

Και όμως δεν πρόκειται για άσυλο ανιάτων αλλά για πανεπιστημιακό άσυλο που καταλύεται απο εκείνους που υποτίθεται οτι το διεκδικούν, τους ολίγους και μακράν κάθε δημοκρατικής συνείδησης φοιτητές που αυτάρεσκα δηλώνουν αριστεροί. Αριστεροί αν και καθόλα αντιδημοκρατικοί στις ενέργειἐς τους αφού φτάνουν στο σημείο να προπηλακίζουν πανεπιστημιακούς και να καταστρέφουν την περιουσία ενός ιδρύματος στο οποίο κάποτε θέλησαν να γίνουν μέλη. Πως αλλιώς θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κάποιος τα μέλη του Radio Revolt, του παράνομου σταθμού που υποδαυλίζει τις έκνομες ενέργειες ενάντια στην λειτουργία του ΑΠΘ, που ομολογούν χωρίς αιδώ ότι κατέστρεψαν τον σύστημα παροχής της διαδικτυακής επικοινωνίας του πανεπιστημίου διότι δεν τους παρέχονταν δωρεάν υπηρεσίες απο τους λειτουργούς του.

Σε ποιά ευρωπαϊκή χώρα θα υπήρχε τέτοια ομολογία και δεν θα παρενέβαινε ο εισαγγελέας να οδηγήσει στο αυτόφωρο τους δηλωσίες;

Σε ποιά ευρωπαϊκή χώρα η επίταξη βαγονιού του ΟΣΕ μέσα σε μια πόλη θα γινόταν ανεκτή μόνο και μόνο για να επιδειχθεί απο την κυβέρνηση μία κακώς εννοούμενη ευαισθησία υπερ των δικαιώματα των μειοψηφούντων που καταπατούν τα θέλω των πλειοψηφούντων;

Ο νόμος πλαίσιο 3549/07 προβλέπει ότι οι δυνάμεις καταστολής μπορούν να επέμβουν όταν υπάρχουν αυτόφωρα κακουργήματα όπως η κατασκευή, κατοχή και μεταφορά εκρηκτικών υλών και ναρκωτικών ουσιών ή αυτόφωρα εγκλήματα κατά της ζωής.

Είναι να αναρωτιέται κανείς για το σκεπτικό του νομοθέτη που διαμόρφωσε και επιμελήθηκε τον σχετικό νόμο...

Θεώρησε ατυχώς οτι τα πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας μας είναι άνδρα εγκληματικών πράξεων, επηρεασμένος απο την εποχή της χουντοκρατούμενης παιδείας όταν πράγματι οι χώροι λειτουργούσαν ως βἀσεις αντίδρασης στον περιορισμό των ατομικών ελευθεριών με κάθε μέσο και παράβλεψε επιδεικτικά οτι το σημερινό πρόβλημα δεν είναι ακριβώς η διάπραξη κακουργημάτων ή εγκλημάτων κατά της ανθρώπινης ζωής στους πανεπιστημιακούς χώρους.

Άλλωστε η παρεμπόδιση λειτουργίας των διοικητικών οργάνων με συνέπεια την μη συνέχιση της παροχής εκπαιδευτικού έργου υπό συνθήκες ηρεμίας και πνευματικής δημιουργικότητας είναι για ένα πανεπιστημιακό ίδρυμα το ίδιο αποτρόπαιη με την οποιαδήποτε απειλή ενάντια στην ανθρώπινη ζωή.

Τα εγκλήματα και οι απειλές κατά της ζωής θα έπρεπε να ταυτίζονται με τα εγκλήματα παρεμπόδισης στην απόκτηση γνώσης εάν δεν επρόκειτο για απόφαση της πλειοψηφίας.

Ο νομοθέτης επομένως δεν προέβλεψε οτι η παρεμπόδιση λειτουργίας ενός πανεπιστημίου θα μπορούσε να είναι κακούργημα ίσης διαβάθμισης με την απειλή κατά της ανθρώπινης ζωής και την εξαίρεσε απο την δυνατότητα παρέμβασης της αστυνομίας παραπέμποντας την στην ευχέρεια των πανεπιστημιακών να κρίνουν τα του οίκου τους. Εκείνοι αναγνωρίζοντας την ανυπαρξία της πολιτείας στο να τους προστατεύσει σπανιότατα προχωρούν σε ενέργειες που θεωρείται ότι εξαγριώνουν τους ολίγους αδιαφορώντας εάν έτσι εξαγριώνουν τους πολλούς που βλέπουν με απόγνωση να καταλύονται οι χώροι απο τους οποίους ανέμεναν μόνο ακαδημαϊκή επιβράβευση και πρόοδο.

Ο νομοθέτης σχεδίασε ένα νόμο πλαίσιο για το άσυλο που αν και πολλοί ισχυρίζονται οτι αρκεί η εφαρμογή του, είναι προφανές οτι ενεργούν υποκριτικά προσβάλλοντας την νοημοσύνη της σιωπηλής πλειοψηφίας που γνωρίζει οτι πρόκειται για ένα ανεφάρμοστο και προκλητικό νομικό κατασκεύασμα.

Πως αλλιώς θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ένας νόμος που θεωρεί αυτονόητο ότι εντός των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων κατασκευάζονται βόμβες μολότοφ ή ακονίζονται τα όργανα του εγκλήματος κατά της ζωής των πανεπιστημιακών;

Πως αλλιώς θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ένας νόμος που φτιάχτηκε στην λογική ενός προκλητικού φαρισαϊσμού ανεχόμενος την καταστροφή και τον βανδαλισμό της δημόσιας πανεπιστημιακής περιουσίας θεωρώντας την υποδεέστερη της πυρπόλησης αλλότριων στόχων με αυτοσχέδια πυρομαχικά;

Οχι δεν απαιτείται απλά η εφαρμογή του νέου νόμου για το άσυλο απο τους πανεπιστημιακούς και την πολιτεία.

Απαιτείται ένας νέος νόμος απο νομοθέτες που θα διακρίνονται για την βαθιά πανεπιστημιακή τους παιδεία και την αγάπη στον πολιτισμό και την γνώση. Ο σημερινός νόμος πλαίσιο αποτελεί μια φαρισαϊκή νότα στα πλαίσια μιας αντίληψης που ενυδατώνει το τέρας της τρομοκρατίας που δυστυχώς για τη χώρα μας απέκτησε ισχυρά πλοκάμια και εντός της πανεπιστημιακής κοινότητας.

Μια συγκινητική πράξη εθελοντισμού...

(Το ακόλουθο κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΚΗΦΙΣΙΑ την 3η Απριλίου 2009)

Την 18η Μαρτίου του 2009, στην Αθήνα, με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μία νέα γυναίκα, η Ελένη Γιαννακούλη, ανακηρύχτηκε Πρέσβειρα Καλής Θελήσεως σε θέματα καινοτομίας και δημιουργικότητας, λόγω της εθελοντικής πρωτοβουλίας της να ξαναχτίσει την πλατεία, την καρδιά δηλαδή, του πυρόπληκτου χωριού Νέα Πέρσαινα, Ηλείας.

Η Νέα Πέρσαινα (http://www.persaina.gr/), είναι ένα ορεινό χωριό του Δήμου Φολόης στον Νομό Ηλείας, με 527 κατοίκους, στο οποίο εγκαταστάθηκαν οι κάτοικοι της Παλαιάς Πέρσαινας μετά την επικινδυνότητα τους εδάφους που προκάλεσε ο σεισμός το 1965.

Οι Περσεναίοι αποτελούν παράδειγμα κατοίκων ολοκληρωμένης αγροτικής μικροοικονομίας σε βαθμό που, πριν μετακομίσουν λόγω του σεισμού στο νέο χωριό, διέθεταν 2 υποδηματοποιεία, 3 σιδηρουργεία, 1 ασβεστοκάμινο, 1 κεραμιδοκάμινο, 1 ελαιοτριβείο, 1 σιτοκαθαριστήριο και 2 νερόμυλους που ολοκλήρωναν τις υποστηρικτικές δραστηριότητες για τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας συμπεριλαμβανομένων και πολλών γειτονικών χωριών.

Εκείνο όμως που κάνει τους Περσεναίους να ξεχωρίζουν είναι το οτι είχαν εφεύρει τις λεγόμενες «δανεικαριές» και «σεμπριές». Αντάλλασσαν δηλαδή μεταξύ τους προσωπική εργασία, πηγαίνοντας τη μια μέρα στον έναν και την άλλη στον άλλο, είτε να θερίσουν, είτε να σπείρουν και να τρυγήσουν.

Το πνεύμα αυτο συνεργασίας των Περσεναίων έπαιξε ουσιαστικό ρόλο στην επιλογή τους χωριού τους για την εφαρμογή της ιδέας της Ελένης Γιαννακούλη.

Η γυναίκα οικοδόμος, όπως είναι γνωστή η κυρία Γιαννακούλη, με δική της πλέον κατασκευαστική εταιρεία στην Αττική, απηύδησε να βλέπει τη συστηματική αδιαφορία των πολιτικών που 18 μήνες μετά τις μεγάλες καταστροφικές πυρκαγιές του 2007, ελάχιστα έχουν κάνει για την επανόρθωση των καμένων αλλα και όσων καταστράφηκαν απο τις πλημμύρες ή τον ποιο πρόσφατο σεισμό.

Είναι να εξοργίζεται κανείς απο την ανεύθυνη πολιτικαντολογία των πολιτικών λέει ή ίδια, που είτε κυβερνούν είτε αντιπολιτεύονται, ισχυριζόμενοι οτι θα κάνουν ότι δεν έκαναν τα χρόνια που αυτοί κυβερνούσαν, υποτιμούν προκλητικά την νοημοσύνη των εργοδοτών τους που δεν είναι άλλοι απο εμάς, τους ψηφοφόρους τους.

Πράγματι, ακόμα και ο κυβερνητικός βουλευτής Κυριάκος Μητσοτάκης, με την εγκυρότητα του προέδρου της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος, του Κοινοβουλίου, αποδέχεται ότι «...θεωρείται απογοητευτικό να θυσιάζουμε σε γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και χρόνιες αδυναμίες των δημόσιων υπηρεσιών όλη αυτή την δυναμική της κοινωνίας των πολιτών που δημιουργήθηκε το καλοκαίρι του 2007...»

Η κατάσταση όμως συνεχίζει να είναι απογοητευτική εφ’όσον μέχρι το καλοκαίρι του 2008, 180 εκατομμύρια του Ταμείου Αρωγής Πυρόπληκτων (ΤΑΠ) παρέμεναν αδιάθετα, τοποθετημένα σε εγχώρια ομόλογα για υψηλότερη απόδοση... ενώ ποιο πρόσφατα τα τρια τέταρτα των χρημάτων του ταμείου εξακολουθούν να είναι αδιάθετα.

Επιπλέον, άλλα 80 περίπου εκατομμύρια απο την κοινοτική συμμετοχή για την αντιμετώπιση μεγάλων καταστροφών, παραμένουν αδιάθετα, περιμένοντας την συνεισφορά του δημοσίου ώστε να εκταμιευτούν στο σύνολο τους για τα έργα υποδομών που θα χρηματοδοτήσουν.
«Η αναλγησία, η υποκρισία και η αντιφατικότητα χαρακτηρίζει όλα τα μέλη της κυβέρνησης, δηλώνει, στο IONION FM, o πρόεδρος πυρόπληκτων της Αγίας Άννας Ηλείας, που επιβεβαιώνει οτι οι κάτοικοι δεν έχουν την δυνατότητα να καταθέσουν τα χαρτιά τους για να πάρουν την χρηματοδότηση του ΤΑΠ διοτι αυτή καλύπτει μόνο το 50% και με κατεστραμμένους τους οικονομικούς τους πόρους αδυνατούν να εξυπηρετήσουν το κόστος του δανείου για το άλλο 50%

Για να φανεί ο εμπαιγμός της γραφειοκρατίας και η κυβερνητική αναλγησία, αρκεί να επισημανθεί οτι με τα 150 εναπομείναντα εκατομμύρια θα μπορούσαν να κατασκευαστούν 1.000 τουλάχιστον αξιοπρεπή οικήματα εξ αρχής δηλαδή, όσα περίπου (1.100 οικήματα) έχουν επιβεβαιωθεί ως πυρόπληκτα με σοβαρή ή ολική καταστροφή.

Και δεν είναι μόνο ο περιορισμός της ποσόστωσης που καθορίζει το ΤΑΠ αλλά και ο περιορισμός του κόστους της θεωρούμενης επαρκούς δαπάνης ανα τετραγωνικό που την καθορίζει ετσιθελικά στα 750 αντι των 1100 ευρώ ανα μ2 ολοκληρωμένης κατασκευής, αυξάνοντας περαιτέρω το ποσοστό του απαιτούμενου δανεισμού σε μια περίοδο που καμία τράπεζα δεν παρέχει στεγαστικά δάνεια χωρίς σοβαρές εμπράγματες εγγυήσεις.

Γίνεται επομένως φανερή η κυβερνητική πονηρία που μέσω της τοπικής γραφειοκρατίας επιδιώκει με προμελετημένα τεχνάσματα να εξαναγκάσει τους κατοίκους να μη καταφύγουν στην χρηματοδότηση μέσω του ΤΑΠ, αφού τα χρήματα αυτά κλείνουν τρύπες στον ελλειμματικό προϋπολογισμό του δημοσίου...

Με ξένα κόλλυβα καλύπτει επομένως η κυβέρνηση τα ελλείμματα των τρωκτικών του χαχόλου κράτους. Αν αυτο δεν είναι προκλητικό τότε ισως χρειαστεί να επανακαθορίσουμε την ερμηνεία της λέξης προκλητικό.

Εκείνο όμως που θα πρέπει να μείνει απο την παραπάνω προσπάθεια είναι, όπως τονίζει η Ελένη Γιαννακούλη, οτι δεν βοηθάμε απλά για να φτιάξουμε μια πλατεία ενός χωριού αλλά οτι περιμένουμε αυτή η ενέργεια να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση, ενεργοποιώντας και άλλους Ελληνες και άλλους Ομογενείς (Παρεπιμπτόντως η κυρία Γιαννακούλη επισκέφθηκε την Ομογένεια του Καναδά το περασμένο καλοκαίρι και εξασφάλισε την οικονομική και ηθική τους συμπαράσταση) στο να πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους και να μη περιμένουν τα πάντα απο την χαχόλα γραφειοκρατία του δημοσίου.

Η πρόσκληση της οραματίστριας Γιαννακούλη, για το πως θα πρέπει να είναι και να λειτουργεί η κοινωνία μας, φέρνει ήδη καρπούς διοτι συγκινεί ανθρώπους που δεν κατάφερε να συγκινήσει η αξιοσύνη, η τυπικότητα και ο συντηρητισμός του κυρίου Μολυβιάτη, στον οποίο ανατέθηκε η διαφύλαξη των χρημάτων του ΤΑΠ.

Ο απλός κόσμος θέλει απλά πράγματα για να συγκινηθεί και πάνω απο όλα θέλει παράδειγμα. Άλλο το να λες και άλλο το να προστρέχεις σε αυτή την προσπάθεια, όπως έκαναν πολλοί απλοί εργάτες ποικίλης καταγωγής και ειδικοτήτων.

Είναι εξαιρετικά συγκινητικό να βλέπει κανείς εθελοντές, οχι απο υψηλά κοινωνικά στρώματα αλλά απο τους φτωχούς, ακόμα και άνεργους οικοδόμους, σε μια οικονομία που ταλανίζεται απο τις επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, να δηλώνουν αυθόρμητα συμμετοχή.

Η προσπάθεια των εθελοντών της Γιαννακούλη θα χρειασθεί όμως, εκτός απο επιβραβεύσεις και εμπράγματη παροχή υλικών για την κατασκευή των κτιρίων της πλατεἴας της Πέρσαινας, που περιλαμβάνουν ένα Νηπιαγωγείο, ένα Αγροτικό Ιατρείο, ένα πολιτιστικό κέντρο, μια βιβλιοθήκη και ένα μικρό μουσείο.

Αξίζει να προσεχτεί ότι εκείνο που συγκίνησε περισσότερο την κυρία Γιαννακούλη, είναι η απώλεια των βιβλίων της μικρής τοπικής βιβλιοθήκης, γεγονός εξαιρετικής σημασίας για την ίδια που στερήθηκε τη χαρά της μόρφωσης, αφού ξεκίνησε να εργάζεται σε οικοδομικές εργασίες απο δεκαπέντε ετών.

Αποφάσισε λοιπόν να οργανώσει την κινηματογράφηση του όλου εγχειρήματος ώστε να προβληθεί ως ντοκιμαντέρ μιας κορυφαίας προσπάθειας εθελοντισμού σε πολλές αίθουσες κινηματογράφου στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Όσοι θα προσέρχονται στις κινηματογραφικές αίθουσες, αντι να πληρώνουν εισιτήριο, θα παραδίδουν ένα βιβλίο για την σχολική βιβλιοθήκη του χωριού.

Έτσι θα εμπλουτιστεί ξανά η βιβλιοθήκη και η γνώση θα ξαναγίνει προσιτή στα μικρά παιδιά και στους νέους της Πέρσαινας που ξεπερνούν τα 80 άτομα.

Για την εμπράγματη αρωγή τους σε εργασία, οικοδομικά υλικά και βιβλία (οχι χρήματα) οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνήσουν μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του χωριού persaina@gmail.com ή μέσω του προσωπικού ταχυδρομείου της κυρίας Γιαννακούλη στο info@elenig.gr για πρόσθετες πληροφορίες.

Ο νόμος είναι νόμος, είτε μας αρέσει είτε όχι;

(Το ακόλουθο κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΚΗΦΙΣΙΑ την 27η Μαρτίου 2009)

Αυτό το πιθανό ερώτημα έχει αποτελέσει το σημείο αντιπαράθεσης μεταξύ νόμου και ηθικής, ή για άλλους μεταξύ Ποζιτιβιστών και Νατουραλιστών, απο τα χρόνια που η ιστορία μας χάνεται στην αχλή της μυθολογίας...

Στην «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, η τραγική ηρωίδα, με αρχετυπική σαφήνεια, κραυγάζει εδώ και αιώνες ότι το κατά νόμον δεν είναι αναγκαστικά ηθικό.

Απο την άλλη ο νομικός θετικισμός του Jeremy Βentham, αντιμάχεται τις «νατουραλιστικές» θεωρήσεις της σχέσης Νόμου και Ηθικής, πασχίζοντας να ρυθμίσει ορθολογικά τα της κοινωνίας μέσα από τους μηχανισμούς του κοσμικού κράτους. Γι΄ αυτό επιμένει να συντάσσει και να αναλύει το νόμιμο ερήμην ιστορικών, κοινωνιολογικών και, κυρίως, ηθικών παραμέτρων.

Σε αντίθεση με τον νατουραλιστή ο οποίος μπορεί να προβληματίζεται ανάμεσα στο «νόμο όπως είναι» και «όπως θα έπρεπε να είναι», ο ποζιτιβιστής εστιάζει στον δεδομένο, «κείμενο» (positum) νόμο.

Όσο και αν αυτό φαίνεται κυνικό, ως σύγχρονοι πολίτες καλούμεθα να αναγνωρίσουμε στο νόμο τον τεχνοκρατικό πραγματισμό, το αναγκαίο κονίαμα δηλαδή, της εξελιγμένης φιλελεύθερης δημοκρατίας με την πολυπολιτισμική και πολυεθνοτική της σύσταση.

Καλούμεθα επίσης να δείξουμε «κατανόηση» αν σε μια τέτοια θετικιστική τάξη πραγμάτων οι νόμοι χάνουν σε ηθική προοπτική αυτό που κερδίζουν σε τεχνική ουδετερότητα και ακρίβεια.

Το αν επομένως ο νόμος τυγχάνει της ηθικής μας έγκρισης ή όχι αφήνει αδιάφορη την αλήθεια του νόμου διότι ο νόμος δεν έχει ανάγκη την ηθική προκειμένου να υπάρξει ή να γίνει επαρκώς αντιληπτός: ο νόμος είναι νόμος είτε μας αρέσει είτε όχι.

Υπό αυτό το σκεπτικό θα έλεγε κάποιος οτι η προσπάθεια των περιοίκων ενάντια στην έγκριση λειτουργίας της ψαροταβέρνας των αδελφών Σταύρου, στην διασταύρωση των οδών Δρόσου και Αίγλης, σε περιοχή δηλαδή αμιγούς κατοικίας στη νέα Κηφησιά, είναι «χαμένη απο χέρι...»

Οι ιδιοκτήτες του ακινήτου με την ιδιόμορφη αρχιτεκτονική έχουν κερδίσει δευτεροβαθμίως το δικαίωμα λειτουργίας της ψαροταβέρνας τους χάριν μιας περίεργης αν όχι ύποπτα αλλοπρόσαλλης διάταξης της Νομαρχίας Αττικής το 1994, που επέτρεψε σε περιοχές μόνιμης κατοικίας να λειτουργούν «μικροταβέρνες» περιοριζόμενες στα 80 τραπεζοκαθίσματα αλλά και της θολούρας των επιχειρημάτων, όπως ελέχθη στο δικαστήριο, στα οποία βασίστηκε η απόφαση 84/2004 του Δημοτικού Συμβουλίου.

Την θολούρα των επιχειρημάτων όμως ήλθε να ξεκαθαρίσει ο νέος Δημοτικός Κώδικας.

Ο νέος Κώδικας δίνει στους κατοίκους μιας περιοχής την ευχέρεια να υπεισέλθουν στην «νατουραλιστική» θεώρηση της σχέσης Νόμος -- Ηθική, τους δίνει δηλαδή την ευχέρεια να αναδείξουν, μέσω των εκπροσώπων τους στο Δ.Σ., αιτιάσεις που συνάδουν με τα ποιοτικά στοιχεία της διαφωνίας τους.

Εν προκειμένω, ο νέος Δημοτικός Κώδικας (Ν. 3463/2006, άθρο 80, παράγραφος 2, εδάφιο 3) προσφέρει σαφείς αιτιάσεις που αποσκοπούν στην προστασία της φυσιογνωμίας μιάς πόλης και στην ποιότητα διαβίωσης των κατοίκων της.

Επιπλέον ο νέος Κώδικας αναγνωρίζει τις όποιες Κανονιστικές Αποφάσεις ψηφίζονται απο τα Δημοτικά Συμβούλια με στόχο την εξειδίκευση σε θέματα που αφορούν τον χαρακτήρα και τις ειδικές συνθήκες διαβίωσης των τοπικών κοινωνιών.

Το Δημοτικό Συμβούλιο της περασμένης Τετάρτης επωμίστηκε επομένως το έργο ακύρωσης της παλαιάς (υπ αρ 84/2004) αρνητικής απόφασής του για την λειτουργία της επιχείρησης Καστελλόριζο, ενάντια στην οποία έκρινε το Εφετείο λόγω ασάφειας των υποστηριζομένων.

Επανεξέτασε επίσης την νέα (απο 4/2/2008) αίτηση της εταιρείας υπό το πρίσμα των αιτιάσεων που επιτρέπει ο νέος Δημοτικός κώδικας και οι τρέχουσες Τοπικές Κανονιστικές Αποφάσεις όπως η από 2/2002 για την λειτουργία καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα άθρα 4 & 5 της αναφερόμενης Κανονιστικής Απόφασης, τo Δ.Σ. μπορεί να αποφασίσει την προέγκριση ή την άρνηση της αιτούμενης χρήσης, την εκτέλεση της οποίας υπογράφει τελικά ο εκάστοτε Δήμαρχος

Η προέγκριση δίνεται στο αιτούμενο κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος εφ’οσον κριθεί ότι:

1. δεν αυξάνει την όχληση στην περιοχή εγκατάστασής του λόγω αυξημένης κυκλοφορίας, θορύβου και οσμών
2. δεν διαμορφώνει συνθήκες αντίθετες με την άποψη (κοινό αίσθημα) των περιοίκων.
3. δεν αλλοιώνει τις επικρατούσες συνθήκες της αγοράς λόγω π.χ. κορεσμού.

Το Δημοτικό Συμβούλιο της περασμένης Τετάρτης έκρινε οτι δεν συντρέχουν οι απαιτούμενοι λόγοι προέγκρισης ούτε για τη νέα αίτηση λειτουργίας της ψαροταβέρνας Καστελλόριζο.

Αποδείχτηκε έτσι οτι η νατουραλιστική θεώρηση διαμορφώνει συνθήκες συνειδητά ανθρωπινότερες αντικαθιστώντας το θετικιστικό δόγμα του «νόμου όπως είναι» με το «όπως θα έπρεπε να είναι».

Αυτή η ανάσα είναι απόλυτα αναγκαία για τις τοπικές κοινωνίες, ιδιαίτερα όταν η διαμάχη έχει και πολιτικά χαρακτηριστικά ή αποφασίζεται απο πολιτικά πρόσωπα.

Πρόκειται τότε για μία παρεμβατικότητα που δεν μπορεί να είναι ίδια για τον ιδιώτη και τον / την πολιτικό και τούτο διότι η άσκηση πολιτικής ηθικής, δεν μπορεί να συμπυκνωθεί στην σχέση νόμιμου -- ηθικού.

Η αποφάσεις των Δημοτικών Συμβουλίων δεν μπορούν να κρίνονται παράνομες όταν λειτουργούν υπερ του κοινωνικού καλού και συμβαδίζουν με το περί δικαίου αίσθημα των τοπικών κοινωνιών.

Πολυ δε περισσότερο δεν είναι δυνατόν να εκδικάζονται και να χάνονται υποθέσεις με το επιχείρημα της ασάφειας (θολότητας ) των επιχειρημάτων όταν αυτά υποστηρίζονται απο τις διευρυμένες διατάξεις του Δημοτικού Κώδικα. Εαν πρόκειται περί ερμηνείας νόμων και διατάξεων, τότε το ερώτημα της πολιτικής (κομματικής) παρεμβολής πλανάται βασανιστικά όσο και άδηλα στην σκέψη του καθενός.

Το ευτύχημα είναι οτι η απόρριψη της προέγκρισης αν και με ισχνή πλειοψηφία 12 έναντι 11 υπερ, δεν βασίστηκε σε κομματικά κριτήρια. Διαφάνηκε όμως απο τους υποστηρικτές της προέγκρισης μια κακώς εννοούμενη ανοχή στην τήρηση των κανόνων και των διατάξεων που ορίζουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων του τόπου μας.

Το ατύχημα είναι οτι η ανοχή έδωσε ενδείξεις πιέσεων και χρηματισμών προς πάσα κατεύθυνση απο την επιχειρηματική πλευρά που με θρασύτητα υποστήριξε, όπως αποκάλυψε ο εκπρόσωπος της αντιπολίτευσης κύριος Μπόζος, το «λεφτά έχουμε άδεια θα πάρουμε» και το ακόμα αποκρουστικότερο και περιφρονητικό «εμείς θα λειτουργήσουμε οτι και αν αποφασίσετε, αφού με τα λεφτά μας θα πάρουμε την άδεια»

Ας ελπίσουμε ότι η υπόθεση Καστελλοριζο θα λειτουργήσει ως καταλύτης στα πράγματα της τοπικής κοινωνίας μας διότι εκτός του οτι θα συμβιβάσει το Νόμιμο με το Ηθικό θα επιτρέψει στο Ηθικό να είναι εκείνο που θα διέπει το Νόμιμο...